دعایی: کیهان برای انتقام از بنیانگذار اطلاعات پایه‌گذاری شد

حسین هرمزی: حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمود دعایی، مدیرمسوول روزنامه اطلاعات و مدیر موسسه فرهنگی بزرگی به همین نام است؛ روزنامه‌ای که قدیمی‌ترین روزنامه در حال چاپ این کشور محسوب می‌شود و امروز با ۸۵ سال قدمت، سن و سالی بالا‌تر از مدیر ۷۰ ساله خود دارد.

دعایی با حکم امام خمینی (ره) در اردیبهشت سال ۵۹ به ریاست موسسه فرهنگی اطلاعات منصوب شد، وی در تمام شش دوره ابتدایی مجلس شورای اسلامی نیز به عنوان نماینده حضور داشت و همواره به عنوان یک سیاستمدار و یک مدیر رسانه‌ای باتجربه و اعتدال‌گرا در فضای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کشور توصیف شده است؛ هرچند که مثل هر فرد دیگری منتقدان خاص خود را نیز دارد.

مدیرمسوول قدیمی‌ترین روزنامه فعال کشور در گفت‌وگویی تفصیلی با خبرگزاری ایسنا، از تاریخچه این روزنامه، قرار گرفتن نام کیهان در کنار اطلاعات، سیاست‌ها و خط مشی روزنامه اطلاعات سخن گفت و همچنین منتقدانه اظهار کرد که «در مجموع وضعیت رسانه‌های کشور از نظر رعایت اخلاق، مناسب نیست.»

وی علی‌رغم اینکه برای اظهارنظر پیرامون مباحث سیاسی کشور تمایل چندانی ندارد، صحبت‌های کوتاهی را درباره فضای سیاسی کشور عنوان کرد و با وجود آنکه به نظر نمی‌رسد چندان به تلطیف فضای سیاسی کشور خوشبین باشد، ولی از اظهارات مثبت برخی شخصیت‌های کشور درباره حضور طیف‌های مختلف سیاسی در انتخابات آتی مجلس استقبال کرد.

وی در این گفت‌وگو، نزدیکی خود به اصلاح‌طلبان را تائید کرد و در عین حال یادآور ‌شد که «این مساله بدان معنا نیست که نسبت به جناح رقیب یا مخالف برخورد سلبی یا موضع‌گیری منفی داشته باشم.»

بنیانگذاران موسسه اطلاعات یک حرکت ماندگار را ساماندهی کردند

مدیر مسوول روزنامه اطلاعات در این گفت‌و‌گو با اشاره به تاریخچه انتشار این روزنامه از ۸۵ سال پیش تاکنون، ‌خاطرنشان کرد: در مورد انتشار روزنامه اطلاعات باید دو مقطع قبل و بعد از انقلاب را از هم جدا کنیم. مقطع قبل از انقلاب به بنیانگذار موسسه اطلاعات یعنی مرحوم مسعودی و وارثان ایشان مربوط می‌شود و مقطع بعدی مربوط به پس از انقلاب است که دو موسسه فرهنگی اطلاعات و کیهان مصادره شدند و اداره آن‌ها بر عهده نمایندگانی از نظام قرار گرفت.

حجت‌الاسلام و المسلمین دعایی افزود: آن‌چه مربوط به مقطع پیش از انقلاب است، به مدیریت، شخصیت و توانمندی بنیانگذار موسسه اطلاعات و سیاست‌ها و روش او مربوط می‌شود و اگر افتخار، ماندگاری و تداوم یک حرکت فرهنگی و مطبوعاتی را در آن دوران شاهد هستیم، مدیون برنامه‌ریزی‌ها،‌ سیاست‌گذاری‌ها و شخصیت‌ آن افراد بوده است. ما نمی‌توانیم قضاوت روشنی از آن‌ها در آن دوران داشته باشیم، ولی می‌توان گفت که آن‌ها یک حرکت ماندگار را ساماندهی کردند و به سرانجام رساندند.

صاحبان موسسه اطلاعات بعد از انقلاب آمادگی داشتند در مسیر انقلاب گام بردارند

وی با اشاره به وضعیت موسسه اطلاعات در دوران پس از انقلاب اسلامی، اظهار کرد: صاحبان موسسه اطلاعات بعد از انقلاب آمادگی داشتند که در مسیر انقلاب گام بردارند و همزمان با رخداد‌ها و حوادثی که اتفاق می‌افتاد، موضع بگیرند و مسیر را انتخاب کنند، ولی مسوولان قضایی وقت به این نتیجه رسیدند که دو موسسه اطلاعات و کیهان وابسته به کسانی است که از تقویت‌کنندگان رژیم گذشته بودند و اموال آن‌ها باید مصادره شود و بدین ترتیب این دو موسسه مصادره شدند و در اختیار بنیاد مستضعفان قرار گرفتند.

رییس موسسه اطلاعات درباره مشی این موسسه در دوران پیش از انقلاب همچنین یادآور شد: آن‌ها متناسب با شرایطی که پیش می‌آمد، موضع می‌گرفتند. به یاد دارم که در جریانات ۲۸ مرداد در مطالب روزنامه اطلاعات وفاداری به مرحوم مصدق به چشم می‌خورد و هنوز رژیم کودتا را نپذیرفته بود، البته آن شماره از ناحیه مسوولان موسسه جمع‌آوری شد. بنیانگذار این موسسه از شخصیت‌های سیاسی مطرحی بود که در دوره‌ای نیز سابقه نمایندگی مجلس را داشت و هم سناتور انتصابی و هم سناتور انتخابی بود و با دربار نیز ارتباطاتی داشت و البته در پایان دوران زندگی مرحوم مسعودی یک تیر‌گی در روابط بین دربار و ایشان بوجود آمد و آقای باستانی پاریزی در مقدمه جلد اول «۸۰ سال با اطلاعات» به این تیرگی روابط، برخورد حذفی دربار با مرحوم مسعودی و تحقیر و اهانت به وی اشاره کرده است.

