05 خرداد 1393
117 کتابِ دهه اخیر که از حماسه خرمشهر گفتهاند
دهم اردیبهشت 1361 رمز «یا علیابن ابیطالب» گشاینده نخستین مرحله از عملیاتی بود که در جنوب و غرب کارون، جنوب غربی اهواز و شمال خرمشهر آغاز شد و «الی بیتالمقدس» نام داشت. چهارمین گام از این عملیات بزرگ که با رمز «یا محمدبنعبدالله(ص)» کلید خورد، ساعت 6 و 15 دقیقه بامدادِ یکشنبه دوم خرداد 1361 خرمشهر را به آغوش میهن بازگرداند.
عراقیها سوم خرداد، در پاتکی نافرجام کوشیدند تا این شهر را دوباره در اختیار بگیرند اما با هوشیاری رزمندگان ایرانی مواجه شدند. به این ترتیب، خرّمین شهر جنوب کشورمان که 578 روز «خونینشهر» نامیده میشد، با اهدای 6هزار شهید و به هلاکت رساندن 16هزار سرباز دشمن، اسارت 19 هزار عراقی و انهدام بیش از دو لشگر عراق، کاملا آزاد و دوباره «خرّمشهر» نامیده شد.
مهمترین آثاری که از سال 1383 تا 1393 (یک دهه) درباره اسارت، ایستادگی و آزادی این شهر، مردمان و رزمندگانش نوشته شده، به شرح زیر است:
1. پل شناور/ تدوین علیرضا پوربزرگ وافی/ مرکز اسناد انقلاب اسلامی/ 1383.
2. حکایت سرخ/ ابراهیم رستمی/ حدیث نینوا (قم) / 1383.
3. خرمشهر/ بهکوشش خانه ادبیات و تاریخ پایداری / صریر / 1383.
4. خرمشهر تولدی دوباره/ زهره شریعتی/ تسنیم اندیشه (قم) / 1383.
5. روزگاران (جلد 17: کتاب خونینشهر)/ لعیا رزاقزاده / روایت فتح / 1383.
6. فرمانده شهر / داوود بختیاری دانشور/ دفتر ادبیات و هنر مقاومت و نشر شاهد / 1383.
7. نشریه تحلیلی بر رویدادهای سیاسی/ گردآوری معاونت سیاسی ساعس ناجا / نیروی انتظامی، سازمان عقیدتی سیاسی، معاونت سیاسی / 1383.
8. یکشنبه آخر/ معصومه رامهرمزی / دفتر ادبیات و هنر مقاومت / 1383.
9. پیمان عشق / محمدعلی صمدی / پیام فاطمیون (مشهد) و موسسه فرهنگی هنری شهید آوینی / 1384.
10. خرم، ولی خونین / مهدی قیصری / مرکز اسناد انقلاب اسلامی / 1384.
11. خرمشهر جاودانه / سیده الهام باقری / به آفرین؛ جهان اندیشه / 1384.
12. سفر به ماوراء / کاوه خاتمی / ایران سبز / 1384.
13. گمشدگان مجنون / مجیدناصر دوست، محسن بابازاده / کنگره شهدا و سرداران شهید آذربایجان شرقی و لشکر 31 مکانیزه عاشورا / 1384.
14. نصر بزرگ / فرضالله شاهینراد / عرشان / 1384.
15. پشت دیوارهای شهر / سید سعید موسوی / دفتر ادبیات و هنر مقاومت / 1385.
16. فرهنگ جغرافیایی آبادیهای استان خوزستان (جلد 2: شهرستانهای آبادان، خرمشهر، دشت آزادگان و ضمایم آنها در دوران دفاع مقدس) / تهیه کننده سازمان جغرافیایی ـ نیروهای مسلح / سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح / 1385.
17. گربه عزیز / داوود غفارزادگان؛ تصویرگر علی نامور / نشر صریر / 1385.
