بازخوانی فاجعه کشتار حجاج بیت الله الحرام

یکی از برجسته ترین آثار امام خمینی(ره) احیاء حج ابراهیمی است؛ تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، به دلیل نگرش و وابستگی های حکام بلاد اسلامی، مراسم سالانه حج به دور از روح واقعی آن برگزار می شد.
 بیشتر مسلمانان در حالی مناسک حج را به جا می آوردند که از فلسفه تشریع این بزرگترین گردهمایی دینی سالانه در جهان غافل بودند. با آنکه بنا به نص آیه قرآن، حج کانون قیام مردم و بارزترین جلوه نمایش و اعلان برائت از مشرکین خوانده شده است، هیچگونه اثری از طرح جدی مشکلات جهان اسلام و برائت از مشرکین در آن دیده نمی شد، در حالی که در همان زمان جوامع اسلامی در سخت ترین شرایط قرار داشتند.  
 انقلاب اسلامی ایران و حج
  پس از پیروزی انقلاب، امام خمینی (ره) با صدور پیامهای سالانه در مراسم حج بر وجوب توجه مسلمین به مسائل سیاسی جهان اسلام و برائت از مشرکین به عنوان رکن حج و بازگویی وظایف حجاج در این رابطه تأکید می کرد. به تدریج کنگره عظیم حج شکل واقعی خویش را بازیافت. همه ساله آیین برائت از مشرکین با حضور دهها هزار زائر ایرانی و شرکت مسلمانان انقلابی از کشورهای دیگر برگزار می شد و طی راهپیمایی با شکوهی، شعارهایی مبنی بر اعلان بیزاری از آمریکا، شوروی و اسرائیل به عنوان نمونه های بارز شرک و کفر جهانی و دعوت مسلمانان به اتحاد سر داده می شد و همزمان در ایام حج،  گردهمایی هایی برای تبادل نظر بین مسلمین و چاره جویی مشکلات آنان برگزار می گردید. تأثیر فوق العاده این اقدامات سبب شد تا آمریکا فشار خویش را بر دولت سعودی برای جلوگیری از آن افزایش دهد.
برائت از مشرکین و کشتار حجاج
  روز جمعه ، ششم ذیحجه سال 1407 هجری قمری یاد آور کشتار کبوتران خونین بالی است که به جرم برائت از مشرکان زمانه و بیزاری از شیطان بزرگ و اسرائیل غاصب، در سرزمین وحی به زمین افتادند. در این روز عوامل استکبار صفحه ای سیاه را  در تاریخ ثبت کردند.[1]
  هنگامی که بیش از 150 هزار زائر در خیابانهای مکه برای شرکت در مراسم برائت از مشرکین حرکت  می کردند، مأمورین مخفی و علنی دولت سعودی با آمادگی قبلی در حالیکه مجهز به انواع اسلحه سرد و گرم، باتون و گاز اشک آور و خفه کننده بودند، با مسدود نمودن محور اصلی حرکت جمعیت، به سرکوبی و کشتار و ضرب و شتم تظاهر کنندگان پرداختند.
  همچنین قطعات بزرگ سنگ، بطری و تکه های سیمانی از ساختمانهای مرتفع اطراف بر سر و شانه و پشت مردم بیگناه فرود می آمد و آنها را به زمین می انداخت. نیروهای امنیتی سعودی با چماق و چوبدستی وارد صفوف راهپیمایان شده و با خشونت تمام شروع به ضرب و شتم افراد می نمودند و چنان با شرارت این کار را انجام می دادند که گویی خشم و کینه در سینه تلنبار شده شان را حال فرو می نشانند. سعودی ها به این هم اکتفا نمی کردند و  حجاجی را که از مهلکه گریخته بودند، جستجو کرده و به ضرب و شتم آنها می پرداختند و حتی به آمبولانس هایی که برای نقل و انتقال زخمی ها و کشته ها  می آمدند، حمله ور می شدند.
  در این واقعه غم انگیز حدود 400 نفر از حجاج ایرانی، لبنانی، فلسطینی، پاکستانی، عراقی و دیگر کشورها به شهادت رسیدند و حدود 5000 نفر مجروح و عده ای بیگناه نیز دستگیر شدند. آنها در نهایت مظلومیت به اتهام اینکه تکبیر گویان، برائت از مشرکین را اعلام می کردند، به خاک و خون کشیده شدند و مهمتر از این، حرمت حرم امن الهی در روز جمعه در ایام مبارک حج و در ماه حرام شکسته شد.
 واکنش دولتها و ملتها به کشتار حجاج بیت الله الحرام
  سعودی ها فورا آثار جنایات خود را پاکسازی نموده و شروع به جنگ تبلیغاتی نمودند. عده ای از حکام سرسپرده عرب به سرعت و قبل از اینکه خون شهدا از خیابان ها شسته شود، تبریکات و پیامهای حمایت خود را از آل سعود مخابره کردند. افرادی مثل حسنی مبارک مصری، حسن مراکشی، حسین اردنی و صدام حسین و حتی رژیم صهیونیستی قبل از اینکه تمامی ماجرا را بشنوند، ایران را محکوم کردند! 