دعایی تصریح کرد: به نظر می‌رسد که همین برخورد تحقیرآمیز و انتقام‌جویانه شاه با مرحوم مسعودی بیانگر یک نوع منش و شخصیت خاص در مرحوم مسعودی است که مشمول این بی‌مهری و جفا شده است، به هر حال گذشته‌ها گذشته و روایت داریم که «اذکروا موتاکم بالخیر» یعنی گذشتگان خود را به نیکی یاد کنید و ما هم بنا نداریم زوایای تاریک و تلخ آن دوران را بکاویم.

چگونگی قطع همکاری صاحبان موسسه اطلاعات با این موسسه در بعد از انقلاب

وی درباره دلایل قطع همکاری بنیانگذار موسسه اطلاعات و فرزندان وی با این موسسه در دوران پس از انقلاب، اظهار کرد: مرحوم مسعودی پیش از انقلاب فوت کرد. او دو فرزند به نام فرهاد و بهرام داشت که موسسه را اداره می‌‌کردند و البته فرهاد پیش از انقلاب از ایران رفت و شاید به دلیل برخی ارتباطات ناسالمی که با برخی کانون‌های سیاسی مرتبط با رژیم شاه داشته، نگران بوده و از ایران رفته است. فرزند دوم یعنی بهرام که مدیر فنی بود، انسان سالم و وارسته‌ای بود و در ایران باقی ماند و حتی در اعتصاب مطبوعات به خاطر همراهی با انقلاب، او هم اعتصاب را پذیرفت و پس از دوران اعتصاب که نشریات به امر حضرت امام (ره) انتشار پیدا کردند، در مسیر انقلاب قرارگرفت و پس از پیروزی انقلاب نیز در همین مسیر بود.

دعایی ادامه داد: البته برخی نوسان‌ها و افت و خیزهایی در موضع‌گیری‌ها و تصمیمات موسسه وجود داشت و شرایطی پیش آمده بود که متاسفانه برخی عناصر فرصت‌طلب وابسته و مشکوک شوراهایی را تشکیل می‌دادند و تصمیماتی می‌گرفتند که سرانجام با تصمیم‌گیری نظام و انتقال این موسسه، آن شرایط پایان یافت.

مدیر مسوول روزنامه اطلاعات با اشاره به اعلام تمایل صاحبان موسسه اطلاعات برای همکاری با انقلاب اسلامی، یادآور شد: پس از مصادره موسسه اطلاعات، مدیر و وارث وقت موسسه یعنی آقای بهرام مسعودی به سرپرست بنیاد مستضعفان پیغام داده بود که من شرایط انقلاب را درک می‌کنم و آن‌چه را نظام تصمیم گرفته است، می‌پذیرم؛ بنابراین بنیاد مستضعفان نماینده‌ای را معرفی کند تا به اینجا (موسسه اطلاعات) بیاید و مدارک و اسناد موجود را در اختیار بگیرد و مدیریت را سامان دهد و اگر هم به تخصص و اشراف من بر امور موسسه احترام می‌گذارید و به حضور من نیازی هست، حاضرم مثل یک کارمند در اختیار شما باشم و در اداره موسسه‌ای که مربوط به خاندانم است و به آن علاقه دارم، همکاری کنم.

وی تاکید کرد: این، پدیده مبارکی بود و اگر مسوولان نظام در وقت خود به این تصمیم و پیشنهاد احترام می‌گذاشتند، اتفاق جالبی در انقلاب‌ ما رخ می‌داد که صاحب یک موسسه مصادره شده در اختیار نظام حاکم قرار ‌گیرد و با صداقت، پاکی و صفا برای همکاری اعلام آمادگی ‌کند تا موسسه مصادره شده خود را به‌‌ همان زیبایی قبل اداره کند، البته سرپرست وقت بنیاد نماینده‌ای را تعیین کرد و اسناد و مدارک و کار‌ها را از آقای مسعودی تحویل گرفت و وی برای مدتی نیز در این موسسه حضور داشت، ولی با توجه به فرصت‌طلبی‌ها و برخی حرکت‌های مشکوک از سوی برخی وابستگان جریانات ناسالم در موسسه، شرایطی پیش آمد که بین سرپرست تعیین شده از سوی بنیاد مستضعفان و بهرام مسعودی تیرگی بوجود آمد و در نتیجه فضا بر وارث این موسسه تنگ شد و اجازه همکاری به او داده نشد و از موسسه اطلاعات خارج شد.

دعایی با بیان اینکه «پس از مصادره کلیه اموال مربوط به بهرام مسعودی و شرایط پیش آمده وی از کشور خارج شد»، افزود: پس از اینکه آقای مسعودی می‌بیند حتی امکان ورود در موسسه‌ای که به آن عشق می‌ورزید، نیز وجود ندارد و جایگاهی در این کشور ندارد، تصمیم به خروج از کشور گرفت، ولی بعد‌ها با توجه به شرایط پس از جنگ و فراهم شدن امکان بهره‌گیری از توانمندی‌های ایرانیان خارج از کشور به ایران بازگشت و در حال حاضر هم در یک شرکت مشغول کار است و در فرصت‌های مختلف از این موسسه بازدید کرده است و حتی در زمان کلنگ‌زنی و نیز افتتاح ساختمان جدید موسسه اطلاعات، حضور داشت.

