ابوالقاسمی: عرضه کتاب به‌صورت دیجیتال از ضرورت‌های ماست

محمد‌جواد ابوالقاسمی، معاون امور بین‌الملل انتشارات سمت درباره دیجیتالی شدن کتاب‌ها در این سازمان اظهار کرد: ما معتقدیم که باید هرچه زودتر این‌کار انجام شود، به‌ویژه در حوزه کشورهای روس‌زبان این‌ مهم در اولویت کاری ماست و مساله دیجیتالی کردن 15 کتاب در هیات رییسه هم مطرح شده است. برای حوزه افغانستان و دیگر حوزه‌ها هم این پیشنهاد را داریم. چاپ کتاب در حوزه بین‌الملل دیگر جوابگو نیست. نقل و انتقال هم سخت و هم گران است. عرضه کتاب‌ها روی یک سایت به‌صورت الکترونیکی و حفاظت شده جزو ضرورت‌های ماست.-
دکتر محمد‌جواد ابوالقاسمی در گفت‌و‌گو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، درباره کارهای انجام شده از سوی این سازمان در حوزه کشورهای لاتین و انگلیسی ‌زبان گفت: در این حوزه کار بزرگی انجام شده و آن شناخت قرآن است و آن اثری از مجموعه کتاب‌های آقای معرفت که با همکاری آقای بهمن‌پور در لندن و در پاسخ یک سری مجموعه اشکالات مستشرقین و مسایلی در رابطه با قرآن تدوین شده است. این کتاب دو جلدی در 900 صفحه منتشر می‌شود که البته شاید جزو معدود و جامع‌ترین کتاب‌ها برای معرفی قرآن باشد که در کشورهای حوزه انگلیسی زبان عرضه خواهد شد. این کتاب ترجمه‌اش تمام شده و زیر چاپ است و به‌عنوان یک کتاب مبنایی در شرق آسیا و آفریقا مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

وی در تشریح دیگر برنامه‌های این سازمان در حوزه انگلیسی زبان ‌عنوان کرد: برنامه‌هایی داریم که از این پس در بخش حدیث، فلسفه، کلام، اسلام‌شناسی و شیعه‌شناسی در حوزه انگلیسی زبان انجام خواهد شد. تامین کتاب‌های درسی در حوزه زبان فارسی و ایران‌شناسی، کار بعدی ما در این کشورهاست. صدها کرسی زبان فارسی و ایران‌شناسی در دنیا وجود دارد که متاسفانه برای آن‌ها کتاب‌های آموزشی مناسب تدوین نشده و باید بگویم که در بعضی از کشورها هنوز کتاب‌های قبل از انقلاب تدریس می‌شود. یکی از اهداف و سیاست‌های بزرگی که در برنامه داریم و باید به آن سمت برویم تامین کتاب‌های درسی در این حوزه است که تاکنون 12 عنوان از این کتاب‌ها آماده و چاپ شده که با رویکرد کشورهای عربی است و پیش از این در کشور سوریه رونمایی شده است.

ابوالقاسمی افزود: همین کتاب‌ها را به عراق، لبنان و تونس معرفی کردیم که مورد استفاده قرار گرفته است. منتظریم تا شرایط در مصر هم فراهم شود و بتوانیم این آثار را به این کشور هم معرفی کنیم. همان‌طور که می‌دانید زبان فارسی از دیرباز در کشور مصر رونق داشته که برای برخی از استادان مصری این آثار را معرفی کردیم و مورد استقبال قرار گرفت. علاوه بر کشورهای عربی برای کشور روسیه هم اقداماتی صورت گرفته که نخستین کتاب با همکاری آقای ایوانوف آماده شده و زیر چاپ است و قرار است که دو یا سه عنوان دیگر نیز به آن اضافه شود که بتوانیم یک مجموعه آموزش زبان فارسی برای روس‌زبانان آماده کنیم.

معاون امور بین‌الملل انتشارات سمت درباره اولویت‌های تولید و چاپ کتاب در این سازمان گفت: برنامه کتاب زبان فارسی برای شبه قاره در اولویت است و مقدمات آن انجام شده و امیدواریم که با همکاری مراکز تحقیق زبان فارسی در پاکستان و هندوستان و با مرکز سعدی و جاهای دیگر که متصدی گسترش زبان فارسی هستند این کار به انجام برسد. کار دیگری که در حال انجام دادن آن هستیم بحث تخصصی زبان (ESP) است که سازمان توانمندی خوبی در این زمینه دارد و حدود 250 کتاب در این زمینه چاپ کرده است. ما این کتاب‌ها را به خیلی جاها معرفی کردیم. کشورهای عربی 60 عنوان از آن‌ها را انتخاب کردند و حتی در حال خرید این کتاب‌ها هستند. برای کشور چین کتاب آموزش زبان فارسی، چینی‌سازی شده و در چین چاپ شده که دومین کتاب را نیز درخواست کرده‌اند.

