پاسخی تاریخی به ادعای سفیر انگلیس در ایران

سایمون شرکلیف، سفیر انگلستان در ایران همزمان با هشتاد و یکمین سالگرد اشغال ایران توسط ارتش انگلیس و شوروی در پاسخ به انتقادات مطرح‌‌شده درباره سابقه منفی دولت انگلستان نسبت به ایران و ذهنیت منفی ایرانیان نسبت به این کشور، مدعی شده مردم کشورش نیز چنین حسی نسبت به ایران دارند.

این صحبت‌های سفیر انگلیس در حالی است که عملکرد مداخله‌گرایانه دولت انگلیس در طول تاریخ نسبت به ایران_از رخدادهایی چون مشروطه گرفته و کودتای سوم اسفند رضاخان تا ماجرای جدایی بحرین و امثال آن_ به هیچ‌وجه قابل قیاس با عملکرد ایران نسبت به این کشور نبوده است.

تابستان ۱۲۸۵ چند هزارنفر از ایرانیان حدود بیست روز در سفارت انگلیس در قلهک تهران متحصن شدند. خواسته این جماعت، تاسیس عدالت‌خانه و بعدتر مشروطه‌شدن سلطنت عنوان شد. سفارت انگلستان در این مدت، کلیه نیازهای این جمعیت از دستشویی گرفته تا غذا را تامین می‌کرد. این تحصن در نهایت با امضای فرمان مشروطیت توسط مظفرالدین شاه پایان یافت. سفارت انگلیس در تهران نیز در پشت‌پرده با ابزارهای مختلف از جمله نامه‌نگاری به مقامات ایرانی، مشغول پیگیری خواسته آنها و فشار بر شاه بود.

 موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی متن و تصویر یکی از  این نامه‌ها را منتشر می‌کند تا افکار عمومی با مشاهده لحن و محتوای این نامه، قضاوت کنند چرا ۱۱۶ سال قبل سفارت یک کشور بیگانه باید این چنین در امور داخلی ایران مداخله کند و صراحتا بنویسد متحصنین داخل سفارت گفته‌اند اگر خواسته‌شان براورده نشود، آن را نزد پارلمان انگلستان خواهند برد.

متن این نامه که ۱۰ مردادماه ۱۲۸۵ خطاب به وزیر خارجه ایران نوشته شده به شرح زیر است:

حضرت مستطاب اجل اکرم افخم

با کمال احترام تصدیع‌افزا می‌گردد

دیشب به‌شهر رفته اشخاصی را که در سفارت متحصن هستند ملاقات نمودم و سعی کردم که روسایشان را وادار کنم که نمایندگانی از طرف متحصنین بحضور اعلیحضرت اقدس شاهنشاهی روانه نمایند. ولی حضرات متحصنین بکلی امتناع نمودند و اظهار داشتند که تا از طرف دولت علّیه ایران، اطمینان صحیحی به‌آنها داده نشود که عرایضشان به‌خاک‌پای همایونی مقبول افتاده است، مصمم گردیده‌اند که در این سفارت متحصن و پناهنده باشند. و نیز مصمم‌اند که هرگاه شکایاتشان بزودی اصلاح نشود این‌مسئله را کلیتاً به‌مجلس مبعوثین دولت انگلیس رجوع نمایند.

روز یکشنبه گذشته، حضرت مستطاب اجل از جانب سنیّ‌الجوانب اعلیحضرت اقدس همایونی به‌دوستدار فرمودند که شرفیابی دوستدار که بنا بود هشتم شهر حال [این ماه] بحضور اعلیحضرت اقدس شاهنشاهی واقع شود موقوف بدارم. محض احترام اوامر ملوکانه قبول نمودم که تا چهار روز دیگر دستورالعملی را که از طرف دولت متبوعه‌ی خود دارم، انجامش را به‌تاخیر بیندازم. و انتهای مدت مزبور امشب است.

چنانچه از حضرت مستطاب اجل اطمینانی حاصل ننمایم که اقدامی بعمل خواهند آورد که این چهارده هزار نفر متحصنین در سفارت انگلیس از سفارت بیرون بیایند، مجبور خواهم بود که مجددا وقت برای شرفیابی حضور همایونی را منظور بدارم.

زیاده بر این تصدیع نمی‌افزاید.