تا زمانی که اصالت و واقعیت یک امر اثبات نشود، به آن دامن نخواهیم زد

مدیر موسسه اطلاعات در ادامه با اشاره به وضعیت این موسسه در دوران پس از انقلاب گفت: موسسه اطلاعات دو دوره را پس از انقلاب پشت سر گذاشت، یک دوره مربوط به پس از مصادره موسسه و پیش از آمدن من و دوره بعدی از بدو ورود من یعنی از اردیبهشت ۵۹ تا کنون بود، اداره این دوران جریان و روندی بود که تداوم آن مدیون سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی مستمری بود که اعمال شد.

وی با اشاره به سیاست‌های کلی موسسه و روزنامه اطلاعات اظهار کرد: یکی از سیاست‌گذاری‌ها، رعایت منویات، فرامین و نظرات رهبران نظام بوده است که در زمان حیات امام (ره) مربوط به ایشان بود و ایشان در حکم خود و نظارت‌های بعدی نیز توصیه‌ها، تشویق‌ها و تذکراتی در این رابطه داشتند و پس از رحلت امام (ره) با تنفیذ مقام معظم رهبری، تاکنون زیرنظر ایشان هستیم و سعی می‌کنیم به منویات، نظرات و توصیه‌های ایشان عمل کنیم.

وی، رعایت اخلاق و حفظ آبروی افراد را از مهم‌ترین تاکیدات روزنامه متبوع خود برشمرد و تصریح کرد: آن‌چه برای ما اهمیت داشته، حرمت‌گذاری، اعتدال، پرهیز از جنجال، پرهیز از گزافه‌گویی و پرهیز از دروغگویی بوده است و تا زمانی که اصالت و واقعیت یک امر اثبات نشود، به آن دامن نخواهیم زد. البته در ابتدای امر، از کمک‌های بزرگانی که به آن‌ها مراجعه می‌کردم و به من مشاوره می‌دادند و همچنین نیروهای زبده و کارآمدی که در اختیار ما قرار دادند، استفاده می‌کردم که بسیار کارساز بود.

دعایی افزود: من در ابتدای ورودم به موسسه اطلاعات با مرحوم شهید بهشتی، ‌مقام معظم رهبری که آن زمان مسوول سیاسی دفتر حزب جمهوری اسلامی بودند، جناب آقای هاشمی رفسنجانی و مرحوم شهید باهنر و افراد دیگری در ارتباط بودم و از آن‌ها یاری می‌خواستم و مرحوم شهید بهشتی نیروهایی را از روابط عمومی شورای انقلاب و روزنامه جمهوری اسلامی که مهندس موسوی سردبیر آن بود، در اختیار ما قرار دادند و توصیه‌هایی داشتند. در دوران انقلاب فرهنگی که دانشگاه‌ها تعطیل بود نیز نیروهایی از دانشگاه‌ها به کمک ما آمدند و همچنین از کادر صادق، با تجربه و خیرخواهی که در خود موسسه بودند بهترین بهره را گرفتیم و حتی از آموزش‌های آن‌ها استفاده کردیم.

مدیرمسوول روزنامه اطلاعات با بیان اینکه «راهنمایی‌های دیگران و بهره‌گیری از تجربیات افراد با تجربه برکات زیادی داشت»، اظهار کرد: تداوم مشی متین، سالم، ‌به دور از جنجال و البته تا حدی مقتدرانه، که در این روزنامه پیگیری شد، برکات زیاد داشت از جمله پرورش کادر و نیروهایی بود که در بسیاری از روزنامه‌های تازه تاسیس خود را نشان دادند و از تشکیل دهندگان اصلی بسیاری از روزنامه‌های نوپا شدند.

انتشار روزنامه اطلاعات هیچ توقفی نداشته است

وی همچنین با بیان اینکه «انتشار روزنامه اطلاعات هیچ توقفی نداشته است»، یادآور شد: جز در زمانی که همه نشریات و مطبوعات کشور اعتصاب کرده بودند، روزنامه اطلاعات در باقی زمان‌ها به طور مستمر انتشار یافت و حتی در دوره‌ای تیراژ‌های میلیونی را تجربه کرده است و این مساله معروف است که روزنامه‌ و ویژه‌نامه‌های اطلاعات به چندین چاپ می‌رسید و به سرعت هم نایاب می‌شد، البته کم کم نشریات دیگری هم در کنار اطلاعات قرار گرفت، به طوری که حزب جمهوری اسلامی ارگان خود را داشت، بنی‌صدر روزنامه انقلاب اسلامی را تاسیس کرد و روزنامه‌های دیگری هم پا به عرصه وجود گذاشتند.

در زمان شاه برای انتقام از بنیانگذار موسسه اطلاعات، کیهان را پایه‌گذاری کردند

وی در ادامه با اشاره به اینکه «نام دو روزنامه اطلاعات و کیهان معمولا در کنار یکدیگر مطرح می‌شود»، درباره تاریخچه و روند طی شده در کیهان گفت: کیهان در مقطعی شاید پیشگام‌تر از اطلاعات بود، البته منهای سابقه آن؛ چرا که اطلاعات بیش از بیست سال از کیهان بزرگ‌تر است. در زمان شاه برای انتقام از مسعودی (بنیانگذار موسسه اطلاعات) و ایجاد یک خط جدید، کیهان را پایه‌گذاری کردند. بدین ترتیب مصباح‌زاده را انتخاب کردند، سرمایه در اختیار وی ‌قرار دادند و با وی هماهنگ کردند که با مشی متفاوت و جدیدی یک موج نو به راه بیندازد و بدین ترتیب کیهان به عنوان رقیب اطلاعات در عرصه مطبوعات کشور عرضه شد.