وی در پاسخ به این سوال که روابط بین‌الملل «سمت» تاکنون چه اقداماتی در رابطه با چاپ کتاب درسی برای خارج از کشور انجام داده است، عنوان کرد: در بخش تولید کتاب کمتر توانسته‌ایم قدم برداریم و به جایی نرسیده‌ایم. ما تولید را در یک حد محدود از برخی نویسندگان کشور افغانستان که چهار تا پنج کتاب تالیف کرده‌اند، داریم و در گذشته هم 40 کتاب تولید و چاپ و برای افغانستان ارسال شده است. از بین این‌ها تعدادی از کتاب‌هایشان است که ما برای دانشجویان خودمان مفید دانستیم و در بازار موجود است. علاوه بر این در حال بستن یک تفاهمنامه در حوزه کشورهای عربی و عراق هستیم. آن‌ها بیش از 100 مولف معرفی کرده‌اند که ما بتوانیم در آینده یک کار مشارکتی انجام دهیم و یک سری کتاب‌ها را با همکاری استادان عراقی برنامه‌ریزی و تولید کنیم. با دانشگاه خزر کشور آذربایجان، ارتباطات مشترکی داریم و کتاب‌هایی برای ترجمه رد و بدل شده است.

ابوالقاسمی در ادامه، کارهای انجام شده در بخش ترجمه را گسترده توصیف کرد و افزود: در بخش ترجمه کارهای گسترده‌ای انجام داده‌ایم. در روسیه گام‌های بزرگی برداشته‌ایم. 15 عنوان از کتاب‌های «سمت» به زبان روسی ترجمه شده است که 12 عنوان از آن‌ها چاپ شده و تا دو سه ماه دیگر سه کتاب دیگر نیز به چاپ می‌رسد. تعدادی از این‌ها در زمینه‌های خاورشناسی، ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی است که وارد دانشگاه‌ها شده و جای پایی برای خودش باز کرده است. همان‌طور که می‌دانید حدود 300 میلیون نفر روس‌زبان وجود دارد و هر تعداد کتاب تولید کنیم، وارد شبکه‌های آن‌ها می‌شود. ما به لطف خدا و با همکاری رایزنی فرهنگی ایران در روسیه این کار را انجام داده‌ایم و با پیش‌بینی‌هایی که شده اگر بتوانیم این کتاب‌ها را عرضه کنیم و بازگشت مالی داشته باشد، درصدد توسعه این کتاب‌ها در حوزه روسیه هستیم.

این مقام مسوول در تشریح دیگر فعالیت‌های سازمان سمت در زمینه ترجمه متون به زبان‌های مختلف بیان کرد: در حوزه جمهوری آذربایجان چهار عنوان کتاب ترجمه شده و زیر چاپ است که امیدواریم تا سه الی چهار ماه آینده چهار کتاب چاپ شده برای این کشور داشته باشیم. پنج کتاب نیز قرار است به زبان چینی ترجمه شود که دو عنوان از آن‌ها تقریبا آماده است. در کشورهای حوزه عربی با همکاری شبکه علمی در کشور عراق گام‌هایی را برداشته‌ایم که تعدادی از کتاب‌ها را خود دانشگاه‌های عراق انتخاب کردند و قرار است با کمک و مشارکت استادان دانشگاه‌های عراق این کتاب‌ها بازبینی و ترجمه و به‌زودی وارد کشورهای عربی به‌ویژه عراق خواهد شد.

معاون امور بین‌الملل انتشارات سمت با اذعان به نیاز داخلی در زمینه تالیف، ترجمه و تجدید‌نظر متون گفت: ما اگر صد سال دیگر هم کار کنیم نیازهای داخل کشور تمام شدنی نیست، زیرا نیازها روز به روز تشدید می‌شود. حتی کتاب‌هایی که 30 سال پیش نوشته شده را نیز باید تجدید نظر کنیم. اگر ما بخواهیم منتظر روزی باشیم که همه نیازهای داخل و سرفصل‌ها را آماده کرده باشیم و بعد به خارج از کشور برویم، این تفکر، تفکر درستی نیست. ما ایران را قطعه جدا بافته از جهان نمی‌دانیم. ایران بخشی از جهان است و ما تصور می‌کنیم که شاید بتوانیم کتاب‌هایی که نیاز داریم از صاحب قلم‌هایی که در خارج از ایران هستند (چه ایرانی و چه خارجی) تامین کنیم.

ابوالقاسمی در پایان اظهار کرد: وقتی ما کتاب‌های خودمان را به خارج از کشور عرضه می‌کنیم این کتاب‌ها محک زده شده و نقد و سپس تکمیل می‌شوند. بنابراین اگر ما خودمان را از یک حوضچه به یک اقیانوس متصل کنیم اندیشه‌ها و افکارمان نیز متفاوت می‌شود. ما هر چقدر هم پیشرفت کنیم و بزرگ باشیم یک حوضچه هستیم. حالا اگر این حوضچه متصل به اقیانوس باشد خودش اقیانوس می‌شود، می‌گیرد و می‌ستاند و احیا می‌شود و باعث شکوفایی تولیدات ما می‌شود. همان‌طور که در این دو، سه ساله روابط بین‌الملل تاثیرات خودش را در تولیدات داخل گذاشته و بخش پژوهش با حساسیت تمام قسمت سعی می‌کند کتاب‌ها را به گونه‌ای تولید کند که در سطح جهانی هم قابل عرضه باشد.