20 اردیبهشت 1404
«تشکیلات مخفی حزب توده» به نمایشگاه کتاب رسید
معرفی تازه‌های نشر مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های سیاسی
فعالیت‌های مخفی و پنهان حزب توده در سالهای پس از انقلاب، موضع مجهولی بود که به خاطر در دسترس و آشکار نبودن اطلاعاتش، درباره‌اش حرف و مشهورات زیاد است. از شبکه نفوذ در نهادهای انقلابی گرفته تا نقش توده‌ای ها در ماجراهایی مثل تسخیر لانه، کودتای نوژه، مبارزه با ضد انقلاب سلطنت‌طلب و کودتای قطب‌زاده. برخلاف موضوع سازمان مجاهدین‌خلق که کتاب و اثر تاریخی رویش زیاد تولید شده، در موضوع حزب توده با فقر کتاب و مأخذ جدی و مستند روبرو هستیم.
کتاب «سایۀ سرخ» برای اولین بار بر اساس اسناد قبل و بعد از انقلاب نهادهای اطلاعاتی، این سوژه را بررسی کرده است. «تشکیلات مخفی حزب توده ایران» که در سالهای پس از پیروزی انقلاب ستون فقرات نفوذ حزب بود، روی پایه‌های «سازمان نوید» -که پیش از انقلاب یکی از گروه‌های مرتبط با مرکزیت حزب در خارج از کشور بود- بنا شد. مسیری که نوید از قبل انقلاب طی کرد و به تشکیلات مخفی در سالهای پس از انقلاب رسید چه بود؟ نسبت حزب توده با نهادهای اطلاعاتی شوروی چه بود؟ چارت و افراد اصلی تشکیلات مخفی چه کسانی بودند؟ مهمترین اقدامات تشکیلات مخفی حزب در بازه سالهای 1358 تا 1361 چه بود؟ این‌ها شاید مهمترین نقطه‌هایی است که باید در روایت ما از حزب به آن پرداخته شود.
در سمت دیگر باید بدانیم نهادهای اطلاعاتی ایران، چه قبل و چه پس از انقلاب، چه درکی و چه إشرافی روی فعالیت‌های حزب توده و ارتباطش با افسران اطلاعاتی شوروی داشتند؟ امنیت‌داخلی ساواک چ هسوابقی با حزب توده داشت؟ ضد جاسوسی آن چه توانی در کنترل و مراقبت افسران اطلاعاتی روس در ایران داشت؟ در سالهای پس از پیروزی انقلاب، کار اطلاعاتی واحد اطلاعات سپاه روی حزب توده چقدر بود؟ اطلاعات نخست‌وزیری که متولی ضدجاسوسی بودچقدر به رابطه بین اعضای حزب و سفارت شوروی مسلط بود؟ چه شد که جمهوری اسلامی تصمیم گرفت به حزب توده ضربه بزند؟ مسیرها و اضلاع رسیدن به این تصمیم چه بود؟
این‌ها سرخط و محورهای اصلی کتاب سایه سرخ است که بر اساس اسناد اطلاعاتی قبل و بعد انقلاب، تاریخ شفاهی و سایر منابع مکتوب و غیرمکتوب؛ سعی کرده روایتی یک‌دست و منسجم از تشکیلات مخفی حزب توده ارائه کند.