معرفی کتاب «پهلوی ستایی در ترازوی تاریخ»

کتاب «پهلوی ستایی در ترازوی تاریخ» به قلم دکتر سید مصطفی تقوی مقدم توسط موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی منتشر شد. در مقدمه این کتاب آمده است:

سپیده دم ایران معاصر در یک رویارویی نابرابر با دنیای جدید آغاز شد. در آن رویارویی، تمامیت ارضی، حاکمیت ملی، امنیت ملی، و هویت ملی ایران در معرض تهدید قرارگرفت. به طور طبیعی، در برابر این تهدیدهای بنیان برافکن، حفظ موجودیت و تقویت هویت و حاکمیت ملی و تأمین امنیت و اقتدار ملی و کسب جایگاه شایسته در دنیای مدرن، مهمترین نیاز کشور و جامعه بود.

ملت ایران نزدیک به 150 سال برای مقابله با این تهدیدها و تأمین اهداف یاد شده، با استبداد و استعمار در ستیز و کشمکش بود. در این مدت همۀ جریانها و گفتمانها در دورۀ قاجار و پهلوی، اعم از موافق یا مخالف حاکمیت، آزمون عملی خود را در همسویی یا ناهمسویی با نیازهای بنیادین و مطالبات یاد شده و توانایی یا ناتوانی در تأمین آنها پس دادند. انقلاب اسلامی برآیند خرد جمعی و ارادۀ ملت ایران پس از تجربه و ارزیابی کارنامۀ همۀ گفتمانها در  تحولات و رویدادهای اجتماعی، سیاسی و مذهبی تا بهمن 1357 شمسی بود. 

بحرانهای طبیعی پس از هر انقلاب و دشواریهای اجرای جمهوریت مبتنی بر اسلام در عصر غلبۀ سکولاریسم بر همۀ اندیشه‌ها و فلسفه‌های سیاسی و حاکمیتهای مدرن، و نیز مخالفت و مقابلۀ نظام سلطه با گفتمان انقلاب، مشکلات و سختی‌هایی برای کشور به بار آورد. اما نظام مولود انقلاب توانست در طول بیش از چهار دهۀ گذشته این بحرانها را پشت سر گذاشته و با تأمین وجوه مهمی از اقتدار ملی، چهره‌ای مقتدرانه و عزتمندانه‌ از ایران مستقل را در برابر نظام سلطه به نمایش بگذارد.

در روند تحولات پس از پیروزی انقلاب اسلامی، برخی از بازماندگان رژیم پهلوی و غربگرایان همسو با آن رژیم، و نیز برخی از مخالفان بعدی نظام، در رویکردی کاملاً سیاسی و غیرعلمی به توجیه و ستایش رژیمی می‌پردازند که همۀ اقشار مردم ایران پس از پنجاه و هفت سال مشاهده و لمس کارنامۀ آن، وجود آن را منافی و برخلاف عزت و اقتدار و  استقلال و هویت تاریخی خود دانسته و در یک اجماع بی‌مانند آن را به تاریخ سپردند.    

نوشتۀ حاضر در دو بخش به اختصار به نقد رویکرد یاد شده می‌پردازد. در بخش نخست، ابتدا با مروری جریان‌شناسانه بر تحولات قبل و بعد از انقلاب اسلامی و با تحلیل چگونگی شکل‌گیری آرایش جریانهای سیاسی در مرحلۀ پس از پیروزی انقلاب از منظر جامعه‌شناختی سیاسی، به بررسی خاستگاه و انگیزه و ماهیت جریان پهلوی‌ستایی و تضادها و تناقضهای دیدگاه آن و بحرانها و چالشهایی که این جریان از نظر علمی برای توجیه مشروعیت و کارآمدی و سقوط رژیم پهلوی با آن روبه رو است، پرداخته شده است.

در بخش دوم، محورهای مهمی از دیدگاه و ادعاهای پهلوی‌ستایان در بارۀ ماهیت کودتای سوم اسفند، پیدایش سلسلۀ پهلوی، رضاخان و ایجاد دولت مقتدر مرکزی، تشکیل ارتش نوین، تأمین امنیت، حذف عوامل محلی سنتی انگلیس، نقش انگلیسیها و غیره که در کتاب ایران، برآمدن رضاخان و برافتادن قاجار و نقش انگلیسیها نوشتۀ دکتر سیروس غنی مطرح شده‌، مورد بررسی و نقد قرار گرفت. کتاب غنی اگر چه مطالب مفیدی به خواننده ارائه می‌کند، برای توجیه روی کار آمدن رضاخان و اقدامات او، تاریخ و اوضاع ایران در آستانۀ کودتای سوم اسفند 1299 تا تأسیس سلسلۀ پهلوی در سال 1304 را، با رویکردی جانبدارانه برساخته و واژگونه نموده است؛ بگونه‌ای که ایرادهای علمی و تاریخی و روش‌شناسانۀ متعددی بر آن وارد است.

کتاب پهلوی‌ستایی واژگونه‌نمایی‌ها و ناراستی‌های دیدگاه یاد شده را با استدلال روشن کرده و نشان داده است که پهلوی‌ستایی صرفاً رویکردی ایدئولوژیک و کنشی انفعالی و سیاسی‌کارانه برای مقابله با نظام سیاسی مولود انقلاب بوده و نسبتی با واقعیتها و داده‌های تاریخ ندارد و هرجا لازم بداند آنها را در پیش پای اهداف سیاسی خود ذبح می‌کند. انتخاب نوشتۀ غنی برای نقد از آن رو بود که این اثر تقریباً اولین کتابی بود که برای توجیه رضاشاه وارد ادبیات سیاسی و تاریخی معاصر شد و بعداً الگوی اولیه(prototype) و مستند و مقتَبَس پهلوی‌ستایان و «رضاشاه» پردازانی قرار گرفت که خود بنیه و مایۀ علمی کافی نداشتند. پس نقد کتاب یاد شده، نقد یک جریان و پاسخ به همۀ تکرار کنندگان داده‌ها و استدلالهای آن جریان است.

 کتاب «پهلوی ستایی در ترازوی تاریخ» در ۲۲۰ صفحه و به قیمت ۸۰ هزار تومان در دسترس مخاطبان قرار گرفته است. جهت تهیه کتاب می‌توانید با  تلفن‌های ۲۶۷۰۵۰۷۹ - ۲۶۷۰۵۰۸۹ تماس حاصل فرمایید.