خروج شاه

خروج شاه‌ از کشور در 26 دى 1357  واقعه‌ ای بسیار مهم در روند پیروزی انقلاب اسلامی بود. در پی این واقعه تظاهرات سراسرى مردم ، کشور را به‌ شادى مبدل ساخت . این خروج با سایر موارد تفاوت داشت . شاه در 37 سال سلطنت ‌خود صدها بار از کشور خارج شده بود ، ولى در تمام موارد بازگشتش مسلم بود. اما وی در این مورد تحت فشار ملتی که از او و خاندانش و حکومتش متنفر بود مى رفت . نفرت از پهلوی و سلطنت در جامعه بسیار عمیق شده بود و فریاد «مرگ بر شاه‌« در همه‌ جا شنیده‌ مى شد . شاه در این خروج امیدى به‌ بازگشت نداشت ولى نمى توانست به‌ این ناامیدی اعتراف کند. لذا خروجش را در آخرین لحظات «براى استراحت و معالجه‌ و به‌ علت خستگى ناشى از کار» عنوان کرد و بازگشتش را به بهبودى و مدت مداوا موکول ساخت . او به واقع نمى دانست چه‌ مى شود ؟ کجا مى رود ؟ چه پیش خواهد آمد و چه‌ سرنوشتى خواهد داشت ؟ ولى ناخودآگاه‌ آخرین تلاش را مى کرد .
شاه مانده‌ بود تا دولت بختیار از مجلس راى اعتماد بگیرد و متکى به‌ قانون اساسى بماند . او در این زمان مى خواست خودش و یا سلطنت را در پناه‌ قانون اساسى حفظ نماید . همان قانون اساسى که‌ 37 سال زیر پا گذاشته‌ بود. اما مگر مى شد؟ مگر انقلابی که موجودیت یک رژیم را نشانه گرفته  قانون آن را به رسمیت مى شناسد؟
 شاه‌ ، ایران را در حالی‌ با هواپیماى اختصاصى ترک مى کرد که‌ کسى گمان نداشت وی بتواند باز گردد . بسیارى رفتن او را مقدمه ای برای پایان عصر پهلوى و تولد نظام جمهورى اسلامی مى دانستند ، دیوار خیابانهاى کشور را عبارت "جمهورى اسلامى ایران " در برگرفته بود ، خبرگزاریها پیش بینى مى کردند اگر شاه‌ حتی به فرض محال ، باقى هم باشد مقامش تشریفاتى خواهد بود . شاه هنگام ترک تهران جعبه‌اى از خاک ایران را هم با خود برد‌ تا علاقه‌مندى خود را نشان داده‌ باشد؛ همان ژستى که پدرش نیز گرفته‌ بود .
  اندکى پس از اعلام رادیو مبنى بر خروج شاه از کشور تهران از شادى منفجر شد.‌ میلیونها نفر به‌ خیابانها ریختند و به‌ پاىکوبى و سرور پرداختند. عکسهاى امام خمینى را در جلو خودروهاى فرماندارى نظامى قرار دارند.  تیتر درشت "شاه‌ رفت " روزنامه‌ها ، بر روى دست مردم در همه‌ جا دیده‌ مى شد. اتومبیلها چراغهاى خود را روشن کردند و به‌ بوق زدن بى سابقه‌ پرداختند. زنان و مردان مسن از بالاى ساختمانها عطر و گلاب مى پاشیدند. شیرینی فروشی ها و قنادی ها در همان ساعات اولیه پس از اعلام خروج شاه ، موجودی مغازه هایشان تماماً به فروش رسید. در این روز مجسمه‌های شاه مورد حمله مردم واقع شده به زیر کشیده شدند. بعضی حتی تصویر شاه را از روی اسکناسهای خود نیز پاره کردند. بین سربازان و مامورین نظامى شیرینى پخش مى شد . در بعضى نقاط سربازان به دور از چشم فرماندهان با تغییر لباس به مردم می پیوستند . ازدحام کنندگان  در مقابل درهای زندان ، آزادى بقیه‌ زندانیان سیاسى را طلب می کردند . رفتار مردم در خیابانها به گونه ای بود که گویی انقلاب به پیروزی نهایی رسیده است . هیچکس کمترین اعتبار و ارزشی برای شاپور بختیار آخرین نخست وزیر معرفی شده از سوی شاه که اتفاقا کارش را از روز خروج شاه آغاز می کرد قائل نبود . بخصوص آنکه مردم شنیده بودند که امام خمینی در همان روز در پیام خود به مناسبت خروج شاه تاکید کردند که به زودی دولت موقت را تعیین خواهند کرد و بختیار و وزیرانش را غیر قانونی خواندند . شانزده روز پس از رای اعتماد مجلس به بختیار و خروج شاه از کشور، امام پای به میهن اسلامی گذاشتند و ...
دو سند از خروج شاه از کشور و پیامدهای خیابانی آن
سند اول:
 

26/10/1357
برابر اعلام رادیو، ذات مبارک ملوکانه به اتفاق علیاحضرت شهبانوى ایران در ساعت 1308 روز جارى تهران را بمقصد جمهورى عربى مصر ترک فرمودند.
افسر مسئول دفتر
ـ سلامت و بقاء عمر شاهنشاه را از خداوند مسئلت مینماید ـ منبعد جعبه به وزیر دربار تحویل شود ـ و براى بار یکم وسیله افسر دفتر توجیه شوند. 26/10 [دست خط حسین فردوست]
27/10/1357
استدعا میشود برگ پیوست را ملاحظه فرمایند.
افسر مسئول دفتر
سند دوم:
 
گزارش وقایع و حوادث حوزه فرماندارى نظامى تهران و حومه
مدت : از ساعت 1700 روز 26/10/1357 الى ساعت 0800 روز 27/10/1357
1ـ برابر گزارش فرماندار نظامى مناطق در تاریخ 26/10/1357 مجسمه‏هاى اعلحیضرت رضاشاه کبیر و شاهنشاه آریامهر در محل‏هاى مشروحه زیر توسط مخالفین پائین آورده شده است.
الف : ساعت 1540 مجسمه واقع در میدان تهران پارس
ب : ساعت 1630 مجسمه میدان سپه
پ : ساعت 1600 مجسمه پارک شهر
ت : ساعت 1630 مجسمه واقع در خزانه فرح‏آباد
ج : ساعت 1630 مجسمه واقع در میدان راه‏آهن
چ : ساعت 1630 مجسمه واقع در شهر رى
ح : ساعت 1545 مجسمه واقع در میدان محسنى
د : ساعت 1920 مجسمه واقع در میدان 24 اسفند1
2ـ برابر اعلام ضد اطلاعات وابسته ساعت 1500روز 26/10/1357 یک نفر سرباز از جیپ شماره 9719 پیاده و در میدان چیذر شروع بدادن شعار نموده گفته است درود بر سربازان مجاهد مرگ بر کد 66 و مردم وى را سر دست بلند کرده او را تشویق کرده‏اند. (جهت شناسائى خودرو مراتب به فرماندارى نظامى مناطق نه گانه ابلاغ شد)