مجالس سخنرانى مذهبى در مساجد مختلف تهران

از ساعت 1300 روز 3/6/37 تا ساعت 1300 روز 4/6/37، بمناسبت ماه مبارک رمضان مجالس متعددى در مساجد تهران برگزار گردیده که جریان برگزارى این مجالس و سخنرانیهاى وعاظ در تعدادى از مساجد مذکور، بشرح زیر بوده است:

1ـ روز 3/6/37، تعدادى اعلامیه مضره بامضاء «کمیته طرفداران آزادى حقوق بشر در ایران» و اعلامیه روح‏اله خمینى در مورد حادثه سینما رکس آبادان و همچنین اعلامیه‏اى بامضاء «کریم سنجابى» روى دیوارهاى داخلى و خارجى مسجد همت واقع در تجریش نصب شده و در این اعلامیه‏ها توسط افرادى که براى برگزارى نماز جماعت ظهر در مسجد مذکور اجتماع نموده بودند، خوانده شده است. (متن اعلامیه‏هاى مذکور قبلا به استحضار رسیده است).

2ـ ساعت 1400 روز 3/6/37، مجلسى با حضور حدود 5000 نفر از متعصبین مذهبى در مسجد جامع نارمک تشکیل گردیده است. (شایع شده بوده در این مجلس مهدى بازرگان عضو موسس جمعیت باصطلاح نهضت آزادى سخنرانى خواهد نمود). به علت عدم حضور مهدى بازرگان و نبودن سخنران اصلى در مسجد مذکور، مداحى بنام «موسوى» اشعار مذهبى قرائت نموده است. پس از خاتمه مجلس مذکور، جمعیت حاضر با دادن شعارهائى بنفع روح‏اله خمینى و علیه حکومت ایران از مسجد خارج و عده‏اى از تظاهرکنندگان، شیشه‏هاى یکى از شعب بانک صادرات ایران را شکسته‏اند.

ضمنا در جریان تظاهرات فوق، حدود 300 نسخه اعلامیه به امضاء روح‏اله خمینى در بین جمعیت پخش شده است.

3ـ از ساعت 1315 روز 3/6/37، بعد از خاتمه نماز جماعت ظهر و عصر در مسجد قباى تهران، در حالیکه حدود 300 نفر در مسجد مذکور حضور داشته‏اند، ابتدا شخص ناشناسى در مورد نهج‏البلاغه به سخنرانى پرداخته و سپس شیخ محمد مفتح (پیشنماز مسجد قبا) مطالبى درباره سجایاى اخلاقى حضرت امیر (ع) و اهمیت ماه مبارک رمضان، ایراد کرده و در خاتمه براى روح‏اله خمینى دعا نموده است. ضمنا یکبرگ اعلامیه به امضاء روح‏اله خمینى که مفاد آن درباره حوادث اخیر شهرهاى اصفهان و شیراز بوده، به دیوار مسجد مزبور نصب شده بوده است.

4ـ از ساعت 1330 روز 3/6/37، پس از برگزارى نماز جماعت در مسجد امیرالمومنین تهران، مجلسى با شرکت حدود 1000 نفر در این مسجد تشکیل گردیده است. در این مجلس ابتدا آیاتى از کلام‏اله مجید قرائت شده و سپس واعظى بنام «موسوى» به منبر رفته و در خلال سخنرانى خود گفته: انقلاب همیشه از طبقات پائین شروع میشود و این انقلاب توده‏هاى مردم است، انقلاب هیچوقت از طبقه حاکم بوجود نمیآید، انقلاب طبقه حاکم عوامفریبى است. ناطق در خاتمه اظهارات خود، واقعه آتش‏سوزى سینما رکس آبادان را بدولت نسبت داده است. ضمنا 8 نسخه اعلامیه روح‏اله خمینى در مورد حادثه سینما رکس آبادان به دیوار مسجد مذکور نصب بوده است.