18. نخلستان سرو / خسرو باباخانی / نشر شاهد / 1385.
19. آتش و خون در خرمشهر / محمدنبی ابراهیمی / دفتر ادبیات و هنر مقاومت / 1386.
20. پاییز 59 (خاطرات زهره ستوده)/ رقیه میرابوالقاسمی / دفتر ادبیات و هنر مقاومت / 1386.
21. جغرافیای عملیات ماندگار دفاع مقدس / احمد پوراحمد / نشر صریر / 1386.
22. حماسه ایران تاریخ هشت سال دفاع مقدس / جمعی از نویسندگان / لکلک / 1386.
23. خرمشهر، خانه رو به آفتاب / هدایت الله بهبودی، احد گودرزیانی و مرتضی سرهنگی / دفتر ادبیات و هنر مقاومت / 1386.
24. دکل ابوذر / فتحالله جعفری / دفتر ادبیات و هنر مقاومت / 1386.
25. سه مزار برای یک شهید / عبدالرحیم سعیدیراد / انتشارات پیام آزادگان / 1386.
26. شهید محمود شهبازی / حمید حسام / بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس / 1386.
27. شیخ شریف / جواد کامور بخشایش / چاپ و نشر عروج / 1386.
28. نفر هفتاد و سوم / عبدالرضا سالمینژاد / نشر شاهد / 1386.
29. ... و اما خرمشهر/ عباس تیموری / سخن گستر(مشهد)/ 1386.
30. آزادی خرمشهر / احمد دهقان / دفتر ادبیات و هنر مقاومت / 1386.
31. رازهای دوران پرالتهاب / ثامر حمودالخاصی، ترجمه محمدحسین زوارکعبه/ دفتر ادبیات و هنر مقاومت / 1386.
32. آتش و خون در خرمشهر / خالد سلمان محمود کاظمی، ترجمه محمدنبی ابراهیمی/ دفتر ادبیات و هنر مقاومت / 1386.
33. حمله بزرگ / موفق اسعد الدجیلی، ترجمه محمدحسین زوارکعبه/ دفتر ادبیات و هنر مقاومت / 1386.
34. گردان گمشده / عزالدین مانع، ترجمه محمدنبی ابراهیمی/ دفتر ادبیات و هنر مقاومت / 1386.
35. بادهای برفی / احمدغانم الربیعی، ترجمه محمدنبی ابراهیمی/ دفتر ادبیات و هنر مقاومت / 1386.
36. آخرین شب در خرمشهر / کامل جابر، فاتن سبزپوش / دفتر ادبیات و هنر مقاومت/ 1386.
37. جنایتهای ما در خرمشهر (خاطرات افسران عراقی)/ ترجمه محمدنبی ابراهیمی/ دفتر ادبیات و هنر مقاومت / 1386.
38. عروس جنوب / شمسی خسروی / نشر علم / 1386.
39. آخرین بازمانده (سردار شهید محمد جهانآرا) / مهدی وحیدیصدر / حدیث نینوا (قم) / 1386.
40. سردار خرمشهر / علی پاک / موفق و موسسه فرهنگی کتاب مسافر / 1386.
41. فتح (روایتی از حماسه پایداری و فتح خرمشهر) / حسین نجفی / اداره کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس آذربایجان شرقی / 1386.
42. دانشگاه افسری امام علی(ع) در دفاع از خرمشهر / علیرضا پوربزرگوافی / دانشگاه امام علی(ع) / 1386.
43. نخل و نی / رضا رئیسی / نشر صریر / 1387.
44. اولین مسافر خرمشهر (حماسه سردار شهید احمد کاظمی) / مرتضی مساح / بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس / 1387.
45. تا روز دوم (روایت محمدابراهیم عجم)/ محسن حیدریانفرد / بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس/ 1387.
46. در چند قدمی خرمشهر (روایت سردار کریم نصر) / حجتالله ایزدی / بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس/ 1387.
