سخنرانی آیت الله گلپایگانی در خصوص افتتاح سینما در قم

موضوع : سخنرانى آیت‏اله گلپایگانى



از : 21 تاریخ 3/10/48

به : 316 شماره : 4005/21

بسم‏اللّه‏ الرحمن الرحیم ـ بعد از صلواة و مقدمه ـ علت حاضر نشدن به درس و نماز از جهت این بود که متأثر بودم و ناراحت بودم به طورى که حال درس گفتن نداشتم امروز هم حالم خوب یست نظر داشتم به عنوان شخص خودم اظهار تأثر و تنفر از این پیش‏آمدها بنمایم چون انتظار نمى‏رفت که با مشهد مقدس قم اینگونه معامله بشود چنانچه این مطلب مدتها [نامفهوم ]بود و منهم به هر نحوى که ممکن بود اقدام کردم به لسان نصیحت به لسان خیرخواهى تذکراتى مى‏دادم و به [نامفهوم] و خوب به یک نحوى تأخیر مى‏افتاد بعضى اوقات هم طورى مى‏شد که انسان امیدوار مى‏شد که شاید به طور کلى از اینگونه مطالب نسبت به قم صرفنظر شود ولى از چندى قبل شاید یکى دو سال است که مأمورینى در قم پیدا شده‏اند که اینها یا اشتباها یا اشتباه دارند یا اشتباهکارى دارند و غالبا مطالبى که در قم واقع مى‏شود نوعا برخلاف مصلحت مملکت و برخلاف مصلحت ملت واقع مى‏شود و متأسفانه کسى هم نیست که در مقام بررسى برآید که ببیند منشأ این مطالب چیست که غالبا کارهایى واقع مى‏شود که صلاح خود مملکت هم نیست از این جهت بنده روایتى که از پیغمبر اکرم وارد شده است همه آقایان مى‏دانید که مى‏فرماید. جملات عربى. چون که این مرکز فساد را که در قم افتتاح کردند مُعنون کرده‏اند به یک عنوان مکان مقدسى و به عنوان اینکه به تأیید خداوند سبحان محلى در قم باز شده است که مرکز و مکان تربیت و تهذیب اخلاق و رشد فکرى مملکت است و این معنى ممکن است اسباب اشتباه کارى بشود و بعضى مردم گول بخورند خیال بکنند که راستى این مرکز تربیت اخلاق است و مرکز تهذیب اخلاق است و مرکز رشد فکریست. ناچار خواستم به این مقدار تأثر و تنفر تذکر بدهم مؤمنین و مسلمانان را که این نحوى که مى‏گویند و عنوان مى‏کنند نیست. این مطلب معلوم است از جراید پیداست آنهایى هم که مى‏دانند در هر شهرى که این گونه مراکز زیاد بشود مى‏دانند محصول این مراکز و نتیجه این مراکز به جز یاد دادن آدم کشى یاد دادن دزدى دیدید که بعضى نمایشاتى را که مى‏دهند کاملاً یاد مى‏دهند که چطور باید دزدى کرد و چطور دزدى کرده‏اند دزدهایى که خیلى طرّار بوده‏اند یاد دادن فحشا و منکرات منافیات عفت فاسد کردن جوان‏ها فاسد کردن دخترهاى بیگناه فاسد کردن خانواده‏ها که بالاخره منجر مى‏شود به خودکشى‏هایى که دخترهاى جوان پسرهاى جوان اینها خودکشى مى‏کنند عشق و عشق‏بازى درست مى‏شود آبروى خانواده‏ها ریخته مى‏شود این محصول مراکز آنچه دیده شده است اینها بوده آیا تاکنون کسى شنیده است که یکى از مخترعین و نابغه‏ها از این مراکز بیرون آمده باشند کسى شنیده است که عابد زاهدى از این مراکز بیرون آمده باشد کسى شنیده است افراد فاسد زنهاى همه‏جائى در این مراکز رفته باشند و توبه کرده باشند هیچ کس همچه چیزى شنیده است. پس این واضح است که این اماکن، اماکن فساد است نه اماکن تهذیب اخلاق و محکم کردن اخلاق اگر رشد فکرى را عبارت بدانیم از اینکه فکر انسان بشود مثل فکر حیوانات در شهوترانى یعنى همین طورى که حیوانات در شهوترانى خودشان پابند به جائى نیستند و هر جا متمکن باشند شهوت خود را اعمال مى‏کنند اگر معنى اخلاق مهذب اینست محکم مى‏شود این اخلاق اینجا خوب جائى است که هر کس دلش بخواهد علائق این را از خودش سلب کند و قیود انسانیت را از خودش سلب کند و متوسل به اخلاق و رفتار حیوانیت بشود محکم مى‏شود اینجا اخلاق رشد پیدا مى‏کند خیلى رشد فکرى پیدا مى‏شود لذا بنده غرض نداشتم که در این اظهار تنفرم یک مسئله اجتماعى را عنوان کنم غرضم این بود که شخصا اداء وظیفه کرده باشم و تکفیر که ـ جمله عربى ـ تکلیف خودم را اداء کرده باشم و لذا از هیچ یک از آقایان هم خواهش نکردم که در اینکار با من موافقت کنند. نهایت بعضى از آقایان هم اکثر آقایان هم به واسطه علاقه‏مندى شخصى وقتى متوجه شدند آنها هم موافقت فرمودند و آنها هم تعطیل کردند و نماز را هم تعطیل کردند و درس را هم تعطیل کردند اشخاصى هم که ملاحظاتى داشتند که صلاح نمى‏دانستند موافقت بکنند به آنها هیچ اعتراضى نیست و از آقایان هم خواهش مى‏کنم که به کسى اعتراضى نکنند چون من قصد اظهار تنفر شخصى داشتم نه اینکه غیر از خودم را هم مایل بودم! نه همه گونه غرضم بود شخص خودم بود و خواستم اظهار بکنم وظیفه خودم را حالا آقایان دیگرى هم که همین وظیفه را براى خودشان احساس کردند آنها هم موافقت فرمودند و از آنها هم کمال تشکر و امتنان دارم و البته امید است که تا این مقدار ابراز تنفر از منکر منظور نظر امام زمان باشد و خداوند تعالى به آنها