ناگفته ای از آیت الله اشراقی

در بخشی از خاطرات ابراهیم یزدی، وزیر خارجه دولت موقت در نوفل لوشاتو به مباحثه ای پیرامون سیگار کشیدن میان وی و آیت‌الله اشراقی اشاره شده است که بازخوانی آن خارج از لطف نیست.

ابراهیم یزدی نوشته است:  آیت‌اللّه شهاب الدین اشراقی ، علاوه بر این که داماد بزرگ آقای(امام) خمینی بود، خود یکی از علمای مورد توجه حوزه علمیه قم و مردی سلیم النفس ، آرام و باسواد بود. چند جلد در تفسیر قرآن کریم نوشته بود ، که آن ها را به من هدیه کرد. او خیلی سیاسی نبود ، اگرچه به مسائل سیاسی توجه داشت و مواضع سیاسی آقای خمینی را تائید و حمایت می کرد.      

     آیت اللّه اشراقی اگرچه در برخی مسائل سنتی می اندیشید ، در مقایسه با سایر هم کسوتان خود روشن بین و با مسائل جدید آشنا بود . ایشان با ورود به ستاد بخشی از وظایف روزمره را ، به خصوص در مورد ملاقات ها برعهده گرفتند . من اولین بار بود که با ایشان آشنا می شدم و به سرعت اعتماد و احترام متقابلی میان ما برقرار شد. به طوری که ما علاوه بر مسائل سیاسی درباره ی مسائل اعتقادی نیز بحث و گفتگو می کردیم ،

 از جمله بحث ما درباره سیگار و مضرات آن به مجادله کشید . مرحوم آیت اللّه اشراقی سیگار می کشید آن هم بسیار زیاد . یک بار به او اعتراض کردم و گفتم که چرا سیگار می کشد!سیگار ضرر دارد . او توضیحی نداشت ولی نپذیرفت . برای ایشان توضیح دادم که یکی از موضوعات پژوهش من در آمریکا ، رابطه ی ماده ی موثراصلی سیگار(متیل کلانترن) با سرطان ریه است. آزمایش های متعدد سرطان زایی سیگار را به اثبات رسانده است . به همین دلیل دولت آمریکا شرکت های تنباکو و تولید سیگار را مجبور کرده است که بر روی پاکت های سیگار زیان آور بودن آن را بنویسند. با توضیحات بیشتر در این مورد ،

 به آقای اشراقی گفتم که براساس اصل قطعی آموزش دینی – قرآنی : کل مضر حرام – هرچیز زیان آوری (برای سلامتی انسان ) حرام است – و سیگار زیان آور و حرام است . چندین بار این بحث ها ادامه پیدا کرد . یک بار در حضور آقای خمینی ، مرحوم اشراقی بر سبیل مزاح گفت که دکتر یزدی فتوا داده است سیگار کشیدن حرام است !!

 من در حضور آقای خمینی توضیح دادم که چرا و اضافه کردم که خداوند روزه را بر ما مسلمانان واجب کرده است. اما همین روزه واجب ، اگر سلامت فرد را تهدید کند ، حرام می شود. حالا شما به من بگویید این سیگار چه سودی برای شما دارد که می کشید ، در حالی که زیان و ضرر آن از نظر علمی قطعی است . آقای خمینی حق را به جانب من دادند ، اما آقای اشراقی به استفاده از سیگار ادامه داد. گویا ترک اعتیاد به سیگار چندان آسان نیست . من هم بحث و احتجاج بیشتر با ایشان را مفید ندیدم و ادامه ندادم.

     با استقرار آقای خمینی و خانواده در ویلای جدید ، در ساختمان تغییراتی داده شد . اتاق کوچک صندوقخانه به مرکز تلفن خانه تبدیل شد . آقایان فردوسی پور ، املایی و محتشمی به نوبت مسئوول پاسخ به تلفن ها بودند و هرکدام نیز به نوبت در آپارتمان غضنفرپور ، که هنوز در اختیار آن ها بود ، می رفتند و آنجا هم کار پاسخ به تلفن ها را برعهده داشتند . علاوه بر این سه نفر ، یک روحانی دیگر هم به آن ها ملحق شده بود که در تمام روز در دفتر پاریس (منزل غضنفرپور) مستقر شده بود. هنگامی که دانشجویان عضو اتحادیه ی اسلامی دانشجویان ، سفارت ایران در پاریس را اشغال و سفیر را بیرون کردند ، در آن جا به اسنادی دست یافتند که نشان می داد این روحانی جوان همه روزه گزارش فعالیت های دفتر را به مسئوول ساواک در سفارت می داده است . رفت و آمد مراجعین به نوفل لوشاتو مشکل بود.