47. دل ماند و هوای سنگر و فرمانده (روایت سیدهاشم درچهای)/ مریم جهانگشته / بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس/ 1387.
48. سلام دوباره (روایت سردار مصطفی اکبری)/ ساسان ناطق/ بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس/ 1387.
49. سید سنگرساز (روایت سیدمحمد لالهزار) / حسین نریمانی/ بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس / 1387.
50. صبح خرمشهر (روایت محمود باقرزاده) / مریم عرفانیان/ بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس / 1387.
51. کارنامه (حماسه شهید فریدون کشتگر) / حسین غفاری/ بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس / 1387.
52. مزد مقاومت (روایت سردار حسین همدانی) / حسین نصرالله زنجانی / بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس / 1387.
53. خرمشهر، حماسه مقاومت (مجموعه عکس) / نشر شاهد / 1387.
54. کتابشناسی خرمشهر / محمدجواد جزینی / نشر شاهد / 1387.
55. دا (خاطرات سیدهزهرا حسینی) / سیدهاعظم حسینی/ دفتر ادبیات و هنر مقاومت/ 1387.
56. دختران خرمشهر / اختر دهقانی / نشر مجنون / 1387.
57. سه آرزو (براساس زندگی سردار شهید سیدعلی حسینی) / سیدسعید موسوی / نشر ستارهها / 1387.
58. نخلهای سرخ (حماسه خرمشهر در آیینه شعر شاعران دفاع مقدس)/ به اهتمام کامران شرفشاهی / نشر شهر / 1387.
59. خرمشهر فی ظلالاحتلال / الرائد عزالدین مانع / دفتر ادبیات و هنر مقاومت / 1387.
60. المواجهه الدامیه / الاعداد والتقدیم رضا صبری ؛ المراجعه والتنقیح محمدحسن تقیه / دفتر ادبیات و هنر مقاومت / 1387.
61. یادمان سرلشکر شهید محمد جهان آرا / به کوشش محمد دشتبزرک / نیلوفران / 1388.
62. دیگر اسمت را عوض نکن / مجید قیصری / نشر چشمه / 1388.
63. قلب مقاومت / جعفر شیرعلینیا / نسل کوثر / 1388.
64. از هویزه تا خرمشهر / قاسم کریمی / پاندا (مشهد) / 1388.
65. نخلهای سرخ (حماسه خرمشهر در آیینه شعر شاعران دفاع مقدس)/ کامران شرفشاهی/ نشر شهر/ 1388.
66. خرمشهر/ عباس بهارلو / دفتر پژوهشهای فرهنگی/ سال 1388.
67. خرمشهر و نیروی دریایی/ علیرضا پوربزرگوافی/ دلارنگ 1388.
68. دژ خرمشهر «گردان 151 پیاده دژ خرمشهر در آغاز جنگ تحمیلی»/ علیرضا پوربزرگوافی/ ایران سبز/ 1388.
69. عملیات بیتالمقدس «آزادسازی خرمشهر»/ مسعود بختیاری - ایران سبز/ 1388.
70. بر فراز بصره: روایت امیر سرتیپ علیرضا نمکی عراقی/ به کوشش زهرا ابوعلی/ بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس/ 1388.
71. بوی باران بوی باروت: شرح فرماندهی شهید حمید باکری در فتح خرمشهر / توحید اصغرزاده، رباب شبانی/ عابد/ 1388.
72. تانکها و آدمها: روایت سردار محمدتقی اوصانلو/به کوشش رضا قلیزاده/ بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس تبریز/ 1388.
73. « 520روز بعد، همان نقطه: روایت امیرسرتیپ 2 ستاد مسعود بختیاری»/ عصمت مهجوری/ بنیاد حفظ آثار و ارزشهای دفاع مقدس/ 1389.
74. حماسه جاوید: ناخدا یکم عباس خیرخواه با روایتی مستند از امیر دریادار دکتر حبیبالله سیاری/ عباس خیرخواه/ 1389.