جزاى خیر عنایت فرماید و آنهایى هم که صلاح نمى‏دانستند به هیچ وجه مورد اعتراض نیستند و از آقایان هم جدا خواهش مى‏کنم که به کسى اعتراض نکنند چون من که غرض شخصى داشتم نه غرض نوعى. این را نیز به این جهت است که نظر من نظر شخصى بود مطلب دیگر اینکه در این مدتى که عرض کردم یکى دو سال است خیلى در قم تشویق مى‏کرد از براى بعضى مطالب که برخلاف مصلحت مملکت است، وقتى اصرار مى‏کردیم که این مرکز فساد در قم نباشد دو جواب به ما مى‏دادند که به خیال خودشان این جواب قانع کننده بود حالا من عرض مى‏کنم و جوابش را هم عرض مى‏کنم یک جوابشان این بود که مى‏گفتند قم از مشهد محترم‏تر نیست، این مرکز فساد را در مشهد درست کردیم قم هم مثل مشهد. آیا بینى و بین‏اله این جواب قانع کننده است. مثلاً اگر در روز قیامت پیغمبر اکرم صلى‏اله و علیه و آله و سلّم از قاتلان حضرت سیدالشهدا سلام اله علیه مؤاخذه کند که چرا حسین را شهید کردید آنها جواب بدهند حسین که از على محترم‏تر نبود، على را شهید کردیم حسین هم مثل على آیا پیغمبر قانع مى‏شود با این جواب و خداوند تعالى قبول مى‏فرماید. این جواب را حالا آیا درست کردن این گونه مراکز فساد در مشهد مقدس خوبست که بگوئید چون آنجا درست شده اینجا هم مى‏کنیم آیا این گونه مراکز فساد و اشباه او توهین به مقام مقدس حضرت ثامن الائمه نیست؟ اگر نیست و احترام آنجاست البته اینجا هم احترام دختر موسى ابن جعفر است این جواب که معلوم است قانع کننده نیست.جواب دومشان این بود که شما چرا به ما مى‏گوئید مرکز فساد درست نکنید شما مسلمانها را موعظه کنید تا نروند در مرکز فساد آیا مى‏گذارند موعظه کنیم؟ اگر مى‏گذارند موعظه کنیم موعظه مى‏کنیم اما اگر یک واعظى اسم این مرکز فساد را ببرد یا یک مبلغى اسم این مرکز فساد را ببرد در معرض شکنجه و اذیت و ترس واقع بشود چه باید کرد فعلاً من آن مقدارى که وظیفه شرعى خودم بود هم قبلاً با لسان نصیحت و بعد هم یک مقدارى تشدد و بعد هم با این مقدار اظهار تنفر پیش خودم خیال مى‏کنم وظیفه خودم را اداء کرده باشم حالا اگر تأثیر نکند خداوند عالم مى‏فرماید ـ جمله عربى ـ اگر شما وظیفه را گفتید آنها عمل نکردند باید دیگر به خدا سپرد چیزى که بشود و مشغول وظیفه خود باشند و آن مقدارى که متمکن مى‏شوند چون خدا مى‏فرمایند ـ جمله عربى ـ آن کسانى را که خدا مى‏فرماید از کفار مستثنا شده‏اند کسانى هستند که عمل صالح به جا مى‏آورند و به همدیگر وصیت به حق مى‏کنند از آقایان خواهش دارم هر کس با هر کس معاشر هست سفارش کند که از این مرکز فساد اجتناب بکند خودش، زنش، دخترش فساد را در این شهر مقدس رواج ندهد و از مردمان شهر قم هم عرضى که دارم نسبت به آنها این است که از چند قرن پیش از این شاید از زمان ائمه سلام‏اله علیهم اجمعین این ارض مقدس قم و این اهل قم معروف بودند با اینکه داراى ولایت و مقام تشیع هستند و وضعى بود که امام علیه‏السلام به آنها پیغام مى‏دادند و مى‏فرمودند سلام اله على اهل قم ـ جمله عربى ـ روایت مفصل است آقایان خودتان ملاحظه مى‏فرمائید از این شهر مقدس خواهش دارم که همچنانى که از قرنهاى پیش این شهر مفتخر بودند به خادمى محمد و آل محمد و مفتخر بودند به تشیع و مطلب طورى بود که هر یک از اولاد ائمه در شکنجه و عذاب بنى امیه و بنى عباس واقع مى‏شدند پناه مى‏آورند به این ارض مقدس و لذا مى‏بینید که چقدر در قم امامزاده هست براى همین است که اهل قم همیشه اخلاص داشتند به ائمه سلام اله علیهم اجمعین و از آنها قدردانى مى‏کردند و وفادار بودند نسبت به آنها و بعد هم تاریخ نشان مى‏دهد که غالبا شهر قم شهر مقدسى بوده و نسبت به علماء و بزرگان اینها احترام مى‏کردند و مى‏بیند که چقدر از روات1 بزرگ مثل ذکریا ابن آدم مثل على ابن ابراهیم مثل ابن بابویه و امثال اینها در این شهر مقدس مدفون هستند براى همین است که همیشه این شهر مقدس نسبت به ائمه سلام اله علیهم اجمعین و احادیث ائمه و حلال و حرام پیغمبر اکرم سلام اله علیه و آله اهمیت مى‏دادند و احترام مى‏گذاشتند تا مقدارى هم که تاریخ نشان مى‏دهد تا حالا اینها این افتخار را از خودشان سلب نکردند. از 48 سال قبل هم که 49 سال قبل که بنده در خدمت مرحوم آیت‏اله العظمى استاد مرحوم آقاى آقا شیخ عبدالکریم وارد این شهر شدیم تاکنون از اهل قم غیر وفا و غیر از خدمتگزارى و غیر از اظهار خلوص چیز دیگرى ندیده‏ایم حالا هم از آنها توقع داریم که باز همان وفادارى را نسبت به آل محمد نگاهدارند. همچنانى که همیشه علم تشیع در قم بلند بود علم اسلام در قم بلند بود حالا هم همین علم را نگاه بدارند بر پا اجمالاً شیعیان تمام دنیا چه مملکت ایران و چه خارج ایران همه نظرشان به اهل قم است که ببینند

