شورش علیه دموکراسی؛

با پیروزی انقلاب مشروطه در 14 مردادماه 1285 و نگارش نخستین قانون اساسی، اولین سنگ بنای تشکیل مجلس شورا در تاریخ ایران برداشته شد که گام مهمی در تحدید اختیارات مطلق پادشاهان قاجار در آن دوران داشت. مجلس اول شورای ملی در تاریخ 14 شهریورماه افتتاح شد اما دیری نپایید که با به توپ بستن شدن مجلس از سوی محمد علی شاه قاجار پرونده اولین دوره مجلس بسته شد. 

متاسفانه چندباری در طول تاریخ استقرار مشروطه و چه حتی در دوران جمهوری اسلامی، نهادهای دموکراسی از سوی مدعیان آن مورد هجمه قرار گرفته است. اقدامی که اگرچه مقطعی به سود آنها بوده اما در نهایت به ضررشان تمام شده است.

بعد از استقرار مشروطه و تشکیل مجلس اول که اولین نهاد مردمی قانون‌گذاری بود، محمدعلی شاه قاجار به سلطنت رسید. وی پیش از سلطنت و در دوره ولایتعهدی، مکلف به امضای قانون اساسی شده و تعهد کرده بود که حق انحلال مجلس را نداشته و سوگند خورده بود که مخالف اساس مشروطه نباشد. 

وی بعد از مدت کوتاهی به دو علت تغییر رویه داد، نخست اینکه مجلس  با درخواست وی برای استقراض جدید مخالفت کرده بود و از سوی دیگر، بعد از معاهده ترکمنچای مقرر شده بود پادشاه با نظر روس‌ها انتخاب شود و همین موجب می‌شد تا شاه قاجار تحت کنترل تزار باشد. شکل‌گیری مجلس به محدود شدن اختیارات شاه می‌انجامید، خوشایند همسایه شمالی نبود لذا محمدعلی شاه تصمیم گرفت با کمک آن‌ها مجلس را منحل کند. 

وی در وهله اول اقدام به زندانی کردن بعضی مشروطه‌خواهان کرد. این کار او با اعتراض روزنامه‌های مشهور آن زمان مانند صوراسرافیل، مساوات، روح‌القدس، مجلس، ندای وطن، کشکول قرار گرفت و رفتارهای خلاف قانون اساسی او را مورد انتقاد قرار دادند. محمدعلی شاه دست به فریب نمایندگان زد و با حضور در مجلس  سوگند یاد کرد و پشت قرآن را امضاء کرد که "اساس مشروطیت و قانون اساسی را کلیتاً در کمال مواظبت و حمایت رعایت کرده و اجرای آن را بهیچ وجه غفلت نکنیم..."

مذاکرات محمدعلی شاه با مجلسیان بر سر اوضاع کشور به نتیجه نرسید و با توصیه امیر بهادر جنگ و  ولادیمیر لیاخوف (هفتمین فرمانده روسی بریگاد قزاق ایران) مدتی تهران را به مقصد باغشاه ترک کرد. زمانی که وی در باغشاه بود، 12 نفر از مشروطه‌خواهان برای  مذاکره وارد باغشاه شدند اما شاه دستور بازداشت آنان را صادر کرد. 

قوای قزاق روز سه‌شنبه 2 تیرماه سال 1286، با محاصره مجلس به فرمان لیاخوف، ساختمان بهارستان را به توپ بستند. بعد از این اتفاق برخی مشروطه‌خواهان اعدام شدند، برخی همچون تقی‌زاده و معاضدالسلطنه به سفارت انگلستان رفتند و متحصن شدند، و سید جمال واعظ را دستگیر و خفه کردند. لیاخوف نیز به دولت تزار گزارش داد که مشروطیت بعد از 22 ماه برچیده شد!

این اقدام ضد دمکراسی محمدعلی شاه دیری نپایید و مردم در تبریز، رشت، اصفهان و سایر نقاط مبارزه را آغاز کردند و 23 تیرماه با تصرف تهران از سوی مجاهدان تبریزی و بختیاری، شاه به سفارت روسیه پناهنده شد و سران مشروطه او را از سلطنت عزل و احمدشاه دوازده ساله را به‌جای بر تخت نشاندند.