10 شهریور 1393
تاریخ شفاهی فعالیت‌های فرهنگی پیش از انقلاب رهبری در رمان «مفتون و فیروزه»
انتشارات کتاب نیستان تازه‌ترین کتاب سعید تشکری را با عنوان «مفتون و فیروزه» در حالی روانه بازار کتاب کرده است که می‌توان گفت با انتشار آن، ادبیات داستانی انقلاب اسلامی شاهد انتشار یکی از شاهکارهای خود در سی سال اخیر است، شاهکاری که هم در مضمون و شیوه روایت و قصه پردازی و هم در محتوا به ساختار و شیوه‌ای نوین دست پیدا کرده است و بدون شک مخاطب خود را شگفت زده خواهد کرد.
«مفتون و فیروزه» رمانی است دو جلدی که به تعبیر نویسنده، می‌توان آن را تاریخ خصوصی ملت ایران در قالب داستان و رمان پنداشت و جدای از آن می شود به سادگی و با اطمینان خاطر عنوان داشت که این رمان و آنچه به عنوان سیر داستانی در آن یاد می‌شود چیزی بیشتر از تاریخ خصوصی و شناسایی پرده‌ای مغفول و ناشناخته از تاریخ انقلاب است که برای نخستین بار از زاویه دید فعالان فرهنگی و نه سیاسی روایت می‌شود.
این نکته وجه ممیزه اصلی «مفتون و فیروزه» نسبت به رمان های هم سلک خودش است؛ قهرمانانش بر خلاف تمامی متون منتشر شده در حوزه تاریخ شفاهی و رمان تاریخی نه تنها از جنس سیاسیون و مبارزان نیستند؛ بلکه آنها هدفمند و هوشمندانه بستر فعالیت های جدی فرهنگی و هنرهای دراماتیک را برای مبارزات خود انتخاب کرده‌اند.
«مفتون و فیروزه» از این منظر، تاریخ شکل‌گیری و جهت یابی جریان روشنفکر دینی در بستر هنر تئاتر در ایران است؛ که در مقابله آشکار با هنر بی‌مغز و آوانگارد غربزده دورانش، به دنبال چیزی بیشتر از هنر برای هنر است و به همین خاطر مانیفست فعالیت فرهنگی «مفتون و فیروزه» را می توان نخستین مانیفست فرهنگی مبارزات منجر به پیروزی انقلاب و نخستین جرقه های پیوند میان جریان هنر و اندیشه ناب دینی در تاریخ ایران دانست که امروز تبدیل به جریانی کاملاً مستقل و ریشه دار شده است.
«مفتون و فیروزه» از سویی دیگر نیز اثری قابل تأمل است و آن نقش آفرینی شخصیت اول سیاسی کشور با نامی حقیقی و بدون لفافه در آن است. مقام معظم رهبری با تمام وجوه شخصیت فرهنگی فرهیخته خود، در این رمان به نقش‌آفرینی داستانی پرداخته‌اند و شرح فعالیت‌های فرهنگی ایشان به ویژه ارتباط معظم‌له با جریان‌های فکری شهر مشهد و خط دهی و تزریق باورهای ناب دینی از سوی ایشان به فعالیت‌های فرهنگی و فکری موجود در شهر مشهد پیش از انقلاب بخش قابل توجهی از این رمان را می‌سازد؛ و به نوعی می‌توان این رمان را تاریخ شفاهی فعالیت‌های فکری فرهنگی ایشان در مشهد و میزان تأثیرگذاری آن به شمار آورد.
«مفتون و فیروزه» رمانی به شدت داستانگرا و در عین حال به شدت وفادار به واقعیت‌های تاریخی است. تشکری در این رمان با جستجو دقیق و میلیمتری در واقعیت‌های یک جریان ریشه‌دار فرهنگی تاریخی، به روایت آن، جنبه‌ای هنرمندانه و داستانی بخشیده و با زبانی شیوا و بلیغ و در عین حال شیرین و فاخر چنان روایتی از تاریخ ارائه می‌کند که هیچ نوع از سنگینی و خالی بودن از جذابیت طبیعی متون تاریخ شفاهی را در خود ندارد و برعکس، مخاطبش را با زیرکی هنرمندانه‌ای به سوی بازخوانی داستانی از تاریخ هدایت می‌کند.
«مفتون و فیروزه» رمانی برای خوانده شدن نیست. ظرافت‌های بیانی این رمان که ناشی از تخصص دراماتیک نویسنده آن است، از آن داستانی تصویری ساخته که در عین خواندن می‌توان به سادگی آن را دید و شنید. داستانی که روایتش گویی به شکلی متحرک دائماً در حال گذر از مقابل چشمان مخاطبش است و او می‌تواند آن را مانند یک تئاتر زنده در حال اجرا در مقابل دیدگانش ببیند و این بدون شک چیزی نیست جز تبحر نویسنده رمان در پرداخت سینمایی یک سوژه داستانی.
کتاب نیستان «مفتون و فیروزه» را در دو جلد و با قیمت 60000 تومان منتشر کرده است.
تسنیم