حالا که این مرکز فساد در قم درست شده آیا اهل قم چگونه از امتحان بیرون مى‏آیند امیدوار هستم که همانجورى که در سابق وفادار بودند باز هم وفادار باشند و خوددارى کنند و طورى رفتار کنند که همه دنیا بدانند که این اخبارى که ائمه سلام اله علیهم نسبت به قم فرموده‏اند به موقع بوده است این اخبارى را که این قدر در مدح قم سفارش فرموده‏اند و فرموده‏اند قم حرم، اهل بیت است اینها بدانند که همین طور بوده است که ائمه فرموده‏اند و اهل قم هم همینطور وفادار هستند و سفارش کنند که زن و بچه خودشان پسرهاى خودشان جوانهاى خودشان که در این مرکز فساد نروند نگاه هم به او نکنند نگاه هم به او نکنند حالا که بنا شد از ما متوقع موعظه هستند ما هم از مردم قم خواهش مى‏کنیم که کاملاً مواظبت و مراقبت کنند و در این مرکز فساد نروند و نگاه نکنند و امیدوار هستم که خداى متعال به همه جزاى خیر عنایت بفرمایند. جمعیت الهى امین ـ و امیدوار هستم‏که‏خدا همه را موفق بدارد که خوب از امتحان بیرون بیایند الهى امین و ضمنا در هر عصرى خداوند عالم انسان را به یک نحوى امتحان مى‏کنند حالا در این عصر هم یکى از امتحانها این است چنانچه باز هم از مصادر امور انتظار مى‏رود که تجدیدنظر بفرمایند تأمل کنند ببینند صلاح هست تمام مؤمنینى که در این شهر مقدس وارد مى‏شوند از براى عبادت و تقرب به خداوند عالم به نگاه کردن به این مرکز فساد قلوبشان جریحه‏دار بشود و بیایند خدمت حضرت معصومه سلام‏اله علیها گریه بکنند که چطور شده است که مردم اینجا را این طور کرده‏اند و با آن ـ نامفهوم ـ انتظار مى‏رود باز هم تأمل کنند تجدیدنظر کنند ببینند صلاح نیست که تمام شیعیان و تمام مسلمین دنیا که در این شهرى که به منزله چهارسوق ایران است و الآن هم که تمام دنیا رابطه دارند با همه آمد و شد از تمام شهرها در اینجا هست مسلمین سایر ممالک هم در قم مى‏آیند تأمل کنند ببینند صلاح نیست این طور قلوب اینها را جریحه‏دار کنند یقین داشته باشند که مسلمینى که مى‏آیند اینجا وقتى این مرکز را مى‏بینند دعا به آنها نمى‏کنند خوشوقت نمى‏شوند که بگویند عجب مملکت مترقى که در محل عبادتگاهش این گونه مراکز ایجاد کردند یقین داشته باشند اوقاتشان تلخ مى‏شود این به منزله این است که مثلاً در حرم امیرالمؤمنین کسى این را درست بکند قطعا تمام مردم دنیا حتى کفر وقتى مى‏آیند مى‏بینند مناسب نیست با این شهر پس از آنها هم باز انتظار مى‏رود توقع داریم خواهش داریم تأمل کنند فکر کنند ببینند صلاح خودشان هست که قلوب مسلمانان را به واسطه یک همچه مرکز فسادى جریحه‏دار کنند و مجروح کنند. قلوبشان را اگر صلاح نیست بردارند به جائى هم ضرر نمى‏خورد. حالا بعد هم هزار کار مى‏کنند که وقتى دیدند صلاح نیست تغییر بدهند هزار قانون جعل مى‏کنند وقتى دیدند صلاح نیست تغییر مى‏دهند این مسئله شکست نیست.

