24 اسفند 1391
دستگیرى 279 نفر از اخلالگران حوزه علمیه ....
شماره : 1821/312 تاریخ 26/3/54
این بولتن شامل 3 برگ است
از چندى پیش اعلامیههائى بامضاى " روحانیون مترقى قم " مبنى بر مخالفت با حزب رستاخیز ملت ایران در تهران و تعدادى از شهرستانهاى مذهبى توزیع و تعدادى اعلامیه نیز بوسیله پست از خارج از کشور براى عناصر متعصب مذهبى ارسال میگردید که با توجه به متون این اعلامیهها که همگى حاوى نظرات روحاله خمینى در زمینه تحریم عضویت حزب مذکور و تشویق مردم به عدم شرکت و فعالیت در این حزب بود، پیشبینیهاى لازم بمنظور مقابله با حوادث احتمالى بعمل آمد.
با توجه به نزدیک شدن روز 15 خرداد مراقبت از حوزه علمیه شهرستان قم که فعل و انفعالات مشکوکى در مدارس مختلف آن صورت میگرفت تشدید یافت. در روزهاى 15و16/3/54 تعدادى از طلاب مدارس فیضیه و داراشفاء در داخل مدارس مذکور با شکستن شیشهها حمله به مامورین انتظامى با سنگ و چوب و دادن شعارهاى متعدد مضره اقدامات اخلالگرانهاى را آغاز کرده بودند که چون به هشدارهاى مکرر مامورین انتظامى توجه ننمودند لذا تعداد 271 نفر از طلاب اخلالگر در تاریخ 117/3/54 دستگیر گردیدند. در جریان تحقیقات از عناصر دستگیر شده تعداد 8 نفر دیگر از محرکینى اصلى که با استفاده از فرصت متوارى شده بودند، در شهرستانهاى شیراز، الیگودرز، همدان، شاهى و قم دستگیر که چگونگى تظاهرات و نتیجه تحقیقات از عناصر دستگیر شده بشرح زیر از عرض میگذرد.
الف ـ نحوه تشکیل و شروع تظاهرات :
توزیع اعلامیههاى مضره متعدد در مدارس مختلف حوزه علمیه قم و مطالعه این اعلامیهها بوسیله تعدادى از طلاب مدارس مذکور، موجب گردیده که عدهاى از طلاب متعصب و مرتجع که خود را پیرو روحاله خمینى میدانند درصدد برآیند که با توجه به نزدیکى روز 15 خرداد و نیز در مبارزه با شور و شوقى که مردم براى عضویت در حزب رستاخیز ملت ایران وشرکت در انتخابات از خود نشان میدهند مبادرت به اقدامات اخلالگرانهاى در جهت مخالفت با این حزب نموده و خاطره واقعه 15 خرداد 42 را دوباره در اذهان زنده کنند. در اجراى این تصمیم یکى از نمایندگان خمینى بنام شیخ احمد کروبى1 (پسر این شخص بنام مهدى بعلت عضویت در گروه باصطلاح مجاهدین خلق دستگیر و محکومیت حاصل کرده است) در تاریخ 13/3/54 به مدرسه فیضیه قم وارد و تا تاریخ 14/3/54 با تشکیل جلسات متعدد در داخل مدرسه مذکور و استناد به پارهاى از قوانین جارى کشور، مطالبى در زمینه مخالفت با تشکیل حزب رستاخیز ملت ایران عنوان و تعدادى دیگر از طلاب ناراحت را نیز با خود همداستان نموده و با تاکید به عدم نظرخواهى دولت از علماء و روحانیون در زمینه تشکیل این حزب، مستمعین را به اعتصاب و تظاهرات بر ضد حزب موصوف تشویق نموده است.
ب ـ مختصرى از اعترافات متهمین دستگیر شده :
(1) ـ احمد کروبى که عامل اصلى تظاهرات بوده در تحقیقات معمولیه ضمن تائید فعالیتهاى مضره خویش، خود را از مخالفین رژیم شاهنشاهى ایران معرفى نموده و با صراحت خود را معتقد به ایجاد حکومت اسلامى در کشور معرفى میکند. این فرد که داراى افکار ارتجاعى شدید است با کلیه برنامههاى اصلاحى در کشور منجمله رفع حجاب، مخالف و از سرسپردگان خمینى میباشد.
(2) احمد محدث، یکى دیگر از عناصر دستگیر شده، معترف گردیده که تحت تبلیغ شخصى بنام حسین جوانبختى (وى از اعضاى گروه باصطلاح مجاهدین خلق ایران میباشد که در سال 51 دستگیر و به دو سال زندان محکوم و پس از خاتمه محکومیت در سال 53 از زندان آزاد و بعنوان طلبه در مدرسه فیضیه قم مشغول تحصیل شده است) قرار داشته و از طریق او اعلامیهها و جزوات مختلف گروه باصطلاح مجاهدین خلق را دریافت و مطالعه و به سایرین میداده است. وى اضافه نموده تاکنون اعلامیههاى مختلفى منجمله " گرسنگى ناشى از چیست " و اعلامیه خمینى مبنى بر مخالفت با حزب رستاخیز ملت ایران را تکثیر و ضمن مسافرت به شهرستانهاى دزفول، شیراز و لاهیجان تعدادى از این اعلامیهها را در اختیار چند نفر از روحانیون مقیم شهرستانهاى مذکور قرار داده و بقیه را نیز در قم و نقاط مناسب شهرستانهاى اخیرالذکر توزیع کرده است.
