روزنامه نگار مطرح دنیا: خمینی زمین تا آسمان با رهبران خاور میانه فرق داشت

فرا رسیدن سالگرد قیام تاریخی پانزدهم خرداد فرصت مناسبی است تا بخش هایی از گفت و گوی اوریانا فالاچی با اما خمینی (ره) را مرور کنیم. گفت و گویی متفاوت که مصاحبه کننده را نیز تحت تاثیر خود قرار می دهد.


کتاب «گفت وگوها» دربردارنده هفت مصاحبه تفصیلی فالاچی در فاصله سال های 53 تا 58 با سیاستمداران کشورهای مختلف است. در این اثر علاوه بر امام خمینی (ره) با مرحوم مهدی بازرگان، سرهنگ معمر قذافی رهبر لیبی، آریل شارون نخست وزیر رژیم غاصب صهیونیستی، لخ والسا، رییس جمهور سابق لهستان و برنده جایزه صلح نوبل، میچسلاو راکووسکی آخرین رهبر حزب کارگران متحد لهستان و محمدرضا پهلوی نیز مصاحبه ای انجام شده است.

این کتاب را غلامرضا امامی به فارسی ترجمه کرده است، ترجمه ای روان و خوب که به مخاطب تصویر ذهنی خوب و مناسبی از فضای مصاحبه ها و لحن خبرنگار و مصاحبه شونده به مخاطب ارایه می دهد.

مصاحبه فالاچی با امام خمینی (ره) تابستان سال 1358 انجام شده است، مدتی پس از درگذشت مرحوم آیت الله طالقانی و پس از 10 روز انتظار برای اجازه مصاحبه. در روز مصاحبه نیز او در حالی که چادر مشکی به سر کرده بود به خدمت امام می رسد و مسوولیت ترجمه مصاحبه نیز به عهده ابوالحسن بنی صدر بوده است. او این مصاحبه را در روزنامه «تایمز» منتشر کرد و خود آنقدر تحت تاثیر شخصیت رهبر کبیر انقلاب و فضای اطراف او قرار می گیرد که در لید مطلب و مصاحبه ها و یادداشت هایی که پس از این مصاحبه نگاشت، بارها بر اثرپذیری اش از این فضای دیدار تاکید کرد.

او همچنین درباره امام خمینی (ره) می گوید: «او زمین تا آسمان با دیگر رهبران خاورمیانه مثل قذافی و عرفات که مثل عروسک های خیمه شب بازی بودند، فرق داشت. خمینی چیزی مثل پاپ یا یک سلطان مقتدر بود، یک رهبر واقعی. مردم ایران بیش از اندازه او را دوست داشتند. در حد یک پیامبر یا از آن بالاتر، در اندازه یک خدا.»

فالاچی در ابتدای این مصاحبه قبل از پرسش هر سوالی، از طرح مسائلی که ممکن است چندان خوشایند رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران باشد، عذرخواهی کرده است و این موضوع نشان می دهد که فالاچی با نگاهی نقادانه و سوال هایی چالش برانگیز در مقابل رهبر مردمی قرار گرفته است که انقلاب شان زبانزد مردم جهان شده است اما در ادامه امام خمینی (ره) رشته مصاحبه را در دست می گیرد.

وقتی امام خمینی (ره) از آزادی می گوید
او در بخشی از این مصاحبه تلاش می کند این موضوع را القا کند که این حرف های امام خمینی (ره) است که در قالب قانون تدوین می شود و این موضوع را نمونه نقض آزادی می داند اما بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران با رد این موضوع بیان می دارند که «بگویید که ایران در دست من نیست، در دست ملت است و ملت هم کسی که خدمتگزار باشد و مصالح شان را بخواهد، با آزادی مطلق به او رو می آورند.»

فالاچی، همچنین درباره محدودیت های آزادی در ایران و بسته شدن روزنامه ها نیز سخن به میان می آورد اما اینبار هم امام خمینی (ره) با رد این موضوع پاسخ جالبی به مصاحبه گر خود می دهد و درباره علت تعطیلی روزنامه «آیندگان» می گوید: «روزنامه آیندگان همان بود که با دشمن های ما روابط داشت. توطئه بود در کار و با صهیونیست ها روابط داشت، از آن ها الهام می گرفت و بر ضد منافع مملکت و کشور می نوشت. جلوی تمام آن روزنامه هایی که توطئه گر بودند و می خواستند رژیم سابق را دوباره برگردانند به این جا گرفته شد.»

فالاچی همچنین به حذف واژه دموکراتیک و انتخاب واژگان جمهوری اسلامی توسط بنیانگذار انقلاب اسلامی ایران اشاره می کند و با پاسخ محکمی از امام روبه ور می شود؛ «این مسائلی دارد. یک مسئله این است که این توهم، این را در ذهن می آورد که اسلام محتوایش خالی از این است، لذا احتیاج به این است که یک قیدی پهلویش بیاورند و این برای ما بسیار حزن انگیز است که در محتوای یک چیزی که همه چیزها به طریق بالاترش و مهم ترش در آن هست، حالا ما بیاییم بگوییم که ما اسلام می خواهیم و اما با اسلام مان دمکراسی باشد، اسلام همه چیز است. مثل این است که شما بگویید که ما اسلام را می خواهیم و می خواهیم که به خدا هم اعتقاد داشته باشیم ، ولی به شرط این که به خدا هم معتقد باشیم.»

مصاحبه های این کتاب، خواندنی و جذاب هستند. جمع گفتگو با سیاستمداران بزرگی که هر یک نقش مهم و پررنگی در اداره یک ملت و دولت داشته اند خالی از لطف نیست و در این میان می توان گفت مصاحبه امام خمینی (ره) یکی از نقاط برجسته کتاب به شمار می آید.

بیوگرافی نویسنده
اوریانا فالاچی زاده شهر فلورانس در کشور ایتالیا، روزنامه نگار و نویسنده مشهوری است که در مدت عمر حرفه ای ای خود، یکی از فعالان حوزه ارتباطات و رسانه به شمار می آمد. او در حوزه خبرنگاری جنگ فعالیت های بسیاری انجام داد اما شهرت او بیشتر به دلیل مصاحبه هایش با سیاستمداران کشورهای مختلف است. مصاحبه هایی ماندگار که در قالب کتاب هایی چون «مصاحبه با تاریخ» و «گفت وگوها» نقشی ابدی به خود گرفتند. از مصاحبه های ماندگار فالاچی می توان به گفتگو با یاسر عرفات، ذوالفقار علی بوتو، ایندیرا گاندی و هنری کیسینجر نیز اشاره کرد. از فالاچی کتاب های دیگری مانند «نامه به کودکی که هرگز زاده نشد» و «جنس ضعیف» نیز منتشر شده است.