75. خاک خوبان، یاد یاران/ علی فرخمهر/ 1389.
76. خرمشهر ... از شمال غرب: مرحله چهارم عملیات بیتالمقدس... در یاد و بودی گذرا/ غلامرضا قائنیثانی/ صریر/ 1389.
77. رزمنده کوچولو و خرمشهر (داستان)/ مژگان حضرتیانفام؛ نقاش:جواد فتحی/ صریر/ 1389.
78. شهدای فتح خرمشهر و تیپ 22 بدر/ انتشارات تیس/ 1389.
79. فتح خرمشهر و تعقیب متجاوز/ عبدالرئوف رئوفی؛ تدوین:محمدمهدی بهداروند/ صبح میثاق/ 1389.
80. قابهای حماسه/ زمزم هدایت/ 1389.
81. به خرمشهر رسیدیم : حماسه شهید حسین خرازی فرمانده لشکر ۱۴ امام حسین ( ع)/ به کوشش مرتضی مساح/ بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس اصفهان 1389.
82. زینبهای خرمشهر/مولف واحد تحقیقاتی گل نرگس (زهرا آقامحمدی)؛ تصویرگر صفیه احمدپور/ شمیم گل نرگس/ 1389.
83. آپارتمان شماره جنگ/ مصطفی کوشکی/ رهروان پویش/ 1389.
84. میعادگاه شلمچه: روایت امیر سرتیپ 2 سعید پورداراب/ زهرا ابوعلی؛ زیرنظر: احمد سوداگر - بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس/ 1389.
85. نخلهای بیسر/ قاسمعلی فراست/ موسسه انتشارات امیرکبیر/ 1389.
86. سلام بر خرمشهر: خاطراتی از روزهای اشغال و آزادی خرمشهر/ تهیه و تنظیم حسن بهادران/ نشر کتاب همه/ 1390.
87. یک لقمه آسفالت: ناگفتههایی از مرحله چهارم عملیات بیتالمقدس و آزادی خرمشهر/ غلامرضا قائنیثانی؛ زیرنظر محمد خسرویراد/ ملک اعظم/ 1390.
88. داستان اسماعیل: با نگاهی به زندگی قهرمان دفاع از خرمشهر شهید ستوان اسماعیل زارعیان / نویسنده امیررضا مافی/ سوره سبز/ 1390.
89. به داد ما برسید!: ناگفتههای نامه تاریخی علی شمخانی فرمانده سپاه خوزستان/ مصاحبه محمدمهدی بهداروند؛ تدوین احد گودرزیانی/ سوره مهر/ 1390
90. خرمشهر تا ابوغریب : خاطرات دریادار ۲ آزاده دکتر هادی عظیمیراد از ۱۰ سال اسارت / تدوین تیم بهداری هیئت معارف جنگ « شهید سپهبد علی صیادشیرازی »/ ایران سبز/ 1390
91. تکاوران نیروی دریایی در خرمشهر : خاطران ناخدا یکم هوشنگ صمدی فرمانده گردان تکاوران در خرمشهر/ خاطرهنگار قاسم یاحسینی/ سوره مهر/ 1390.
92. گردان گمشده: (خاطرات سرگرد عراقی عزالدین مانع)/ مترجم محمدنبی ابراهیمی؛ [برای] دفتر ادبیات و هنر مقاومت/ سوره مهر/ 1390.
93. دیار نزدیک: روایتی تصویری از بازدید مناطق جنگی؛ عکاس:سعید فرجی؛ مترجم:مجتبی احمدخان/ ساقی و انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس/ 1391.
94. سوم خردادیها: کتاب شهید محمود شهبازی فرمانده سپاه همدان و جانشین لشکر ۲۷ محمد رسول الله (ص)/ حمید حسام/ نشر دارخوین/ 1391.