5ـ از ساعت 1330 تا ساعت 1430 روز 3/6/37، مجلس سخنرانى مذهبى با حضور حدود 1200 نفر در مسجد نبى‏اکرم واقع در منطقه کوکاکولا ـ تهران، تشکیل گردیده است. در این مجلس واعظى بنام «شمس» بمنبر رفته و در خلال سخنرانى خود اظهار داشته: در دنیا سلاطینى هستند که بعلت قدرتى که در اختیار دارند، کوره‏هاى آدم‏سوزى براه مى‏اندازند. یادشده سپس گفته : دعا کردن کارى از پیش نمى‏برد، باید دست بدست هم بدهیم و براى مبارزه متحد شویم. امام خمینى دستور داده از وعاظ خوش بیان براى وعظ دعوت کنید. نامبرده در خاتمه اظهارات خود با اشاره به حادثه سینما رکس آبادان گفته: ما نباید از زندان و کتک و شکنجه، ترس و وحشت داشته باشیم. (دستور داده شد واعظ مذکور دستگیرى و پس از انجام تحقیقات و تکمیل پرونده اتهامى تحت پیگرد قانونى قرار گیرد).

6ـ ساعت 1400 روز 3/6/37، پس از برگزارى نماز جماعت در مسجد ارک، در حالیکه حدود 4000 نفر در این مسجد براى استماع سخنرانى واعظى به نام «شاهرخى» اجتماع نموده بودند : از بلندگوى مسجد اعلام شده که نامبرده امروز (3/6/37) به عللى سخنرانى نخواهد نمود. پس از اعلام موضوع فوق، جمعیت با فرستادن صلوات قصد خروج از مسجد را داشته‏اند که در این هنگام جوان ناشناسى تعدادى اعلامیه مضره بین آنها پخش نموده است. افراد مذکور پس از حدود 200 متر راه‏پیمائى متفرق شده‏اند.

7ـ از ساعت 1345 الى ساعت 1530 روز 3/6/37، واعظى بنام صادقى در حضور حدود 2500 متر [= نفر] در مسجد صاحب‏الزمان واقع در خیابان آیزنهاور به سخنرانى پرداخته و در خلال اظهارات خود گفته: باید با خانواده زندانیان و تبعیدشدگان تماس بگیریم و از آنان دلجوئى کنیم و در حد امکان کمکهاى لازم را بآنها بکنیم. من (صادقى) خود با فرزند یکى از زندانیان تماس گرفتم و کادوى مناسبى براى وى بردم و از اینکه پدرش بخاطر مردم زندانى شده است، خوشحال بود.

یادشده در خاتمه سخنان خود، از مردم خواسته است که براى پیروزى فلسطینى‏ها در راه مبارزه با یهود، دعا نمایند.

8ـ از ساعت 1400 روز 3/6/37، مجلس سخنرانى مذهبى با حضور حدود 1000 نفر در مسجد همت تهران تشکیل گردیده است. در این مجلس سیدهادى خامنه‏اى بمنبر رفته و ابتدا مطالبى درباره حکومت، اجتماع و جامعه ایراد نموده است. ناطق سپس گفته : جامعه ما در حال حاضر در بدبختى بسر میبرد، ما را مانند عروسکى بازى میدهند و با سرگرم کردن ما، خودشان در ناز و نعمت بسر میبرند. یادشده آنگاه مثالى درباره انقلابیون آمریکا ذکر کرده و ادامه داده : مردم باید از خود تحرک نشان دهند. رهبر ما به فکر این اجتماع و در فکر ما نیست. دین ما را میخواهند از میان بردارند و دلیل آن اصول انقلاب است که در این اصول نامى از اسلام برده نشده است. مجلس مذکور در ساعت 1510 بدون حادثه خاتمه یافته است.

(دستور داده شد واعظ مذکور دستگیر و پس از تحقیقات تحت پیگرد قانونى قرار گیرد).

9ـ ساعت 1530 روز 3/6/37، در حالیکه حدود 200 نفر در مسجد جامع شهررى اجتماع نموده بودند، واعظى بنام محمدحسن عباس‏پور به منبر رفته و با صداى بلند اظهار داشته:

«زنده‏باد خمینى». واعظ مذکور توسط مامورین شهربانى دستگیر که تحقیقات از وى ادامه دارد.

10ـ از ساعت 2115 روز 3/6/37، مجلسى با حضورحدود 150 نفر در مسجد الائمه واقع در دزاشیب تشکیل گردیده و واعظى بنام شیخ قاسمى در آن به سخنرانى پرداخته است. ناطق در خلال سخنان خود گفته: ما در کارها باید از دستورات امام یا مراجع تقلید پیروى کنیم تا بتوانیم با دشمنان مبارزه کنیم. ما غیر از قوانین قرآن، قوانین دیگرى را قبول نداریم.

در خاتمه مجلس فوق نامبرده براى خمینى و شهداى اسلام دعا نموده که جمعیت با صداى بلند صلوات فرستاده است.