مدیر موسسه اطلاعات افزود: مصباح‌زاده با زیرکی و زرنگی خاصی که داشت، این‌گونه وانمود می‌کرد که با جریان روشنفکری و ملی‌گرای کشور همسو است و به همین دلیل طیفی از جریانات ملی کشور، روزنامه اطلاعات را تحریم، و کیهان را به عنوان نشریه خود انتخاب می‌کردند و به همین دلیل کیهان در مقطعی از دوران پیش از انقلاب شاید از پیشگامی و موقعیت مطرح‌تری برخوردار شده بود، ولی پس از انقلاب هر دو روزنامه، ناگزیر در یک مسیر و راه جدید قرار گرفتند.

وی همچنین خاطرنشان کرد: البته عناصر فرصت‌طلب، وابسته و رادیکال در هر دو روزنامه حضور داشتند و مشی و حرکت هر دو روزنامه را به سمتی هدایت می‌کردند که البته کیهان پیش از اطلاعات مشمول تصفیه شد و جریانات اسلامی درون کیهان مقاومت و اعتصاب کردند و راه جدیدی را پیش گرفتند و سرانجام وضعیت به نقطه‌ای رسید که ضرورت داشت، عالی‌ترین مقام کشور در مورد این دو موسسه بزرگ تصمیم بگیرد.

یاران حضرت امام (ره) توقع داشتند حرکت مطبوعات را جهت دهند

وی در ادامه خاطرنشان کرد: مرحوم امام (ره) ابتدا آقای دکتر یزدی را به عنوان سرپرست موسسه کیهان معرفی کردند. او عنصر توانمندی بود و سابقه کار فکری و فرهنگی زیادی داشت. سرپرست اتحادیه انجمن‌های اسلامی خارج از کشور بود و انسان با تجربه و مسلطی بود و انتخاب ایشان در وقت خود روزنامه کیهان را سامان داد.

دعایی با اشاره به کنار رفتن یزدی از موسسه کیهان، اظهار کرد: آن زمان وقایع سیاسی مختلفی در کشور اتفاق می‌افتاد، و یاران حضرت امام (ره) توقعاتی داشتند که حرکت مطبوعات را جهت دهند و در مواردی متوجه شدند، آن‌چه در کیهان می‌گذرد، مطلوب نیست، در نتیجه پیشنهادهایی به آقای دکتر یزدی داده شد، ولی شرایط به گونه‌ای پیش آمد که ادامه همکاری در آن موسسه با ایشان مقدور نبود و ایشان جای خود را به آقای سیدمحمد خاتمی داد.

مدیرمسوول روزنامه اطلاعات تصریح کرد: این مساله بدان معنا نبود که در آن مقطع امام (ره) آقای دکتر یزدی را حذف یا طرد کرده باشند؛ چرا که پس از آن هم امام (ره) ماموریت‌هایی را به او دادند و برای نمونه امام، ایشان را به عنوان مسوول تام‌الاختیار برای مذاکره با هموطنان سنی اعزام کردند و آقای دکتر یزدی هم در سیستان و بلوچستان با پیشوای روحانی وقت برادران اهل سنت دیدار و مذاکره کرده بود و به توافقاتی هم رسیدند که بعدا در قانون اساسی هم اعمال شد و این کار، عملا حل یک غائله بود و نشان دهنده اعتماد امام (ره) به ایشان.

تغییرات مدیریتی در کیهان؛ خاتمی، شاهچراغی، اصغری و شریعتمداری

وی ادامه داد: پس از آن، آقای خاتمی به عنوان مدیر موسسه کیهان انتخاب شد. ایشان انسان شایسته و وارسته‌ای بود که سابقه حضور در مجامع فکری و فرهنگی خارج از کشور را داشتند و نماینده ایران در مرکز اسلامی هامبورگ و سرپرست این مرکز بودند، به زیبایی آن مرکز را اداره می‌کردند. وی پس از انقلاب به ایران آمد و نماینده مجلس شد که همزمان با نمایندگی مجلس در دوره اول، برای سرپرستی کیهان انتخاب شد.

دعایی همچنین به دوره کوتاه حضور خود در موسسه کیهان اشاره کرد و افزود: زمانی که آقای خاتمی به عنوان سرپرست کیهان انتخاب شد و امام حکم ایشان را دادند، در ایران نبود و به دلیل ماموریتی که از طرف شهید رجایی داشت، در آلمان به سر می‌برد و به توصیه خود ایشان، اداره کیهان تا آمدن وی به من واگذار شد که یکی دو ماه به طول انجامید. در طول این مدت تعدادی از نیروهای توانمند و خوب اطلاعات را به آن‌جا بردیم؛ چرا که پس از رفتن آقای یزدی، دوستان وی هم به احترام وی از کیهان رفتند؛ بنابراین خلائی وجود داشت که ما آن را با نیروهای اطلاعات پر کردیم.

مدیرمسوول روزنامه اطلاعات با اشاره به اینکه «کیهان هم مثل اطلاعات یک موسسه بزرگ بوده و این دو به دوقلوهای فرهنگی کشور معروف هستند»، افزود: آقای خاتمی نیروهای خوبی را برای موسسه کیهان انتخاب کرده بودند و همگی از طیف توانمند، سالم و نوجویی بودند که آن‌جا را به خوبی اداره می‌کردند، شهید شاهچراغی که از صمیمی‌ترین یارانش بود به عنوان جانشین ایشان در آن‌جا انتخاب و منشاء تحولات خوبی شد و کیهان فرهنگی را به راه انداخته بود. پس از شهادت ایشان، آقای اصغری به عنوان جانشین انتخاب شد و بعدا هم به پیشنهاد آقای خاتمی، ‌بنا شد مسوول کیهان از طرف مقام معظم رهبری انتخاب شود و بعد هم آقای شریعتمداری منصوب شد که تا امروز مسوولیت این موسسه و روزنامه را برعهده دارد.

