گلایه سفیر انگلیس به قوام: مردم به ما گندم نمی‌دهند

پاییز 1321، درحالی که مردم ایران به‌خاطر اشغال کشور توسط متفقین درگیر کمبود گندم و آرد برای مایحتاج خود بودند، بولارد سفیر تازه منصوب شده انگلستان در تهران نامه‌ای به نخست‌وزیر ایران –احمد قوام- نوشت.

بولارد در این نامه با اشاره به درخواست قبلی قوام برای معرفی اشخاصی که از تحویل سهم گندم تعیین شده به متفقین خودداری می‌کنند، گزارش تخلف یکی از ملاکین اراک را می‌دهد. متن و تصویر این نامه به شرح زیر است:

آقای نخست‌وزیر عزیزم

آن جناب تقاضا فرموده بودند اسامی اشخاصی که در تحویل سهم عادلانه مازاد گندم خود قصور ورزیده‌اند، ذکر نمایم.

گزارش خیلی مفصلی از اراک راجع به وضعیت علی‌اکبر خان بلوکی دریافت داشته‌ام که نسبت به آن ممکن است مایل به اقدام شدیدی باشند.

علی‌اکبر خان مالک بیست پارچه آبادی در محل می باشد که یکی از آنها به برادرش علی‌اصغر خان واگذار شده است. کمیسیون محلی مقدار ۲۸۰ تن جنس برای قراء نامبرده تعیین نموده لیکن مقرر داشته است علی‌اصغر خان از مجموع این مقدار، ۴۵ تن سهمیه یکپارچه آبادی خود را بدهد و علی‌اکبر خان فقط ۲۳۵ تن از 19 دِه باقیمانده تحویل نماید.

معهذا علی‌اکبر خان اظهار می‌دارد که مازاد او فقط بالغ بر ۱۰۰ تن می‌شود.

در نتیجه تحقیقات دقیق که از طرف افسر رابط کنسولگری انگلیس در محل به عمل آمده، معلوم می‌گردد که مجموع مازاد ۲۰ قریه نامبرده لااقل ۴۸۰ تن و شاید ۵۴۰ تن می‌باشد.

مقدار مازاد دو سال اخیر 490 و 430 تن بوده است. در هر حال مازاد قریه علی‌اصغر خان در مقابل ۴۵ تنی که از طرف کمیسیون تعیین گردیده است، نمی‌تواند بیش از ۲۲ تن باشد.

این یکی از نمونه‌های مشخصی است که نشان می‌دهد چگونه ملاکین بزرگ موفق به انحراف از تعهدات خود می‌شوند. درصورتی که برادران آنها که دارای نفوذ کمتری می‌باشند، باید دو برابر آنچه که استطاعت آنها است بپردازند.

دوست صمیمی

آر.دبلیو.بولارد