11ـ از ساعت 2130 الى ساعت 2330 روز 3/6/37 مجلس سخنرانى مذهبى با حضور عده کثیرى از طبقات مختلف مردم در مسجد امیرالمومنین واقع در خیابان آیزنهاور تشکیل گردیده است. سخنران مجلس واعظى بنام (فاکر) بوده و در خلال سخنان خود از رژیم ایران انتقاد و از خمینى تمجید نموده و او را (خمینى) ذره‏اى از وجود امام حسین قلمداد نموده است. یادشده سپس به حادثه سینما رکس آبادان اشاره و پس از نسبت دادن حادثه مذکور بدولت، در خاتمه از جمعیت خواسته است که هنگام خروج از مسجد از دادن شعار خوددارى نمایند. یادشده براى توجیه گفتار اخیر خود گفته: اگر شعار دهید، مسجد را خواهند بست و آن وقت مردم نخواهند توانست از حقایق سیاسى و اجتماعى کشور آگاهى حاصل نمایند. پس از پایان اظهارات نامبرده، حدود 3000 نفر از جمعیت از مسجد خارج و بقیه براى اجراى مراسم شب قدر در مسجد باقى مانده‏اند. ضمنا هنگام خروج جمعیت مذکور، از پشت بام مسجد حدود 100 برگ اعلامیه مضره بداخل حیاط مسجد مذکور ریخته شده است.

(دستور داده شد واعظ مورد بحث دستگیر و پس از تحقیقات و تکمیل پرونده اتهامى تحت پیگرد قانونى قرار گیرد).

12ـ ساعت 2145 روز 3/6/37، در حالیکه حدود 200 نفر از متعصبین مذهبى جهت استماع سخنرانى واعظى بنام «نجفى» در مسجد رسول اکرم واقع در چهارراه انارى اجتماع نموده بودند، حدود 10 برگ اعلامیه مضره از قسمت زنانه به قسمت مردانه مسجد مذکور ریخته شده است.

اعلامیه مذکور توسط مامورین جمع‏آورى و یک نفر باتهام دخالت در پخش اعلامیه دستگیر گردیده است.

13ـ از ساعت 2400 روز 3/6/37، مجلس سخنرانى مذهبى با شرکت حدود دو هزار نفر در مسجد لرزاده تهران برگزار گردیده است. در مجلس مذکور ابتدا شخصى بنام «خاموشى» با لباس شخصى و بطور ایستاده به سخنرانى پرداخته و مطالبى در مورد خودشناسى از دیدگاه اسلام ایراد کرده است. نامبرده در خلال سخنرانى خود، چند بار از روح‏اله خمینى نام برده که جمعیت سه بار صلوات فرستاده است. پس از خاتمه سخنرانى یادشده، در حدود ساعت 0030 روز 4/6/37، امام جماعت مسجد مذکور بنام «عمیدى زنجانى1» به منبر رفته و در سخنرانى که ایراد کرده، دولت را مسئول حادثه آتش‏سوزى سینما رکس شهر آبادان معرفى کرده است. نامبرده نیز مانند سخنران اول مجلس مورد بحث، از روح‏اله خمینى نام برده که جمعیت صلوات فرستاده است. در این مجلس تعدادى اعلامیه مضره در مورد چگونگى ساختن مواد آتش‏زا و بمبهاى دستى در بین جمعیت توزیع گردیده است. این مجلس در ساعت 0230 روز 4/6/37 خاتمه یافته و جمعیت متفرق شده است.