براى آنها بلکه فتح است براى آنها که وقتى مطلب صحیح را تأمل کردند و تعقل کردند مطابقش عمل کردند این حاکى از این است که عاقل هستند حاکى از این است که خیرخواه هستند تأمل کنند باز هم خواهش مى‏کنیم ادامه ندهند این مرکز فساد را و برچینند مطلب دیگر اینکه به قمى‏ها که سفارش کردم که در مرکز فساد نروید براى این علاوه بر این معنا که این یک مرکز فسادى است اصلاً این جهتى نیست در خصوص این مکان در این زمان علاوه بر خودش که مفسده دارد این یک طریقتى دارد موضوعیت ندارد خودش در اینجا در ایران مثل این سینما زیاد است حالا همچى نبود که مملکتتان براى نداشتن این سینما ناقص باشد این یک طریقتى دارد از براى مطروح کردن مبارزه با مقدسات الهى مطروح کردن مبارزه با روحانیت و هتک روحانیت از این جهت هر کسى باید بیشتر اهمیت بدهد که در اینجا نرد و هر کس باید بیشتر اهمیت بدهد اگر مى‏خواهد برود جاهاى دیگر در این مرکز فساد قم را نرود چون اینجا خصوصیتى دارد مثل این مى‏ماند که هر کس برود اینجا آن هم مى‏خواهد با حضرت معصومه جنگ کند آن هم مى‏خواهد با روحانیت جنگ کند مى‏خواهد به چشم حضرت معصومه بنمایاند که من همانم که اعتنا به تو ندارم اعتنا به پدر تو ندارم اعتنا به جد تو ندارم آن چیزهایى را که آن‏ها گفته‏اند نباید کرد آن مفاسد را ما مى‏خواهیم جلوتر عملى کنیم مثل اینکه مثلاً در مجلس یزید شراب را مى‏آورد و در جلو ائمه مى‏ریخت سر حسین ابن على این معنایش این نبود که ما بخواهیم از شراب اجتناب نکنیم مى‏خواست حالى کند که او که جدّت گفته حرام است من حالا مى‏خواهم بیاورم بسر تو بریزم که بدونى اعتنا به جدّت نمى‏کنم این سینماى اینجا اینجورى است و اگر بخواهم باز هم تشریح کنم حکم قدح را دارد ـ نامفهوم ـ حالا از خودتان خواهش مى‏کنم که با این خصوصیات تجدیدنظر بکنید و رفع این گونه مسائل را از قم که شهر مقدس است بفرمائید این براى آنها و از آقایان خواهش مى‏کنم که هیچ گاه کارى که برخلاف امنیت مملکت است صورت ندهند و رویه همیشه رویه اعتدال باشد لکن همینطورى که عرض کردم منکر را آدم باید عملاً ازش اجتناب کند قلبا اجتناب کند نظرا اجتناب کند به طورى که این را یک چیز عادى حسابش نکند. خدایا این حوزه علمیه را از همه آفات مصون نگهدار. جمعیت : الهى امین. خدایا به محمد و آل محمد این [سربازان] امام زمان را توفیق عطا بفرما جمعیت : الهى امین ـ به حدى من امسال خوشوقت شدم از این گزارشاتى که مى‏آید از اطراف که آقایان تشریف مى‏برند بعضیها در یک مکانهایى تشریف برده‏اند که اصلاً به خدا اعتقاد نداشته‏اند به پیغمبر اعتقاد نداشته‏اند مسجدها را برداشته بودند مراکز دیگر کرده بودند بعد مى‏گفتند نعوذ باللّه‏ در مدت این یک ماه اینها را مسلمان کردند به خدا و پیغمبر معتقد کردند گزارشاتى مى‏رسد که اگر فرصت باشد این گزارشات به چشم آقایان بخورد مى‏بینید که اینها چقدر در این زمان سخت تبلیغات صحیح مى‏کنند خدایا به محمد و آل محمد نظر امام زمان را از ما برنگردان جمعیت : الهى امین. خدایا توفیق بده همچنان که پیغمبر فرمود به آن اشخاصى که از جهاد برگشته بودند فرمود شما از جهاد اصغر برگشتید حالا علیکم به جهاد اکبر. عرض کردند یا رسول‏اله جهاد اکبر کدام است [؟ ]فرمود جهاد با نفس متوقعم از آقایان که حالا که از جهاد برگشتند حقیقتا این مسافرتها در این زمان حکم جهاد را دارد حالا که از این جهاد اصغر برگشتید علیکم به جهاد اکبر ـ نامفهوم ـ با خواهش نفسانى باید مبارزه کرد و در مقام تکمیل نفس هم برآئید که انشاءاله این زحماتى را که مى‏کشید به نتیجه کامل برسد. خداوند همه شما را از یاوران آن حضرت قرار دهد. جمعیت : الهى امین والسلام علیکم.2