  جهانیان در حالی که از این حرمت شکنی و نقض قداست حرم الهی که در سابقه ننگین آل سعود بارها تکرار شده است، بهت زده بود، تظاهراتهای اعتراض آمیزی را در نقاط مختلف از جمله پاکستان، ایران، فلسطین، مالزی، لندن، استکهلم، اوتاوا و ... برگزار کرد.[2]
  ایران نیز سریعا روابط دیپلماتیک خود را با عربستان قطع نمود، در حالیکه  آثار خشم امام خمینی(ره) از این جسارت و اندوه عمیق ایشان از اینکه مصالح امت اسلامی و شرایط جهان اسلام مانع از اقدام عملی می شد، تا روزهای آخر عمر امام درکلام و پیامش آشکار بود.[3]
 واکنش امام(ره) به کشتار حجاج بیت الله الحرام
  ایشان در یکی از پیامهای خود در این رابطه فرمود:
 «جنایت تاریخی شکستن احترام حرم امن الهی که دل مسلمانان متعهد جهان را آتش زد، چیزی نیست که تا ابد بشود آن را فراموش کرد یا ساکت بود... ».[4]
   همچنین حضرت امام بارها در پیام خود این جنایت دشمنان اسلام را که به وسیله عمال سعودی آنها اجرا شده بود، تقبیح کردند و بر هوشیاری جهان اسلام در قبال این فاجعه و امثال آن تأکید کرده و فرمودند:
 «کشتار زائران خانه خدا، توطئه ای برای حفظ سیاست های استکبار و جلوگیری از نفوذ اسلام ناب محمدی است ...»[5]
   حضرت امام همچنین این حرکت مذبوحانه عمال سعودی را بهترین یاری و کمک برای نشان دادن مظلومیت ملت ایران و بهترین دلیل برای بی لیاقتی آل سعود جهت تصدی امور کعبه و حج دانسته و در پیامی که در تاریخ 12 مرداد سال 1366 مصادف با 7 ذیحجه سال 1407 هجری قمری خطاب به نماینده خود و سرپرست حجاج ایرانی صادر کرد، چنین فرمود:
 «آنها به دست خود اسباب افتضاح و رسوایی خود را فراهم نمودند ... ما اگر می خواستیم به جهان اسلام ثابت کنیم که کعبه داران کنونی لیاقت میزبانی سربازان و میهمانان خدا را ندارند و جز تأمین آمریکا و اسرائیل و تقدیم منافع کشورشان به آنها کاری از دستشان بر نمی آید، بدین خوبی نمی توانستیم بیان کنیم ... و به این اندازه که کارگزاران بی اراده حاکمیت سعودی در این قساوت و بی رحمی عمل کردند، موفق نمی شدیم»
   حضرت امام (ره ) همچنین با تأکید بر شعار برائت و لزوم احیاء آن برای تحقق حج ابراهیمی این رکن رکین حج  را با اهمیت دانسته و حج بی برائت را اصلا حج نمی داند و در پیامی که به مناسبت اولین سالروز کشتار حجاج در 29 تیر سال1367 صادر نمودند، فرمودند:
 «حج تنها حرکات و اعمال و لفظها نیست. حج کانون معارف الهی است که از آن محتوای سیاست اسلام را در تمامی زوایای زندگی باید جستجو کرد ... حج عرصه نمایش و آیینه سنجش استعدادها و توان مادی و معنوی مسلمانان است ... مسلّم حج بی روح و بی تحرک و قیام، حج بی برائت، حج بی وحدت و حجی که از آن هدم کفر و شرک برنیاید، حج نیست» 
   ایشان همچنین برائت را دارای آثار سیاسی برای جهان اسلام دانسته  و حماسه مردم فلسطین را تحقق شعار برائت میداند و در بخش دیگری از پیام خود  در این رابطه می فرماید:« ... و این تحقق همان شعار برائت است که ملت فلسطین در تظاهرات حج دوشادوش خواهران و برادران ایرانی خود فریاد رسای آزادی قدس را سر داده اند ...».[6]
 ________________________________________
[1] . میردامادی، سید حسن؛ آن سوی حج خونین، تهران، مرکز تحقیقات و نشر حج، 1367، اول، صص 40-12.
[2] . بنگاش، ظفر؛ کشتار مکه و آینده حرمین، ترجمه هادی دبستانی، تهران، سروش، 1368، اول، صص 50-11.
[3] . انصاری، حمید؛ حدیث بیداری، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1374، سوم، صص 165-160.
[4] . خمینی، روح الله؛ صحیفه نور ( مجموعه سخنرانیها و پیامهای حضرت امام خمینی)، جلد 20،  تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1372، صص 354-349.
[5] . همان، صص 354-349
[6] . سعادتمند، رسول؛ حج ابراهیمی در پیام های امام خمینی، قم، تسنیم، 1385، اول، صص 175-169.

محمد بیدارمنش