14ـ از ساعت 2200 روز 3/6/37، مجلسى با شرکت حدود 2500 نفر در مسجد صاحب‏الزمان تهران برگزار گردیده است. در ابتداى مجلس مذکور، واعظى بنام «سبزوارى» به منبر رفته و مطالبى در مورد شهادت حضرت على (ع) ایراد کرده و در خلال سخنرانى خود به حادثه سینما رکس شهر آبادان اشاره و با عنوان اینکه تاکنون اعلامیه آیات ثلاثه مقیم قم و همچنین اعلامیه روح‏اله خمینى در این زمینه بدست او نرسیده گفته: با رسیدن اعلامیه مراجع، موضوع حادثه سینما رکس شهر آبادان روشن خواهد شد. ناطق با دعا براى سلامتى روح‏اله خمینى به سخنرانى خود خاتمه داده است. با پایان سخنرانى واعظ مذکور، دو تن دیگر از وعاظ به اسامى شمس و ابطحى مطالبى ایراد کرده‏اند و سپس امام جماعت مسجد مذکور بنام «خوانسارى» به منبر رفته و ضمن فرستادن صلوات براى سلامتى روح‏اله خمینى اظهار داشته: ما از قرآن هیچ چیز نداریم. ما نه حجاب داریم و نه با دزدى و فساد مبارزه میکنیم. قرآن را روى سر میگذاریم و آیات آنرا زیرپا. با دادن آزادى به زنان، زن به لجن کشیده شده. هر روز تعداد زیادى پروانه مشروبفروشى به مردم میدهند، اما وقتى میخواستیم پروانه احداث مسجد بگیریم نزد آیت‏اله شریعتمدارى رفتیم، ایشان گفتند سه سال است موفق نشده‏اند پروانه احداث مسجد عباس‏آباد را بگیرند. ناطق سپس از جمعیت خواسته با روحانیت اتحاد داشته باشند و یکصدا بخواهند هر چه زودتر روح‏اله خمینى را به ایران بازگردانند. نامبرده همچنین از امور حج انتقاد و با عنوان اینکه عده‏اى پولهاى مملکت را براى قمار و عیاشى به خارج از کشور میبرند اظهار داشته: «من از مرگ ترسى ندارم و کفن خود را نیز حاضر کرده‏ام». یادشده در خاتمه سخنرانى خود به نقل از آیت‏اله شریعتمدارى گفته: ما مخالف آتش‏سوزى، بمب‏گذارى و شکستن شیشه‏هاى بانکها و سایر اماکن و همچنین مارکسیسم و کمونیزم هستیم.

این مجلس در ساعت 1300 روز 4/6/37 خاتمه یافته و جمعیت متفرق شده است.

15ـ از ساعت 2200 روز 3/6/37، مجلسى با شرکت حدود 1500 نفر در مسجد نبى‏اکرم در تهران برگزار گردیده است. در این مجلس ابتدا واعظى بنام «موسوى» به منبر رفته که سخنرانى وى جنبه خلاف مصالح مملکتى نداشته است. پس از خاتمه سخنرانى واعظ مذکور، واعظ دیگرى بنام «بیانى» به منبر رفته و در سخنرانى که ایراد کرده به حادثه سینما رکس شهر آبادان اشاره و گفته: «مردم میدانند که این حادثه کار دولت است». ناطق سپس اضافه کرده: مگر روحانیت چه میگوید. آنها میگویند چرا اینهمه زندانى و تبعیدى بیگناه وجود دارد. ما امام زمان را داریم و آنهاتوپ و تانک و... دارند. ما از نهضتى که هدف آن پیشبرد اسلام است، دست نمى‏کشیم. نهضت ما جهانى شده و حتى اربابان آنها (آمریکا) هم میدانند ما فقط یک هدف داریم و آن اسلام است. ناطق سپس به حوادث اخلالگرانه‏اى که در تعدادى از نقاط مختلف کشور رخ داده، اشاره کرده و گفته: مگر کسانى که در شهرهاى اصفهان ـ شیراز و... کشته شدند، چه کرده بودند؟. نامبرده در سخنرانى خود چند بار از روح‏اله خمینى نام برده و خواستار برقرارى حکومت اسلامى در کشور شده است. این مجلس در ساعت 2400 روز 3/6/37، خاتمه یافته و جمعیت متفرق شده است.

(دستور داده شد واعظ مذکور دستگیر تا از طریق دادسراى نظامى تحت پیگرد قانونى قرار گیرد).

16ـ از حدود ساعت 2230 روز 3/6/37، مجلسى با شرکت حدود 2 هزار نفر در مسجد جلیلى تهران برگزار گردیده است، در این مجلس واعظ ناشناسى به منبر رفته و ضمن بحث درباره حکومت اسلامى، رژیم ایران و مقامات عالیه مملکتى را شدیدا موردانتقاد قرار داده و مدعى شده مقامات مملکتى بهترین زمینهاى مملکت را به نام خود و خانواده‏شان به ثبت داده‏اند. ناطق همچنین حادثه سینما رکس آبادان را به حکومت ایران نسبت داده و با ذکر مواردى این حادثه را به حکومت ایران منتسب کرده و گفته: این حادثه را براى این ایجاد کردند که به اربابان خود بگویند، ملت ایران وحشى است و استحقاق آزادى ندارد. نامبرده همچنین ضمن آنکه حکومت ایران راپشتیبان دولت اسرائیل معرفى کرده، از جمعیت خواسته به انقلاب و جهاد مبادرت نمایند، زیرا بزرگترین عبادت اسلامى جهاد است. در این مجلس مهدى بازرگان عضو موسس جمعیت باصطلاح نهضت آزادى نیز حضور داشته است. مجلس مذکور در ساعت 0300 روز 4/6/37 خاتمه یافته و جمعیت متفرق شده است.