تغییرات مدیریتی کیهان ناشی از تحولات خارج از کیهان بود

دعایی با بیان اینکه «تغییرات مدیریتی کیهان در طول سال‌های پس از انقلاب ناشی از تحولات خارج از کیهان بود»، ابراز عقیده کرد: اگر کیهان در بدو امر مسوولی می‌داشت که می‌توانست تا الان دوام بیاورد، چه بسا وضعیت کیهان متفاوت با امروز می‌بود، البته نمی‌خواهم بگویم آن‌چه الان وجود دارد، مطلوب نیست؛ چرا که نظام ناظر به آن چیزی است که در آن موسسه می‌گذرد و شاید بتوان گفت که نظام می‌خواهد دو شیوه را در دو نشریه متعلق به خود عرضه ‌کند و این پدیده را در عمل محقق کند که فرا‌تر از یک طیف و جریان نگاه می‌کند و نقطه نظرات مختلف را در درون خود دارد.

ممکن است نتوانسته باشیم عطش طیف کنجکاو و ماجراجوی جامعه را سیراب کنیم

مدیر موسسه اطلاعات در ادامه، درباره تفاوت خط ‌مشی‌های دو موسسه و روزنامه‌ کیهان و اطلاعات، گفت: آن‌چه برای ما اهمیت دارد، ‌دفاع از خط ‌مشی خود و وفاداری بر اصول و شیوه‌های کاری خودمان است؛ چرا که از خط مشی و اصول خود ثمرات و بهره‌های زیادی گرفته‌ایم، هرچند به دلیل دامن نزدن به بسیاری از مسایل و حوادث داغ جامعه ممکن است از برخی حوادث عقب باشیم و نتوانسته باشیم عطش طیف کنجکاو و ماجراجوی جامعه را سیراب کنیم و چه بسا این طیف از ما سرخورده باشند و بگویند که ما ساکت، خنثی و بی‌تفاوت هستیم، ولی این جریانات زودگذر است و سرانجام این طیف‌ها و اصولا فرجام تندروی، خوشایند و زیبا نیست.

وی با تاکید بر اهمیت رعایت اخلاق در مشی روزنامه اطلاعات اظهار کرد: زمانی در یکی از نشریات نسبت به شخصیت و منش یکی از شخصیت‌های برجسته و ارجمند برخورد شده بود. آن شخصیت کسی بود که در قبل از انقلاب مشمول بی‌مهری‌های رژیم گذشته بود و در جریان جشن‌های ۲۵۰۰ ساله از رژیم گذشته انتقاد و از جنایت شاهان یاد کرده بود، ولی در آن نشریه، شخصیت و منش وی نادیده گرفته شده بود و از او به عنوان کارگزار رژیم گذشته یاد شده بود و بدین ترتیب به حرمت او خدشه وارد کرده بودند، آن شخص هرچه تلاش کرد که آن نشریه پاسخ وی را چاپ کند، این اتفاق نیفتاد و وی خود را در معرض یک آسیب بزرگ می‌دید.

وی ادامه داد: آن فرد به ما متوسل شد، ولی من نگران بودم که درج پاسخ ایشان در روزنامه اطلاعات، ‌موجب عکس‌العمل مجدد آن نشریه شود و نزاع بالا بگیرد، من با سرپرست آن موسسه تماس گرفتم و خواستم اگر امکان دارد آن مطلب را منتشر کند، ولی او زیر بار نرفت، سپس من از او خواستم که در صورت درج مطلب در اطلاعات آن‌ها عکس‌العمل جدیدی نشان ندهند و او هم پذیرفت و بدین ترتیب ما توانستیم در جهت جبران جفایی که به یکی از شخصیت‌های بزرگ جامعه شده بود، گام برداریم، چون ما مشی‌ و منشی را انتخاب کردیم که نه تنها بزرگان و فرهیختگان این کشور از ناحیه ما گزند و صدمه‌ای نمی‌دیدند، بلکه پناه آن‌ها هم بوده‌ایم و این شیوه تا به امروز تداوم داشته است.

آن‌چه به آن می‌بالیم، توجه جامعه و رضایتمندی پاکان و نام‌آوران کشور است

مدیر مسوول روزنامه اطلاعات با بیان اینکه «آن‌چه در پرتو این خط‌ ‌مشی و روش به آن می‌بالیم، توجه جامعه و رضایتمندی و شادمانی طیف وسیعی از نیکان، پاکان و نام‌آوران کشور است»، خاطرنشان کرد: وقتی به تیراژ، حوزه نفوذ و لطف و حرمت گذاری دیگران به خودمان نگاه می‌کنیم، ثمره مشی و انتخاب راه خود را به خوبی درک می‌کنیم.

وی با اشاره به اینکه «ما دستاوردهای خوبی داشته‌ایم، به طوری که در زمان جنگ نمونه آن را شاهد بودیم»، یادآور شد: در زمان جنگ روزنامه رسالت تقریبا به عنوان ارگان اپوزیسیون شکل گرفته بود و سیاست آن‌ها این بود که با حرکت‌های اجرایی کشور و دولت برخورد داشته باشند و با توجه به اینکه در درون جبهه‌ها به آرامش و تمرکز نیاز بود، از توزیع این قبیل نشریات که بیانگر درگیری و انتقادات درونی نظام بود، جلوگیری می‌شد.

