جلسه شورای امنیت ملی پیرامون موضوع خروج امام خمینی از عراق

گزارش ساواک از جلسه فوق‌العاده شورای امنیت ملی پیرامون موضوع تصمیم امام خمینی مبنی بر خروج از عراق

سرّی

بولتن: ویژه

تاریخ: ۵۷/۷/۱۰

درباره: مذاکرات معموله در جلسه شورای امنیت ملی

در ساعت ۱۸ و ۳۰ دقیقه روز ۵۷/۷/۹ جلسه فوق‌العاده شورای امنیت ملی با شرکت اعضاء به منظور بررسی درباره خبر واصله از عراق مبنی بر تصمیم روح‌الله خمینی به خروج از عراق و عزیمت به کویت و یا ترکیه، به ریاست نخست‌وزیر[=جعفر شریف امامی] در محل نخست‌وزیری تشکیل گردید.

ابتدا گزارش واصله در این‌باره از طرف رئیس سازمان اطلاعات و امنیت کشور[=ناصر مقدم] مطرح و سپس طرحی که ساواک به طور مقدماتی در این‌باره تهیه نموده (به ضمیمه تقدیم می‌گردد) ارائه شد.

منوچهر آزمون وزیر مشاور در امور اجرایی ضمن بیان نظرات خود اظهار داشت برای حفظ رژیم شاهنشاهی ایران ما باید راه سازش با خمینی را در پیش گیریم و به کیفیتی با وی تماس گرفته و مشکل را حل نماییم.

رئیس سازمان اطلاعات و امنیت کشور اظهار نمود برنامه‌ای که وزیر مشاور در امور اجرایی ارائه می‌نماید یک برنامه طویل‌المدت خواهد بود و معلوم نیست به نتیجه برسد یا خیر. اکنون باید به این مسأله توجه نماییم که چنانچه خمینی ناگهان تصمیم بگیرد وارد کشور شود، چه طرحی باید مورد عمل قرار گیرد.

آقای نخست‌وزیر اظهار نمود فعلاً باید اقداماتی به عمل آید که خمینی مدتی در عراق مانده و از آن کشور خارج نشود.

[منوچهر]ظلی معاون سیاسی وزارت امورخارجه مکاتبات و مذاکراتی را که با مقامات عراقی در این‌باره به‌عمل آمده مطرح و توضیحاتی در این مورد بیان نمود.

آزمون وزیر مشاور در امور اجرایی اظهار داشت چنانچه خمینی ناگهان وارد کشور شد اجباراً باید طبق طرحی که ساواک تهیه کرده و مناسب نیز می‌باشد عمل نمود، ولی چنانچه فرصت کافی در اختیار باشد می‌بایستی فکر راهکار دیگری باشیم.

وزیر دادگستری[=محمد باهری] بیان نمود اگر می‌بایستی درباره خمینی مماشات و مصالحه‌ای به‌عمل آید، باید این مماشات تا موقعی که وی در خارج از کشور است به‌عمل آید، و اضافه نمود که برای این منظور فرصت کافی در دست نیست و می‌بایستی عجله کرد.

معاون سیاسی وزارت امورخارجه اظهار کرد شاید مفید باشد بررسی نماییم کدام کشور می‌تواند خمینی را تحت نفوذ قرار داده و در مسیر مناسب سوق دهد. در بین سران کشورهای اسلامی به نظر نمی‌رسد هیچ‌کدام جز سرهنگ[معمر]قذافی بتواند روی خمینی نفوذ پیدا کند[!].

آقای نخست‌وزیر این فکر را مردود دانسته و اضافه کردند اگر قرار باشد از طریق سیاسی اقدامی به‌عمل آید عامل این سیاست قذافی نیست؛ اکنون باید ترتیبی بدهیم که دولت عراق تا مدتی خمینی را نگهدارد تا راه‌های کار بررسی شود.

آزمون اظهار داشت باید موجباتی فراهم شود که [به]وسیله بستگان خمینی با او نزدیک شده و باب مذاکره مفتوح گردد؛ آیا مصلحت می‌باشد یا خیر؟

آن‌گاه بین اعضای شورا گفتگوی بیشتری به‌عمل آمد و در مجموع اظهارنظر شد چنانچه خمینی در ترکیه مقیم شود بیشتر به مصلحت ایران است.

آقای نخست‌وزیر در این موقع اظهار نمودند اگر خمینی به کویت عزیمت کند در آنجا نخواهد ماند، زیرا در کویت وضع محدودتری خواهد داشت. به‌علاوه ممکن است درخواست خمینی از مقامات عراقی برای خروج از آن کشور تهدید باشد، و برای آمدن به ایران نیز به طور ناگهانی عمل نخواهد کرد و ابتدا زمینه‌سازی خواهد نمود. ضرورت دارد فردا یک نفر به عراق برود و تحقیق نماید آیا خمینی واقعاً قصد دارد از عراق خارج شود یا تهدید می‌کند. فرد اعزامی به مقامات عراقی یادآور شود که محدودیت و مضیقه را از او بردارند و اضافه کند دولت ایران مایل است خمینی آزاد باشد، و با استفاده از فرصتی که به دست خواهد آمد راه حل مناسب بیابیم.

ارتشبد[غلامعلی]اویسی فرماندار نظامی تهران و حومه اظهار نمود ما با قدرت می‌توانیم مقابل خمینی ایستادگی کنیم. فرض مسأله اینست که وی وارد کشور شود؛ او را دستگیر می‌سازیم، و چنانچه به ایران نیامد باید به دست همان سیاست‌هایی که این غائله را به وجود آورده‌اند، راه حل پیدا کرد. این شخص در دست غرب است[!] و غرب نخواهد گذاشت ایران به دست شوروی بیفتد.

ارتشبد[غلامرضا]ازهاری رئیس ستاد بزرگ ارتشتاران اظهار کرد چنانچه خمینی وارد ایران شد، او را بازداشت کنید. اگر به کویت رفت نباید به او اعتنا کرد. من معتقد به مماشات با او نیستم.

آقای نخست‌وزیر نتیجه‌گیری نمود در صورتی که خمینی بی‌خبر وارد ایران شد، او را دستگیر می‌کنیم، اما تحقیق شود برنامه او چیست و ما باید فرصت داشته باشیم تا اقدامات اساسی بنماییم.

پس از بیانات آقای نخست‌وزیر، مجدداً آزمون وزیر مشاور در امور اجرایی گفت باید تمام راه‌ها را بررسی کرد؛ منظور من مماشات با خمینی نبود، بلکه قصدم سازش بود؛ تا آنجا که بتوان از طُرق مسالمت‌آمیز وارد شد، اصلح است از آن طریق عمل کرد، ولی در صورتی که نتیجه نداد باید با قدرت عمل کنیم.

مدیرکل اداره سوم؛ [پرویز]ثابتی
 

برای مطالعه اسناد بیشتر در مورد هجرت امام خمینی(ره) از نجف به پاریس به اینجا مراجعه فرمایید.