گشتی درنمایشگاه دایمی حاج حسین آقای ملک

موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک این روز‌‌ها میزبان نمایشگاه دایمی حاج حسین آقای ملک است. نمایشگاهی که به همراه تندیسی زیبا از حاج حسین ملک در یک اتاق شیشه‌ای که با دیوار‌کوب‌های مخملی، نام اتاق مخملی را هم به خود اختصاص داده، دست‌نوشته‌ها، جراید روزنامه‌ها، نسخه‌-های خطی استنساخ شده از سوی واقف، مبل شخصی و میز، قلمدان‌ها و جعبه اسباب نگارش این تاجر فرهنگی را نیز در خود جای داده است.-
 مهدی یساولی، مسوول بخش  آموزش و پژوهش موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک در شرح این نمایشگاه می‌گوید: حاج حسین ملک، سوم یا چهارم مرداد ماه 1351 فوت کرد و از آن تاریخ و بعد از چهل سال، موقوفات وی با شکوه و جلال از سوی آستان قدس نگهداری می‌شود. اکنون یک نمایشگاه و موزه دایمی کوچک برای واقف موسسه و کتابخانه ملی ملک راه‌اندازی شده تا مردمی که به این موسسه و کتابخانه مراجعه می‌کنند با دست‌‌نوشته‌ها، شخصیت، اقدامات و آثار و عکس‌ها و روزنامه‌هایی که 40 سال پیش درباره این شخصیت صحبت کردند، آشنا شوند و با نقشه موقوفات این واقف بزرگ در خراسان رضوی که بیش از 60 هزار هکتار زمین است، آشنا شوند.

نقشه بزرگ موقوفات حاج حسین ملک که روی بخش نخست از دیوار این نمایشگاه هنگام ورود خودنمایی می‌کند،شرح وقف‌هایی است که این تاجر فرهنگی در طول عمر خود تقدیم به آستان قدس رضوی کرده است. بودجه فرهنگی کتابخانه و موسسه ملی ملک از برآیند درآمد‌های فعالیت‌های کشاورزی، دامپروری و تولیدی حاصل از درآمد این موقوفات تامین می‌شود.
 
شجرنامه این واقف بزرگ در کنار این نقشه در دیوار جا خوش کرده است درباره آن از مدیر روابط عمومی موسسه سوال می‌کنیم، وی توضیح می‌دهد: این شجرنامه که با حاج ملا آقا بابا که بزرگ خاندان ملک بوده شروع می‌شود و شرح نسب حاج حسین ملک و متعلقان و وابستگان این خانواده تاجر زاده را روایت می‌کند.

یک مانیتور ال سی دی در میان فضای اتاق نمایشگاه بر  دیوار تعبیه شده که در قالب یک کلیپ 15 دقیقه‌ای به نام «بازرگان مرد فرهنگی» که قصه حاج حسین ملک را بازگو می‌کند.

در قسمتی دیگر بریده‌های روزنامه‌هایی که در دهه 30، 40 و 50 درباره حاج حسین ملک مطلب نوشته شده است، حکایت از آن دارد که حاج حسین ملک در زمان خودش بیشترشناخته شده بود تا اکنون که در میان ما نیست.

یساولی همچنین درباره شرح حالی از پدر حاج حسین ملک و دلیل وقف این موقوفات به آستان قدس رضوی می‌گوید: پدر حاج حسین ملک، حاج کاظم ملک التجار، بازرگان دوره ناصرالدین شاه و مظفر الدین شاه بود که لقب موروثی ملک‌التجاری با خود حمل می‌کرد و حاج کاظم، پسرشان حاج حسین ملک را مامور زمین‌های مشهد می‌کند زیرا بیشتر زمین‌های حاج حسین ملک در این شهرستان بود.حاج حسین ملک سال‌های طولانی در مشهد بود و همین باعث علاقه وی به وقف اموالش در دهه‌های بعدی، به آستان قدس رضوی شد.

دست‌نوشته‌هایی حاکی از عشق پدر به فرزند
در جریان بازدید از نمایشگاه حاج حسین ملک با دست‌‌نوشته‌هایی از حاج کاظم، پدر واقف روبه رو می‌شویم که با این مضمون شروع می‌شود که «فرزند عزیزنورعینم بهتر ز نور دیدگان حسینم»، یساولی درباره این نوشته‌ها می‌گوید: مرتب میان این پدر و پسر نامه‌نگاری می‌شد در میان این نامه که همه آن‌ها در بخش اسناد موسسه کتابخانه  و موزه ملی ملک نگهداری می‌شود حتی رخداد‌های تاریخی مهم مانند مشروطه، واقعه تحریم تنباکو که حاج کاظم به دلیل نزدیکی به دربار آن‌ها را همراه با مطالبی برای حاج حسین روایت می‌کردند، اشاره شده است.

نامه کارمندان یک دبیرستان در مشهد برای حاج حسین ملک

اهدای زمین‌های وکیل‌آباد به فرهنگیان مشهد عنوان دست‌نوشته دیگری است که به دنبال وقف یک میلیون و چهارصد هزار متر مربع زمین در وکیل آباد مشهد به فرهنگیان خطاب به این واقف نوشته شده است.

نامه شهردار مشهد پزشکپور به حاج حسین ملک، برای قدردانی به مناسبت شروع ساخت ساختمان شیرخوارگاه در سال 1339 عنوان دست‌نوشته دیگری است که خطاب به این واقف نوشته شده است.
 
زندگینامه خود نوشت حاج حسین ملک که به دلیل نوشتن در سنین بالا همه زندگی وی را دربرنمی گیرد و برهه‌های از زندگی وی را شامل می‌شود، نمونه دست‌نوشته دیگری است که در این نمایشگاه وجود دارد، یساولی می‌گوید: این زندگینامه خود نوشت خاطره‌های واقف ازدوران کودکی تا میانسالی را دربرمی‌گیرد و بعد از آن واقف، فرصتی برای نوشتن پیدا نمی‌کند.

قلمدان‌ها، آثار شخصی ، اسباب نگارش، جعبه چوبی این اسباب، عکس ‌های کودکی ، نسخه‌های خطی استنساخ شده از سوی حاج حسین ملک گنجینه‌هایی دیگری هستند که در محفظه‌های شیشه‌ای نگهداری و در معرض دید قرار گرفته‌اند.

نسخه خطی «مناظر‌‌الانشا» مربوط به قرن نهم نوشته خواجه جهان محمود‌بن محمد از نمونه‌هایی است که در مجموعه واقف نبوده و حاج حسین ملک تمایل داشته آن را نگهداری کند اما فروشنده رغبتی برای این تبادل نداشته و به همین دلیل این نسخه ظرف یک ماه  از سوی واقف، کتابت و محتوای آن بازنویسی می‌شود.

دیوان «محمد حسین صفا اصفهانی» قرن 14 هجری و دیوان «علی اکبر بسمل شیرازی» مربوط به سال 1291  از نمونه‌های دیگری هستند که از سوی حاج حسین ملک کتابت، بازنویسی و استنساخ شدند و وی از همان زمان مدعی شده با این نسخه‌ها این کتابخانه بعد‌ها بزرگترین کتابخانه ملی خواهد شد.

این نمایشگاه در ماه مبارک رمضان از ساعت 9 تا 15  و در روز‌های دیگر از ساعت 8 و 30 دقیقه تا 16و 30دقیقه و پنجشنبه‌ها از ساعت 8 و 30 تا  15 و 30 دقیقه آماده بازدید از مخاطبان است.