15 اردیبهشت 1400

افشاء جزئیات بیشتر نقشه های شاه – امینی


هادی مهاجری

افشاء جزئیات بیشتر نقشه های شاه – امینی

در سالروز فرار شاه از ایران دومین نوارمکالمه تلفنی محمدرضا شاه با علی امینی برروی سایت موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی قرار گرفته است. این اقدام اساسی برای پژوهشگران تاریخ معاصر ایران فرصت مغتنم دیگری را بوجود آورد تا بتوانند با بررسی تحلیلی مطالب بسیار مهمی که در این مکالمه تلفنی مطرح شده است به جزئیات بیشتری از نقشه های پشت پرده رژیم شاه برای حفظ بقاء حکومت ظالمانه اش ، دسترسی پیدا کنند.   

تاریخ این مکالمه با توجه به اشاره شاه به استعفاء دولت وقت (جعفر شریف امامی) دریک روز پیش از آن  و دستور شاه برای تشکیل دولت نظامی ازهاری ، در روز چهاردهم آبان 1357 بوده  است.

دراین مکالمه تاریخی که توسط شنود تلفنی ساواک از منزل علی امینی به ثبت رسیده است، به چند موضوع مهم  اشاره می شود :

1- بصورت غیرمستقیم و گذرا به تظاهرات مردم درروز سیزدهم آبان 1357 که به شهادت دهها نفر ازجمله چندین دانش آموز در سراسر کشور منجر شد ، اشاره می کند.

2- اعلامیه کریم سنجابی رهبر وقت جبهه ملی را پس از ملاقات با امام خمینی درپاریس بررسی میکنند  . همچنین  نگرانی شاه از عواقب این موضوع برای سرنگونی حکومتش کاملا مشهود است .

3- اعتراف به بی نتیجه ماندن نقشه شاه برای تشکیل دولت ائتلافی درجهت به انحراف کشاندن مبارزات مردم و حرکت انقلاب اسلامی از لابه لای اظهارات شاه و امینی قابل استنباط است .

4-  بیان رضایت مندی شاه ازسخنرانی معروفش تحت عنوان  «من نیز پیام انقلاب شما را شنیدم» خطاب به مردم ایران . این درحالی است که عناصر سلطنت طلب تبلیغ می کردند شاه علی رغم میل شخصی اش این پیام را در تلویزیون خوانده است . پیامی که گفته می شود  از طرف رضا قطبی و حسین نصرنوشته شده است. دراین مکالمه شاه با رضایت کامل و علاقه مندی ازعلی امینی میخواهد این پیام را ساعت دو بعد از ظهر از رادیو بشنود. همین واقعیت نشان می دهد شاه با رضایت مندی از طریق خواندن این پیام درتلویزیون ، میخواست با دادن وعده های دروغین به مردم ایران، مانع از سقوط  رژیم پهلوی در ایران شود.

5- تلاش امینی برای برقراری ارتباط با روحانیون به منظور جلب همکاری آنها با شاه در جهت ایجاد شکاف بین روحانیونی که در صحنه مبارزه علیه شاه پشت سر امام خمینی مبارزه می کردند.

6- اعتراف شاه به اینکه جنایات و ظلم هایی درحق مردم ایران روا شده است درآنجا که می گوید:

« راجع به گذشته هم صحبت کردیم،خبط وخطا وفساد و ظلم،همه چیزگفتیم دیگر تکرار نخواهد شد »

7- التماس شاه به امینی برای آنکه تلاش کند مردم را به  ایجاد آرامش تشویق کندتا شاید شاه فرصتی برای کنترل بحران پیدا کند. اما جالب است که شاه  می خواهد مردم باور کنند می شود ازطریق تشکیل دولت نظامی ازهاری زمینه را برای اعمال سیاست لیبراسیون در جامعه فراهم کرد!! درآنجا که می گوید:

« حالا این دفعه سکوت بکنید وآرامش، ببینید چه می شود، بعداً ناچارم که بالاخره اون سیاست لیبراسیون اصلییعنی دمکراتیکم را ادامه بدهم به همان دلایل که شماها می دونید »

جالب آنکه شاه در بخش دیگری از اظهارات خود در همین مکالمه نیات درونی خود را در باره کنترل بحران و سپس سرکوب مردم لو می دهد آنجا که می گوید:

« درهرصورت با یه همچنین دولتی[ائتلافی] که ما نمی توانستیم نظم را برقرار کنیم، آیا اون دولت می آمد دستوربدهد که هرکه تکان خورد بگیریم، بزنیم؟ نمی گفت و چاره ای غیر از این نیست؟ این را مطمئن باشید ، »

8- ترساندن مردم از تجزیه ایران و ارائه این ایده جعلی که اگر حکومت شاه سرنگون شود ایران تجزیه می شود آنجا که  شاه می گوید :

« میخواهید میرزا کوچک خان را دررشت بلند کنند ، می خواهید تجزیه بشود مملکت، یا کردستان اون حرفها را بزنند  »

9- افشاگریها درباره ظلم و جنایت و فسادحاکم در رژیم پهلوی که محمد رضاشاه نیز در سخنرانی مشهورش در 14 آبان 1357 بر آن معترف است از نگاه شاه «ترورافکار» نامیده می شود.

درمجموع می توان گفت شاه در این مکالمه نیزبار دیگر مانند نوار اول در گفتگو با علی امینی، شخصیت متزلزل و غیر قابل اتکاء خود را برای رهبری جامعه کاملا به نمایش می گذارد . شاه می کوشد از طریق مشورت  گرفتن ازعلی امینی به عنوان عامل امریکا در ایران، درنهایت دیدگاه طرفداران آمریکا را برای اداره کشور بدست آورد. اما تبعیت از قدرت سلطه گرهیچگاه نتوانسته ضامن بقای دیکتاتوری های وابسته مانند رژیم پهلوی باشد.

شاه تصور می کرد می تواند از طریق فریب افکار عمومی و دادن وعده های دروغین برای جبران ظلم و بیداد گذشته ، مردم را به توقف تظاهرات گسترده و تبعیت از رهبری امام خمینی (ره) ترغیب کند . اما این نقشه با هوشیاری امام خمینی و تبعیت مردم از رهبری قاطع و سازش ناپذیر ایشان ، ناکام ماند .