شهید محمد منتظری به روایت اسناد ساواک

  در کتاب شهید محمد منتظری به روایت اسناد ساواک به زندگی و مبارزات وی پرداخته شده است. باید متذکر شد که تاکنون درباره ی شهید منتظری آثاری نگاشته شده است. در این زمینه می توان به دو کتاب اشاره نمود که به طور خاص به این موضوع پرداخته اند:یکی کتاب "زندگی نامه ی شهید محمد منتظری" نوشته ی حجت الاسلام صادقی اردستانی ،که مجموعه ای گردآوری شده از شرح حال و زندگی و مبارزات شهید منتظری است. این کتاب عاری از هرگونه ارجاعات سندی است، همچنین منابع و مأخذ آن با توجه به حجم کتاب اندک و در عین حال نیازمند بازنگری و ویراستاری اساسی است. این کتاب به علت عدم کاربرد روش های علمی و تحقیقی آن طور که بایسته است قابلیت دفاع ندارد. کتاب دوم تحت عنوان "فرزند اسلام و قرآن" از انتشارات واحد فرهنگی بنیاد شهید است ،که تقریباً شبیه کتاب اول است.با این تفاوت که توسط عکس ها و تصاویر مستندتر شده و تا حدودی ویرایش شده است و در عین حال نیز قسمتی از کتاب را عین متن عربی روزنامه های خارجی بدون ترجمه تشکیل داده است.گذشته از آنها در خاطرات افرادی چون: علی جنتی، خانم دباغ، مرحوم خلخالی، عباس امیر انتظام، جلال الدین فارسی و محسن رفیق دوست نیز مطالبی درباره شهید منتظری وجود دارد که بیشترین مطالب در خاطرات آقای جنتی، خانم دباغ و عباس امیرانتظام آمده است.در این آثار اولاً به طور منسجم به موضوع نپرداخته اند، بلکه با توجه به تناسب موضوع ذکری به میان آمده است.ثانیاً چون ذکر خاطرات از جهتی تحت تاثیر طول دوران زندگی راوی تا لحظه ی بازگویی است و از طرف دیگر حواس راوی در آن دخیل است .احتمالاً دچار این نقیصه باشند که به مرور زمان قسمتی از آنها فراموش شده باشد؛ یا اینکه به آنها شاخ و برگ داده شود. این کتاب ها به علت به کارگیری اسناد در متن ضعیف هستند، اما کتاب حاضر به لحاظ استفاده از اسناد دست اول در متن و ارجاعات، منابع و مأخذ آن از اعتبار علمی و تحقیقی برخوردار است. کتاب مذکور از دو بخش تشکیل شده است؛ بخش اول مدخل پژوهشی است و دارای پنج فصل، که هرکدام از آنها به چند قسمت تقسیم شده است.
فصل اول درباره ی محل تولد، تحصیلات ،ویژگی های شخصیتی و دیدگاه شخصیت ها درباره ی محمد منتظری است.
فصل دوم در برگیرنده ی فعالیت ها و اقدامات وی از سال های 1341-1342 تا سال 1350 می باشد. فصل سوم به رخدادهای زندگی شهید منتظری از سال 1350 تا 1357 پرداخته است و نیز به مساله ی فرار وی از ایران و ادامه ی فعالیت های انقلابی او در خاورمیانه و اروپا اشاره نموده است.
فصل چهارم وقایع سال های بعد از انقلاب تا زمان شهادت وی (1357-1360)را بررسی می کند. و در نهایت در فصل پنجم به اندیشه ها و تفکرات ایشان که مبنای فعالیت و اقدامات انقلابی او بود، پرداخته شده است. بخش دوم کتاب در برگیرنده ی، فهرست تفصیلی اسناد، گراور و متن بازنویسی شده ی اسناد و تصاویر می باشد. در بررسی اسنادی مجموعاً 125 برگ سند از پنج پرونده ی مربوط به شهید منتظری انتخاب شده است که بر اساس اهمیت موضوع و ترتیب تاریخی تنظیم شده است.