نخستین زن ایرانی که به صورت حرفه‌ای داستان نوشت

سیمین دانشور در 8 اردیبهشت سال 1300 خورشیدی در شیراز متولد و در 18 اسفند سال 1390 در تهران درگذشت. سیمین نویسنده و مترجم ایرانی، همسر جلال آل‌احمد بود.

سیمین در خانواده‌ای که 6 فرزند داشت، در کنار سایرین زندگی می‌کرد، پدرش «محمدعلی دانشور» پزشک بود و مادرش قمرالسلطنه حکمت نقاش و مدیر هنرستان دخترانه بود. تحصیلات ابتدایی و دبیرستان را مدرسه انگلیسی مهرآیین انجام داد و به حدی باهوش بود که در امتحان نهایی دیپلم شاگرد اول کل کشور شد. سپس برای ادامه تحصیل در رشته ادبیات فارسی به دانشکده ادبیات دانشگاه تهران رفت.
سووشون از جمله پرفروش‌ترین آثار ادبیات داستانی در ایران به شمار می‌رود. دانشور همچنین عضو و نخستین رییس کانون نویسندگان ایران بود.

سیمین دانشور، پس از مرگ پدرش در 1320 خوشیدی، آغاز به مقاله‌نویسی برای رادیو تهران و روزنامه ایران کرد. او از نام مستعار شیرازی بی‌نام استفاده می‌کرد.

در 1327 مجموعه داستان کوتاه آتش خاموش را منتشر کرد، که نخستین مجموعه داستانی است که به قلم زنی ایرانی چاپ شده‌است. تشویق کننده دانشور در داستان‌نویسی فاطمه سیاح، استاد راهنمای وی، و صادق هدایت بودند. او در همین سال، در حالی که در اتوبوس از تهران راهی شیراز بود با جلال آل‌احمد نویسنده و روشنفکر ایرانی آشنا شد و دو سال بعد با او ازدواج کرد.

در 1328 با مدرک دکتری ادبیات فارسی از دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل شد. عنوان رساله وی «علم‌الجمال و جمال در ادبیات فارسی تا قرن هفتم» بود (با راهنمایی سیاح و بدیع‌الزمان فروزانفر).

دانشور در 1331 با دریافت بورس تحصیلی به دانشگاه استنفورد رفت و در آنجا دو سال در رشتهٔ زیبایی‌شناسی تحصیل کرد. وی در این دانشگاه نزد والاس استنگر داستان‌نویسی و نزد فیل پریک نمایش‌نامه‌نویسی آموخت. در این مدت دو داستان کوتاه که دانشور به زبان انگلیسی نوشته بود در ایالات متحده چاپ شد.

پس از بازگشت به ایران در هنرستان هنرهای زیبا به تدریس پرداخت تا این که در سال 1338 استاد دانشگاه تهران در رشتهٔ باستان‌شناسی و تاریخ هنر شد. اندکی پیش از مرگ آل‌احمد در 1348، رمان سَووشون را منتشر کرد، که از جمله پرفروش‌ترین رمان‌های معاصر است. در 1358 از دانشگاه تهران بازنشسته شد. وی نخستین زن ایرانی است که به صورتی حرفه‌ای در زبان فارسی داستان نوشت. مهم‌ترین اثر او رمان «سووشون» است که به 17 زبان ترجمه شده و درباره رخدادهای زمان رضاشاه است. این بانوی پیشکسوت داستان‌نویس پس از یک دوره بیماری، در سال 86 کار نوشتن را دوباره از سر گرفت و داستانی با نام «برو به شاه بگو» تالیف کرد که درباره‌ی حضرت علی (ع) و مظلومیت‌های ایشان است.

از سیمین دانشور همواره بعنوان یک جریان پیشرو و خالق آثار کم نظیر در ادبیات داستانی ایران نامبرده می‌شود. سیمین دانشور در هجدهم اسفندماه سال 1390 در خانه‌اش در تهران درگذشت.

تورقی در آثار دانشور؛ مجموعه داستان: «آتش خاموش» منتشر شده در اردیبهشت 1327، «شهری چون بهشت»، دی 1340، «به کی سلام کنم؟»، خرداد 1359، «پرنده‌های مهاجر»، 1376

رمان‌ها؛ «سووشون» معروف‌ترین اثر دانشور تیر 1348 از سوی انتشارات خوارزمی و مدت کوتاهی پیش از مرگ جلال آل‌احمد منتشر شد. دربارهٔ این رمان نقدهای بسیاری منتشر شده‌ است. این رمان به وقایع پس از پادشاهی رضا شاه می‌پردازد. «جزیره سرگردانی»، 1372، انتشارات خوارزمی، «ساربان سرگردان»، 1380، انتشارات خوارزمی، «کوه سرگردان»، انتشارات خوارزمی.

اما از زنده یاد دانشور آثاری در حوزه ترجمه نیز روانه بازار کتاب شده است که از آن جمله می‌توان به؛ «سرباز شکلاتی»، نوشته برنارد شاو، 1328، «دشمنان»، نوشته آنتوان چخوف، 1328، «بنال وطن»، نوشته آلن پیتون، «داغ ننگ»، نوشته ناتانیل هاثورن، «ماه عسل آفتابی» (مجموعه داستان)، نوشته ریونوسوکه آکوتاگاوا و...

آثار غیرداستانی او را می‌توان شامل، «غروب جلال»، انتشارات رواق، 1360،«شاهکارهای فرش ایران»، «راهنمای صنایع ایران»، «ذن بودیسم»، «مبانی استتیک» دانست.