(دستور داده شد واعظ مذکور دستگیر تا پس از تحقیقات و تکمیل پرونده از طریق دادسراى نظامى تحت پیگرد قانونى قرار گیرد).

17ـ از ساعت 2300 روز 3/6/37، مجلسى با شرکت حدود 3 هزار نفر در مسجد همت تجریش برگزار گردیده است. در این مجلس مصطفى ملکى ـ امام جماعت مسجد مذکور به منبر رفته و در سخنرانى خود ضمن بحث درباره حکومت اسلامى اظهار داشته: آیت‏اله خمینى توصیه کرده در مقابل کسانى که با برقرارى حکومت اسلامى مبارزه میکنند، ایستادگى و مبارزه نمائیم. هر چقدر آنها پافشارى نمایند، ما نیز مبارزه خواهیم کرد. ناطق درادامه سخنرانى خودحادثه سینما رکس شهر آبادان را به دولت منتسب کرده و از دانشجویان وجوانان خواسته مردم را از اوضاع مملکت آگاه کنند. یادشده اضافه کرده: متاسفانه در مملکت ما عده‏اى اشراف‏زاده و پولدار هستند که در فکر دین نیستند. آنها نتوانسته‏اند دین را از بین ببرند و ما را استثمار کنند. این مجلس در ساعت 2400 روز 3/6/37 خاتمه یافته و جمعیت متفرق شده است.

(دستور داده شد واعظ مذکور دستگیر تا تحت پیگرد قانونى قرار گیرد).

18ـ از ساعت 2200 روز 3/6/37 تا ساعت 0015 روز 4/6/37، مجلسى با شرکت حدود 4 هزار نفر در مسجد جامع نارمک برگزار گردیده که در این مجلس دو نفر از وعاظ به اسامى «عابدى و موسوى» سخنرانى کرده‏اند که اظهارات آنها جنبه خلاف مصالح مملکتى نداشته است. ضمنا تعدادى اعلامیه مربوط به روح‏اله خمینى درباره حادثه سینما رکس شهر آبادان در بین گروهى از جمعیت شرکت‏کننده در مجلس، توسط افراد ناشناسى پخش گردیده است.

ارزیابى خبر : خبر صحت دارد.

اقدامات انجام شده :

مراتب به نخست وزیرى اعلام گردیده است .















1ـ عباسعلى عمید زنجانى فرزند على‏اصغر در سال 1316در شهرستان زنجان به دنیا آمد. تحصیلات حوزوى را تا سال 1342 در شهر مقدس قم و سپس در نجف‏اشرف پى گرفت. در سال 1345 با حضور مجدد در قم با صبیه حضرت آیت‏اللّه‏ مرعشى نجفى(ره) وصلت کرد، گزارشات ساواک در این سال مشارالیه را از طرفداران حضرت امام خمینى(ره) معرفى نموده که جهت جمع‏آورى وجوهات شرعى به ایران آمده است و در زمان حضور در نجف اشرف نیز از گردانندگان اصلى جلساتى که با شرکت شهید آیت‏اللّه‏ سید مصطفى خمینى و ... تشکیل مى‏شده معرفى گردیده، که بنا بر همین دلایل دو بار در سالهاى 46 و 47 به ساواک احضار شده است. ایشان در سال 1352 با حضور در شهر تهران، در سنگر امام جماعت مسجد لرزاده به فعالیت پرداخت و در منابر و سخنرانى‏ها ضمن حمایت از تشکیل حکومت اسلامى به انتقاد از رژیم طاغوت و لزوم مبارزه علیه آن اقدام کرد. مسجد لرزاده یکى از پایگاه‏هاى اصلى حرکت در دوران پیروزى انقلاب اسلامى بشمار مى‏رود که حجت‏الاسلام عمید در آن نقش اساسى داشت فلذا در همین رابطه 9/6/1357 دستگیر و به مدت 15 روز در زندان بسر برد و در تاریخ 23/6/57 از زندان آزاد شد.