امام جمعه‌ای ازجنس مردم/خاطرات «آیت الله احسانبخش» فراموش نمی شود

 حوالی ساعت چهار بعد از ظهر روز ۱۴ خرداد سال ۸۰ بود که خبری مردم گیلان را در بهت فرو برد و شاید کمتر کسی تا ساعت‌ها آن خبر را باور کرد.

«حاج صادق احسانبخش نماینده ولی فقیه در استان گیلان و امام جمعه رشت در بیمارستانی در تهران دار فانی را وداع گفت و به دوستان شهیدش پیوست.»

خبر همین قدر کوتاه و تلخ بود برای مردمی که هر مشکلی داشتند به در خانه این روحانی مبارزه و مردمی می‌رفتند و او نیز با همه تواضع و فروتنی خود از همه توان برای حل مشکل مردم استفاده می‌کرد.

آیت الله احسانبخش در سال ۱۳۰۹ در روستای لیفشاگرد از توابع بخش تولمات شهرستان صومعه سرا در خانواده‌ای مذهبی دیده به جهان گشود و به گفته خودش قرآن را در مکتب خانه محل و بعد از آن روخوانی بوستان و گلستان سعدی را در مکتب خانه «مسجد ماتک» آموخت و سپس به فراگیری مرثیه خوانی پرداخت. پدرش حاج غلامرضا، دامدار بود از وضعیت مالی نسبتاً خوبی برخوردار بودند. در سال ۱۳۲۴ با توجه به علاقه پدرش به روحانیت برای تحصیل در مدرسه مهدویه به شهر رشت رفت و نزد اساتیدی چون شیخ کاظم صادقی، آیت الله شیخ حسین اوحدی و حجت الاسلام وحید خورگامی و دیگر علمای این منطقه صرف و نحو، مقدمات و سطح را به پایان رساند. و چون مادرش نمی‌توانست دوری وی را تحمل کند با فروختن بخشی از زمین‌هایشان به رشت نقل مکان کردند.

سال ۱۳۲۷ به قم رفت و سطوح عالیه و فلسفه و تفسیر را نزد اساتیدی همانند آیات عظام نجفی، صدوقی، مجاهدی و امیر سلطانی و علامه طباطبایی فرا گرفت و از محضر آیت الله العظمی بروجردی و امام خمینی و آیت الله العظمی گلپایگانی و آیت الله لنگرودی بهره‌های فراوانی برد.

آیت الله احسانبخش در جریان مبارزه علیه رژیم پهلوی حضوری فعال داشت و در سال‌های ۵۶-۵۷ رهبری این مبارزات در گیلان بر عهده داشت. وی جلسات و سخنرانی‌های فراوانی در این زمینه در استان گیلان انجام داد که همیشه با استقبال خود مردم این استان همراه بود. در کنار همه این مبارزات در راستای هدایت مردم و همچنین تحقیق و مطالعه نیز فعال بود و بیش از ده‌ها جلد تألیف در مسائل مختلف دینی و عرفانی داشت که مهم‌ترین آنها «آثار الصادقین» است.

اقدامات آیت الله احسانبخش در زمینه مبارزه با طاغوت به گونه‌ای بود که ایشان همواره خار چشم دشمنان اسلام و قرآن بود و به عنوان نماینده امام راحل در منطقه گیلان منشأ خدمات ارزشمند بود و سبب ایجاد وحدت و انسجام میان مردم و روحانیت شد و همین اقدامات سبب شد که در سال ۱۳۶۱ در مسجد کاسه فروشان رشت توسط گروهک منافقین مورد حمله تروریستی قرار گرفت که پس از آن دچار بیش از ۷۰ درصد جانبازی شد و با توجه به جراحات ناشی از همین حادثه هفته‌ای چندین بار دیالیز می‌شد. در سال ۱۳۷۱ تحت عمل جراحی قلب باز قرار گرفت و از ۲۸ اردیبهشت سال ۸۰ نیز با تشدید عارضه کلیوی در بیمارستان خاتم الانبیا تهران بستری و سرانجام در روز دوشنبه ۱۴ خرداد ماه همزمان با سالروز ارتحال ملکوتی مرادش امام راحل به ملکوت اعلی پیوست.

آیت الله احسانبخش محور مجاهدت‌ها و تلاش‌های مردم غیور و مؤمن رشت و استان گیلان و منشأ خدمات فراوانی در سراسر این منطقه بود و تحرک شبانه روزی و خستگی ناپذیر ایشان، نمونه کم نظیر محسوب می‌شد. حضور او در جبهه‌های دفاع مقدس و پشتیبانی بی دریغ او از رزمندگان دلاور گیلان از یادگارهای فراموش نشدنی آن دوران پر افتخار است و آثار ماندگار او در رشت همانند ساخت دو دارالایتام برای پسران و دختران یتیم و اعزام ده‌ها کاروان ۵۰۰ تا ۱۲۵۰ کامیونی به جبهه‌های جنگ برای حمایت از رزمندگان نبرد حق علیه باطل موجب شده نام نیکی از وی در خاطر گیلانیان به یادگار بماند.

آیت الله احسانبخش روحانی مبارز و خستگی ناپذیر بود

آیت الله رسول فلاحتی نماینده ولی فقیه در استان گیلان و امام جمعه رشت درباره آیت الله احسانبخش گفت: ایشان از سال ۴۲ که امام راحل مبارزات خود را علیه نظام ستم شاهی شروع کرد در کنار امام خمینی (ره) بود.