دعایی افزود: در‌‌ همان شرایط، ما ابتکاری داشتیم و دوستان ما به سراغ فرماندهان اصیل جنگ رفتند تا از رزمندگان رهنمود بگیرند. مرحوم خرازی به آن‌ها گفته بود «شما اخبار جنگ را درشت می‌نویسید، نه درست»، به دنبال این نشست‌ها، ما نشریه «اطلاعات جبهه» را ساماندهی کردیم که در واقع اقتباسی از سیاست‌های نظامی صدام بود؛ چرا که او نشریه‌ای به اسم «قادسیه» برای جبهه‌های خود منتشر می‌کرد. بدین ترتیب ما هم «اطلاعات جبهه» را هر روز منتشر می‌کردیم که مطالبی مربوط به جبهه‌ها و اخبار آرامش‌بخش و امیدآفرین داشت تا ضمن آگاهی دهندگی، روحیه رزمندگان را هم تقویت کند.

روزنامه جمهوری اسلامی اصیل‌ترین و پایدار‌ترین نشریه متولد شده در دوران انقلاب است

مدیر موسسه اطلاعات در ادامه به انتشار روزنامه جمهوری اسلامی نیز اشاره کرد و گفت: روزنامه جمهوری اسلامی اصیل‌ترین و پایدار‌ترین نشریه متولد شده در دوران انقلاب است. با تاسیس حزب جمهوری اسلامی، ‌ارگان این حزب که در وقت خود یک حرکت بسیار امیدآفرین، سازنده و تعیین کننده، در کشور بود، بوجود آمد. این روزنامه تا به امروز به کار خود ادامه داده و از ثبات مدیریت برخوردار بوده است. آقای مسیح مهاجری مدیرمسوول این روزنامه، یکی از ذخیره‌های فرهنگی، مطبوعاتی و حتی ایدئولوژیک کشور ماست و انسانی فرهیخته، متدین و دانشمندی است که در دورانی هم به عنوان فردی که مراکز اسلامی را در خارج از کشور اداره کند، از او یاد می‌شد و تا امروز به شایستگی روزنامه متبوع خود را اداره کرده است.

می‌پذیریم که در خط‌ مشی نهایی خود، نوعی نزدیکی به طیف اصلاح‌طلب داشته‌ایم

وی در ادامه گفت‌وگو با ایسنا به بحث جهت‌گیری سیاسی روزنامه اطلاعات اشاره کرد و گفت: ما این واقعیت را می‌پذیریم که در خط‌ مشی و جهت‌گیری نهایی خود، نوعی نزدیکی به طیف اصلاح‌طلب یا‌‌ همان دوم خردادی داشته‌ایم، ولی این مساله هیچ‌گاه بدان معنا نبوده که نسبت به جناح رقیب یا مخالف برخورد سلبی یا موضع‌گیری منفی داشته باشیم، یعنی همین حرمت‌گذاری و نزاکت نسبت به گروه‌های دیگر موجب نوعی حرمت‌گذاری به خط مشی ما شده است.

ماجرای در اختیار قرار دادن سالن جلسات موسسه به ستاد تبلیغاتی یک کاندیدا

وی همچنین با اشاره به در اختیار قرار دادن سالن‌های همایش و جلسات ساختمان موسسه اطلاعات به ستاد انتخاباتی یکی از کاندیداهای ریاست جمهوری ‌اظهار کرد: زمانی که آقای مهندس موسوی به عنوان یک کاندیدای تایید شده و رسمی در نظام مشخص شدند، نیاز به جایی داشتند که بتوانند جلسه و ملاقات داشته باشند و ما هم امکاناتی را در اختیار داشتیم. دوستان مرتبط با ایشان که افراد وارسته و خوبی بودند به ما پیشنهاد دادند که بخشی از این فضا و امکانات را در اختیار آن‌ها قرار دهیم و ما هم پذیرفتیم.

مدیر موسسه اطلاعات ادامه داد: امروز هم ما آمادگی داریم که طیف‌های سالم و تایید شده نظام برای کنفرانس‌ها و جلسات خود، سالن‌های ما را اجاره کنند، آن زمان نیز دوستان ستاد آقای مهندس موسوی سالن‌های ما را اجاره کردند، البته خود ما هم علاقه‌مند به این کار بودیم؛ چرا که ایشان از اولین کسانی بود که در زمان ورود من به موسسه اطلاعات، به پیشنهاد مرحوم شهید بهشتی به ما مشورت می‌داد و حتی جلسه بسیار تعیین کننده‌ای با ما داشت و نیروهایی را به طور مشترک با مرحوم شهید بهشتی در اختیار ما قرار دادند.

می‌پذیرم که احتیاج به یک بازنگری داریم و کار ما نواقصی دارد

مدیر مسوول روزنامه اطلاعات در ادامه گفت‌وگوی خود با ایسنا، درباره تفاوت قطع و شکل این روزنامه با روزنامه‌های جدید اظهار کرد: من می‌پذیرم که احتیاج به یک بازنگری داریم و کار ما نواقصی دارد. یکی از خوشبختی‌های ما این است که بسیاری از بزرگان و افراد صادق کشور کار ما را کاوش می‌کنند و در این کاوش، رهنمودهای خوبی دریافت می‌کنیم. در یکی از مناسبت‌ها، یکی از شخصیت‌های قابل احترام در کنار اظهار لطف خود از ما به عنوان روزنامه «بی‌تنش و بی‌تپش» یاد کرده بود و این نشان دهنده ایستایی و فاصله داشتن از یک حرکت پویاست.