95. شهری در آسمان/ گردآورنده اداره کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس خوزستان/ نشر معتبر/ 1391.
96. پارهتن ایران/ گردآورنده عباس نادری/ نشر نزدیک/ 1391.
97. قلب مقاومت/ جعفر شیرعلینیا؛ سعید زاهدی/ فاتحان/ 1391 .
98. برگی از ۴۵ روز مقاومت/ نویسنده فاطمه دریکوندی/ نشر معتبر/ 1391.
99. تو مقاومترین شهر دنیایی! : خاطراتی از مقاومت تا آزادسازی خرمشهر به ضمیمه خاطراتی از رزمندگان شرکت نفت/ گردآوری و تنظیم: موسسه انتشاراتی کتاب مسافر/ انتشارات کتاب همه/ 1391.
100. دیوان الصمود و المقاومه/ گردآوری اداره کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس خوزستان/ نشر معتبر/ 1391.
101. جواب نامهات را در قلبم نوشتهام/نویسنده و تصویرگر رویا شاهحسینزاده/ نشر صف/ 1391.
102. آقا سید مجتبی: خاطرات دلاور شهید سیدمجتبی هاشمی فرمانده نیروهای جنگهای نامنظم در دفاع مقدس(فداییان اسلام) حماسه خرمشهر/ شکت حصر آبادان/ [بهکوشش] اصغر فکور/ نشر شاهد/ 1391.
103. حصرشکنان/ شاداب عسگری/ سوره سبز/ 1391.
104. بازینامه عملیات انهدام ۲ نبرد خرمشهر به همراه آموزش بازینامه نویسی/ نویسنده حبیب داستانی بنیسی/ نشر شاهد/ 1392.
105. خرمشهر/به کوشش محمد عامری/ نشر تقدیر/ 1392.
106. فاتحان خرمشهر: یادنامه تعدادی از شهدای عملیات بیتالمقدس شهرستان ازنا/ بنیاد سعادتی؛ باهمکاری اداره کل بنیاد شهید و امور ایثارگران استان لرستان/ نشر پیام ایثار/ 1392.
107. فتحی مافوق طبیعت : پاسداشت سی و یکمین سالگرد آزادسازی خرمشهر در عملیات الیبیتالمقدس/گلعلی بابایی/ مرکز مطالعات پژوهشی ۲۷ بعثت/1392.
108. گردان عاشقان/ اصغر آبخضر/ مرکز مطالعات پژوهشی ۲۷ بعثت/ 1392.
109. شمایل آزادی/ بیان محمد لالهزار و جمعی از جهادگران؛ [برای] جهاد کشاورزی استان اصفهان٬ ستاد پشتیبانی و مهندسی جنگ/ انتشارات زایندهرود/ 1392.
110. اولین روزهای مقاومت: روایت تکاوران از خرمشهر/ راوی عبدالله صالحی، محمدرضا ابراهیمدخت]؛ مرتضی قاضی، حسین یحیوی؛ ویراستار مرتضی مشاکی/ روایت فتح/ 1392.
111. از خونین شهر تا خرمشهر/ رضا خدری/ نشر سنا/ 1392.
112. خرمشهر، قلب ایران/ رضا خدری/ نشر سنا/ 1392.
113. خرمشهر نمیمیرد/ رضا خدری/ نشر صریر/ 1392.
114. تمام نخلهای شهرم شاعرند : (مجموعه شعر و یک قطعه ادبی درباره خرمشهر) /جمشید خباری/ هرمنوتیک/ 1392.
115. یادداشتهای خرمشهر: یادداشتها و نامههای شهید بهروز مرادی/ به کوشش دفتر ادبیات و هنر مقاومت/ سوره مهر/ 1392.
116. کوچههای باران: خرمشهر/ فاطمه قائدی/ انتشارات امیرکبیر/ 1392.
117. بچههای کارون/ احمد دهقان/ سوره مهر/ 1392
ایبنا