وی با بیان اینکه ایشاندر سال ۵۹ با حکم امام خمینی (ره) به عنوان نماینده ولی فقیه در استان گیلان و امام جمعه رشت منصوب شد، افزود: آیت الله احسانبخش در دوران دفاع مقدس نیز نقش مهمی ایفا و حرکت‌های مردم استان گیلان را ساماندهی کردند.

آیت الله فلاحتی با اشاره به حضور فیزیکی ایشان در کنار رزمندگان، تصریح کرد: بیش از ۱۰۰۰ کامیون از کمک‌های مردمی گیلان را روانه جبهه‌ها کرد که در تاریخ انقلاب اسلامی و هشت سال دفاع مقدس مشهور است.

خدمات آیت الله احسانبخش فراموش نشدنی است

یکی از شهروندان گیلانی نیز درباره شخصیت آیت الله احسانبخش در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به مردم داری ایشان، گفت: ایشان روحانی مبارز بود که در تمام طول مبارزات انقلابی در کنار استاد و مرید خود امام خمینی حضوری فعال داشت.

وی با بیان اینکه سال‌هایی که ایشان به عنوان نماینده ولی فقیه در استان گیلان انتخاب شدند سال‌های طلایی استان بود، افزود: ایشان بسیار مردم دار بودند و دغدغه‌ای جز حل مشکلات مردم نداشتند به همین خاطر است که هنوز بعد از گذشت سال‌ها از رحلتشان یاد و خاطره ایشان از اذهان مردم گیلان پاک نشده است.

آیت الله احسانبخش بسیار مردم وساده زیست بود

حسین قدیری داماد آیت الله احسانبخش در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه ایشان ساعت ۴ بعد از ظهر روز ۱۴ خرداد سال ۸۰ در بیمارستان خاتم الانبیا تهران بعد از چند ماه بستری بودن دار فانی را وداع کردند، اظهار کرد: در زمان بستری شدن آیت الله احسانبخش همه فرزندان و خانواده ایشان در تهران حضور داشتند.

وی با اشاره به اینکه بعد از فوت آیت الله احسانبخش برای تدارک و اجرای برنامه‌ها و مراسم به سمت رشت حرکت کردیم، گفت: زمانی که به جلوی منزل ایشان رسیدیم شاهد حضور خیل عظیمی از مردم گیلان بودیم که با لباس‌های سیاه بر سر و سینه می‌زدند و در فراق آیت الله احسانبخش عزاداری کرده و اشک ماتم می‌ریختند.

قدیری با بیان اینکه همزمان با شامگاه ۱۵ خرداد مراسمی در مصلای امام خمینی (ره) رشت برگزار شد و این مراسم با توجه به رحلت آیت الله احسانبخش به مراسم عزاداری ایشان تبدیل شد و جمعیت عظیمی در این مراسم حضور یافتند، افزود: بعد از این مراسم جمعیت به سمت منزل آیت الله احسانبخش حرکت کردند و در کنار منزل ایشان مراسم دعا، عزاداری و زیارت عاشورا برپا کردند.

وی با اشاره به اینکه پیکر ایشان بامداد روز ۱۵ خرداد وارد شهر رشت شد که برای وداع گیلانیان با ایشان تابوتی سردخانه دار همانند تابوت امام خمینی تهیه و پیکر ایشان را در آن قرار دادیم و در مقابل منزلشان گذاشتیم تا مردم گیلان با ایشان وداع کنند، ادامه داد: مردم عزادار گیلان در کنار پیکر این روحانی مبارز مراسم عزاداری و دعا و نیایش برپا کردند.

قدیری افزود: پیکر مطهر آیت الله احسانبخش روز ۱۶ خرداد با حضور گسترده مردم مؤمن و خداجوی گیلان که به گفته حاضران بعد از تشییع پیکر امام خمینی یکی از مراسم‌های بی‌نظیر و باشکوه بود که در تاریخ استان گیلان ماندگار است برگزار و پیکر مطهر ایشان در مصلای امام خمینی به خاک سپرده شد.

وی با اشاره به علاقه خاص مردم گیلان به آیت‌الله احسانبخش گفت: بعد از رحلت ایشان گیلانیان در فراق یار سفر کرده امام اشک ماتم ریختند و دسته‌جات عزاداری فراوانی به راه انداختند. تقارن رحلت آیت الله احسانبخش با امام خمینی نیز نشانه‌ای دیگری بر نزدیکی، عشق و ارادت این روحانی مبارز به رهبر و پیشوای خود بود.

قدیری با بیان اینکه آیت الله احسانبخش بسیار مردمی و ساده زیست بودند، اظهار کرد: در طول دوران خدمت خود به عنوان نماینده ولی فقیه در استان گیلان هیچ گاه مردم را فراموش نکرد به یاد دارم زمانی که به دلیل جراحات وارده ناشی از جانبازی ۷۰ درصد کسالت بر ایشان مستولی می‌شد پزشکان ایشان را ممنوع ملاقات می‌کردند به فرزندان و کارکنان دفتر می‌گفتند از شما راضی نخواهم بود اگر فردی برای ملاقات با من به دفتر مراجعه کند و شما وی را بدون اطلاع من از در دفتر بازگردانید.