نظریه رهبر عملیات : مفاد گزارش صحت دارد. ارم

نظریه امنیت داخلى : مفاد گزارش صحیح و مورد تأیید است. آیت‏اله گلپایگانى جز اظهار وجود و بهره‏بردارى کردن هدف دیگرى ندارد. زیرا این نوع سخنرانیها بایستى قبل از تأسیس سینما مى‏شد و از طرفى هدف گلپایگانى مبارزه شدید با شریعتمدارى است و در حال حاضر این اختلافات فزونى گرفته و با اینکه از مفاد بیانات گلپایگانى تحریک ـ مخالفت و تخریب و مشوب نمودن اذهان عمومى و نقاضت کاملاً پیدا و تضعیف و اهانت به مأمورین نیز مشهود است هیچ گونه عکس‏العملى به مصلحت نمى‏باشد و تردیدى نیست که در مواقع ضرورى اقدامات و فعالیتهاى وى در نطفه خفه و خنثى خواهد شد و در حال حاضر بایستى از وجود این اختلافات بین آیات بهره‏برداریهاى لازم به عم آید. رئیس ساواک ـ گلپایگانى تا به حال آنچه اقدام مقتضى که برایش مقدور بوده نموده و دیگر هیچ عملى قادر نیست انجام دهد و کار سینما تمام شده و روز به روز بر تعداد تماشاچیان افزوده مى‏شود. آنچه قابل بررسى است اختلافات شدید که به مناسبت تعطیل درس و نماز بین این دو نفر یعنى با شریعتمدارى بروز نموده و ساواک در نظر دارد حداکثر استفاده را بنماید.

مهران



1ـ اصل : رباط.

2ـ اصل : و سلام و علیکم.