وی افزود: مدتی قبل در هشتاد و پنجمین سالگرد انتشار روزنامه اطلاعات، یک گرافیست و فردی که در کار طراحی و صفحه‌بندی روزنامه تخصص دارد، در مطلبی در روزنامه شرق، ‌ایرادات زیادی به ما گرفته بود و ما هم قبول داریم، ولی بخشی از این مساله به ماشین‌آلات مجموعه برمی‌گردد. ماشین‌آلاتی را که موسسه تهیه کرده بود، متناسب با قطع قدیم روزنامه‌ها بوده که از پیشرفته‌ترین ماشین‌های چاپ در زمان خود بوده است.

وی بیان اینکه «برای قطع جدید روزنامه‌ها نیز ماشین‌آلات مجهزی داریم»، افزود:‌ پایه‌گذار قطع جدید روزنامه در کشور، روزنامه همشهری بود که آقای کرباسچی و همکاران ایشان راه‌اندازی کردند. وقتی تصمیم گرفتیم امکانات موسسه را بازسازی و تجدید کنیم، ‌دو ماشین بزرگ چاپ را سفارش دادیم که از پیشرفته‌ترین و به روز‌ترین دستگاه‌ها بودند. یکی از دو دستگاه مربوط به چاپ کتاب و مجلات و دیگری برای چاپ روزنامه‌هاست و ما اولین سفارش خود را از همشهری گرفتیم.

بار‌ها به فکر افتاده‌ایم که قطع روزنامه را عوض کنیم

مدیرمسوول روزنامه اطلاعات با تاکید بر اینکه «بار‌ها به این فکر افتاده‌ایم که قطع روزنامه را عوض کنیم»، تصریح کرد: نکته‌ای که وجود دارد این است که تجربه ما می‌گوید اتکا به یک ماشین آن هم برای یک موسسه بزرگ ریسک است؛ بنابراین وقتی می‌توانیم این تصمیم را عملی کنیم که دو دستگاه از این نوع جدید داشته باشیم. در ضمن‌‌ همان یک دستگاه چاپ روزنامه قطع جدید هم مدام مشغول کار برای سفارش‌های بیرونی است؛ چرا که به دلیل بی‌مهری‌های مسوولان مساعدت کننده یارانه‌های مطبوعات ناگزیر هستیم خدمات چاپ را ارائه کنیم.

دعایی خاطرنشان کرد: این برنامه‌ریزی را داریم که اگر در دورانی شکوفایی اقتصادی شد، ‌توانمندی مالی بالایی پیدا کردیم و توانستیم صرفه‌جویی کنیم، ماشین چاپ دیگری نیز وارد کنیم تا بتوانیم قطع روزنامه را عوض کنیم و البته آن وقت باید برای ماشین چاپ قدیمی نیز کاری پیدا کنیم.

مثالی از یک بی‌اخلاقی رسانه‌ای!

وی در ادامه صحبت‌های خود وضعیت اخلاق در رسانه‌های کشور را «تاسف‌بار» خواند و در بیان مثالی افزود: در یکی از ویژه‌نامه‌هایی که اخیرا منتشر شده بود، یک عنصر با سابقه به هر دلیلی مصلحت دیده بود که خاطره‌ای را در رابطه با من از نجف و امام (ره) ذکر کند. این یک واقعیت است که من در مقطعی نسبت به سازمان مجاهدین اولیه ـ که بنیانگذاران آن مرحوم حنیف‌نژاد و دیگران بودند ـ سمپات، ارتباط و همکاری داشته باشم و حتی در مقطعی عضو شدم. من نخستین کسی بودم که آن‌ها را با امام (ره) مرتبط کردم و از ایشان وقت گرفتم تا آن افراد خدمت امام (ره) برسند و مسایل و خط ‌مشی‌های خود را در میان بگذارند و امام (ره) هم با بزرگواری چند روز به آن‌ها وقت دادند و در ‌‌نهایت ایشان نظر خاص خود را بیان کردند.

وی ادامه داد: در آن زمان من با این سازمان مرتبط بودم و به دلیل ناآشنایی فلسفی و علمی نسبت به مواضع عمیق و بنیادهای ریشه‌ای آن‌ها، طبیعتا احساسی عمل کردم و با تصور اینکه این‌ها مشمول حمایت و تایید بلندپایه‌هایی مثل مرحوم طالقانی، مرحوم مطهری، مرحوم منتظری، آقای هاشمی و بزرگانی از این قبیل هستند، فکر می‌کردم آن‌ها اصیل هستند و می‌توان به آن‌ها اعتنا کرد، ولی زمانی که متوجه شدم، متنبه شدم و‌‌ رها کردم و حتی خاطرم هست که پس از انقلاب انجمن اسلامی صداوسیما از من به عنوان فردی که زمانی با سازمان مرتبط بود، دعوت کرد و صحبت‌های من از رادیو پخش و در روزنامه‌های منتشر شد به گونه‌ای که وقتی امام آن صحبت‌ها را از رادیو شنیدند، به نوعی تفقد و ابراز رضایت‌مندی کردند.

مدیر موسسه اطلاعات افزود: شخصی که در آن ویژه نامه مصاحبه کرده بود، حضور فکری آن ایام من که هنوز سمپاتی داشتم و اصرار داشتم از امام (ره) تاییدیه بگیرم را مطرح کرده بود، ولی بعد نمی‌گوید که چه اتفاقی افتاد و امام (ره) پس از جریانات انقلاب تصمیم ‌گرفتند من را به عنوان سفیر به عراق بفرستند و بعد هم به عنوان نماینده خود، سرپرست یک موسسه عظیم مطبوعاتی تعیین کنند و‌‌ همان امام تا پایان حیات خود مشی، حضور و راه من را در جریانات مختلف پذیرفته و تایید کردند. متاسفانه آن شخص فقط بخش اول درباره یک فرد را تعریف کرده و به بخش‌های بعدی اشاره‌ای نکرد و همین امر مصداق یک نوع بداخلاقی است. چنین کاری مثل این است که بگوییم فلان فرد جوان، ‌در دوران طفولیتش، قنداق خود را خراب می‌کرده است!

