یک گزارش محرمانه

تاریخ 3/8/57



از : گارد شاهنشاهى (ضد اطلاعات دایره 6، شعبه 1)

به : تیمسار ریاست محترم سازمان اطلاعات و امنیت کشور



خبرى که از داخل هیئت اجرائى جبهه ملى بدست آمده حاکى است، بین اعضاى جبهه ملى و هیئت گردانندگان جمعیت نهضت آزادى اختلاف شدیدى بروز کرده اما تاکنون این خبر در بین مردم شایع نگردیده و در ماه رمضان گذشته مذاکراتى بین افراد مؤثر و حزب سیاسى صورت گرفته و به علت نزدیکى هدف مبارزه هر دو گروه سیاسى و با توجه به اعلامیه‏هاى آیت‏اله خمینى که در آن تاکید میشد از هر گونه اختلاف و تفرقه اعتراض گردد، قرار بر این بوده که جبهه ملى و جمعیت نهضت آزادى به صورت یک حزب واحد قوى شروع به فعالیت نماید در نتیجه جلسات مکررى که تشکیل میشود، از مذاکرات سودى حاصل نشده و موضوع مسکوت مانده است و مجددا تماسهائى بین مهندس بازرگان و دکتر سنجابى صورت گرفته که در آن نحوه مبارزه با دولت کاملاً روشن گردد، و شنیده شده یکى از علل اختلاف سکوت جبهه ملى در سالهاى گذشته و مبارزه جمعیت نهضت آزادى از بدو پیدایش بوده که مبارزات نهضت موجب زندانى شدن مهندس بازرگان و دکتر سحابى و آیت‏اله سید محمود طالقانى براى مدت چند سال شده که در حال حاضر سید محمود طالقانى هنوز در زندان به سر میبرد.1 عامل دیگر اختلاف، حزب ایران از جمله دکتر شاهپور بختیار در هیئت اجرائى جبهه ملى است که نهضت آزادى اطلاع داشتند، بعد از سقوط کابینه دکتر على امینى قرار بوده تیمور بختیار کابینه را تشکیل دهد و دو تن از وزراى دولت او دکتر بختیار و الهیار صالح بودند گرچه اللهیار صالح در جبهه ملى نیست ولى آنان روى شاهپور بختیار انگشت گذاردند و نهضت آزادى به وى مشکوک میباشند، نهضت آزادى در بین روحانیون و انجمن مهندسین اسلامى و استادان دانشگاه و طبقات مختلف اصناف طرفداران زیادى دارد و از پشتیبانى اهل مسجد که گروه کثیرى از قشرهاى اجتماع را تشکیل میدهند برخوردار است اما جبهه ملى داراى چنین نفوذى نیست فقط بازاریان و اعضاى حزب ملت ایران پان‏ایرانیست‏ها و تعدادى دانشجو و گروهى از وکلاى دادگسترى طرفدار جبهه ملى میباشند لکن جبهه ملى به سبب تشکیل آن در سال 1328 به رهبرى دکتر مصدق و مبارزات جبهه در سالهاى 29 و 1330 در بحران ملى نمودن ضعف نفت شهرت بین‏المللى بدست آورده و روزنامه نگاران خارجى با جبهه ملى بیشتر آشنائى دارند به ویژه آن که نشریات آن در خارج از کشور منتشر میگردد و موجب شناسائى بیشتر آن شده است، اینک جهت جلوگیرى از توسعه اختلاف مقرر شده سید مهدى بازرگان و دکتر کریم سنجابى به طور انفرادى عازم پاریس شده و موضوع را با آیت‏اله خمینى در میان گذارند که ابتداء مهندس بازرگان همراه میناجى یکى از اعضاى حسینیه ارشاد به پاریس رفته‏اند.

ارزیابى : غیر قابل تحقیق و بررسى است. بایگانى شود رئیس بخش 341....







1ـ به دنبال سخنرانى حضرت امام خمینى در 13 خرداد 1342 که در سخنان مسبوطى پاسخ اظهارات شاه در سفرش به قم را داد. صبح روز 15 خرداد امام دستگیر شد و انعکاس خبر در میان مردم منجر به برپایى تظاهرات گسترده خود جوشى در تهران و قم شد. جبهه ملى از این فرصت ایجاد شده هم نتوانست استفاده کند و به جاى اقدام در جهت حرکتهاى مردمى خود را کنار کشید که این مساله محبوبیت باقیمانده آنان در میان بازاریان و مذهبیون را از بین برد. البته وضعیت برخى گروههاى مرتبط با جبهه ملى مانند نهضت آزادى قدرى متفاوت بود و آنان مواضع انتقادى‏ترى در مورد اوضاع کشور اتخاذ کردند. براى اطلاعات بیشتر به تاریخ شفاهى انقلاب اسلامى و زندگینامه سیاسى مهندس بازرگان نشر مرکز تهران 74 مراجعه شود.