وضعیت رسانه‌های کشور را از نظر رعایت اخلاق، مناسب نمی‌بینم

دعایی با تاکید دوباره بر اینکه «در مجموع وضعیت رسانه‌های کشور را از نظر رعایت اخلاق، مناسب نمی‌بینم»، تصریح کرد: متاسفانه حتی رهنمود، فرمایشات و تذکرات جدی رهبری هم در برخی رسانه‌ها نادیده گرفته می‌شود، فرمایشات ایشان در ۱۴ خرداد امسال بسیار تعیین کننده بود. ایشان تذکر دادند وقتی اتهام کسی ثابت نشده یا وقتی کسی با شما مخالف است، ولی اصول و قانون اساسی را قبول دارد و به نظام وفادار است، آبرویش نرود، به او اهانت نشود و له نشود‌.

کسانی که به راحتی نسبت جاسوسی به افراد می‌دهند چگونه می‌خواهند جواب خدا را بدهند؟

وی یادآور شد: مقام معظم رهبری متذکر شدند که حتی نام متهمی که محکوم می‌شود، ذکر نشود تا بستگان او آسیب نبینند، ولی متاسفانه این مساله رعایت نمی‌شود و به راحتی نسبت جاسوسی و وابستگی به افراد می‌دهند و خیلی راحت می‌گویند فلانی از خارج پول گرفته است، من نمی‌دانم این‌ها چگونه می‌خواهند جواب خدا را بدهند؟

مدیرمسوول روزنامه اطلاعات همچنین، مجال نداشتن رسانه‌ها برای حضور مستمر و با قدمت، پایین بودن تیراژ‌های انتشار و انحصاری بودن برخی آگهی‌های تبلیغاتی سازمان‌ها برای رسانه‌های دولتی را از جمله مشکلات موجود در فضای رسانه‌ای کشور برشمرد و اظهار کرد: وجود این مشکلات بیانگر فاصله ما از هدف اصلی و ایده‌آل است.

متاسفانه هنوز با شرایط ایده‌آل فاصله معناداری داریم

دعایی در عین حال تصریح کرد: البته شرایطی که الان بر معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد حاکم است بسیار متفاوت از آن چیزی است که یکسال قبل حاکم بود و تذکرات کمتر و سماحت بیشتر شده است، ولی متاسفانه هنوز با شرایط ایده‌آل فاصله معناداری داریم.

وی در ادامه با اشاره به وضعیت سیاسی کشور در ماه‌های منتهی به انتخابات آتی مجلس و پیش‌بینی خود از این فضا گفت: من جزو هیچ طیف و گروهی نیستم و به همین دلیل از تصمیمات درونی تشکل‌ها و جریانات اطلاعی ندارم و آن‌چه می‌بینم، از ناحیه اظهارات رسمی آن‌هاست.

وی با بیان اینکه «وقتی امام (ره) امر کردند که مسوولیت روزنامه را به‌عهده بگیرم، تاکید کردند که بی‌طرف باشیم»، یادآور شد: من پیش از انتصابم عضو حزب جمهوری اسلامی و جزو اولین افرادی بودم که در کانون توحید عضو شدم و پس از انتصاب در موسسه اطلاعات، عضویت خود را در حزب تعلیق کردم. من همچنین در سال ۵۸ عضو جامعه روحانیت مبارز بودم و بعد که مجمع روحانیون مبارز تشکیل شد نام من را غیابی در هیات موسس گذاشتند و در چنین شرایطی دیدم که اگر در جامعه روحانیت بمانم، دوستان جامعه روحانیت گروه خونی من را از طیف دیگر می‌دانند و بدین ترتیب چند ماهی در جلسات مجمع شرکت می‌کردم.

دعایی ادامه داد: بعد از مدتی به دلایلی از عضویت در تشکل‌ها منصرف شدم و تصمیم گرفتم به جلسات نروم، البته تا چند وقت همچنان برای جلسات به من خبر می‌دادند، ولی من شرکت نمی‌کردم، ولی جنجال نکردم. الان هم همین طور است و با وجود اینکه ممکن است با یک جریان، همخوانی فکری و بنیادی داشته باشم، ولی این به معنای عضویت، همسویی و همراهی تشکیلاتی با آن‌ها نیست.

استقبال از حرف‌های امیدوارکننده، انتقاد از حرف‌های متاثرکننده

مدیر موسسه اطلاعات در پایان با اشاره به فضای سیاسی کنونی و برخی اظهارنظرهای شخصیت‌های مختلف درباره حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات نیز اظهار کرد: گاهی حرف‌های زیبایی زده می‌شود، مثلا آقای کدخدایی گفتند عدم رسمیت مشارکت و سازمان مجاهدین انقلاب هنوز به ما ابلاغ نشده است یا آقای لاریجانی (رییس مجلس) و آقای مطهری اظهارات خوبی مطرح می‌کنند که انسان امیدوار می‌شود، ولی در عوض، گاهی نسبت‌ها، تهمت‌ها و خشونت‌هایی نسبت به عناصر سر‌شناس این جریان (طیف اصلاح‌طلب) مطرح می‌شود که انسان متاثر می‌شود و انسان باور نمی‌کند که فضایی فراهم شود تا این افراد بتوانند عکسی را در کنار یکدیگر بر روی دیوار بچسبانند.

 

خبرگزاری ایسنا