(3) تعدادى از متهمین دستگیر شده در جریان تحقیقات معموله بشدت مقاومت و با اینکه دلائل کافى در زمینه فعالیتهاى مضره آنان موجود است، معهذا سرسختانه از دادن اطلاعات خود به مامورین تحقیق خوددارى مینمایند که بازجوئى مداوم از آنها ادامه داشته و نتیجه حاصله متعاقبا باستحضار خواهد رسید.
پ ـ تحلیل و بررسى واقعه : بدنبال دستگیرى طلاب مورد بحث، از حجرههاى آنان در مدارس فیضیه و دارالشفاء بازرسى بعمل آمد که در نتیجه حدود 2000 جلد کتب و نشریات مختلف مضره مذهبى، تعداد زیادى جزوات و اعلامیهاى مربوط به گروه باصطلاح مجاهدین خلق و اعلامیههاى مضره مربوط به طرفداران خمینى و «روحانیون مترقى قم» و «اعلامیههائى مربوط به فلسطین و تعدادى نشریات کمونیستى منجمله جزوه» «ضرورت مبارزه مسلحانه» ، «رد تئورى بقاء» کشف و ضبط گردیده است.
با بررسیهائیکه بعمل آمده چنین استنباط میگردد که تشکیل جلسات متعدد بوسیله شیخ احمد کروبى، سخنرانیهاى گمراه کننده او، تنها نمیتوانسته عاملى براى شدت بخشیدن باین تظاهرات باشد. زیرا وجود اعلامیههاى مختلف مربوط به گروه باصطلاح مجاهدین خلق ایران و اعترافات تعدادى از متهمین دستگیر شده، گویاى این مطلب است که اصولاً تعدادى از طلاب مدارس موصوف که نشریات، جزوات و اعلامیههاى گروه مذکور را مطالعه مینموده و داراى افکار انحرافى بودهاند، خود آمادگى لازم براى انجام تظاهراتى را داشتهاند که با آمدن کروبى و تشکیل جلسات و مطالب عنوان شده از طرف وى، از فرصت استفاده کرده و بشکلگیرى و تشدید این تظاهرات کمک نمودهاند، که بمنظور شناسائى این عناصر که از افراد آشکار و طرفدار گروه باصطلاح مجاهدین خلق میباشند، اقدامات لازم در جریان میباشد.
از طرفى چنین استنباط میشود شیخ احمد کروبى، نماینده روحاله خمینى که پیر ردى کهنسال (90 ساله) و از نظر فکر بسیار مرتجع میباشد، بر اثر مطالعه اعلامیه خمینى که در آن مطالبى حاکى از مخالفت با حزب رستاخیز ملت ایران و خطئه برنامههاى اصلاحى دولت درج گردیده و ارتباطاتى که با خمینى داشته، با اقدامات خود حوادث مذکور را بوجود آورده است. که براى روشن شدن ماهیت اصلى این اقدامات، تحقیقات مستمر از مشارالیه ادامه دارد.
ت ـ وضعیت متهمین دستگیر شده :
در جریان تحقیقات از مجموع 279 نفر عناصر دستگیر شده و بررسیهائیکه در زمینه اقدامات اخلالگرانه آنان بعمل آمده، میتوان آنها را در پنج گروه تقسیمبندى نمود که در صورت استقرار رأى عالى به ترتیب زیر رفتار خواهد شد.
(1) تعداد 46 نفر عناصرى که فعالیت گروهى و ارتباط آنها با عناصر خرابکار محرز و در تظاهرات دخالت مستقیم داشتهاند، پس از انجام تحقیقات و اخذ کلیه اطلاعات، پرونده اتهامى انان تکمیل و باداره دادرسى نیروهاى مسلح اهنشاهى ارسال گردد.
(2) از تعداد 71 نفر افرادیکه در جریان تظاهرات فعالیت موثرى نداشتهاند، آن ده که بین 18 الى 35 سال دارند و خدمت زیر پرچم را انجام ندادهاند براى دمت وظیفه باداره وظیفه عمومى تحویل و بقیه که خدمت وظیفه را انجام دادهاند پرونده آنها بدادگاه نظامى احاله شود.
(3) تعداد 96 نفر متهمینى که دلائل و مدارک کافى در زمینه شرکت آنها در تظاهرات و فعالیتهاى مضره در دست نبوده و بیگناه میباشند، با خذ تعهد آزاد شوند.
(5) پنج نفر از اتباع پاکستانى و افغانى که دلائلى حاکى از شرکت آنها در تظاهرات موجود نبوده و بر اثر محاصره مدارس مذکور دستگیر و زندانى میباشند به کشورهاى متبوعه خود عودت داده شوند. با تقدیم یکجلد آلبوم محتوى عکسهائى از صحنههاى مختلف تظاهرات که بوسیله مامورین گرفته شده باستحضار میرساند که تحقیقات مداوم از عناصر دستگیر شده و اقدامات لازم بمنظور دستیابى به افراد مرتبط با آنها و کسانیکه در تظاهرات شرکت داشته و در حال حاضر متوارى شدهاند در جریان بوده و نتیجه متعاقبا باستحضار خواهد رسید.
1/ موافقت میشود اقدام شود
2/ بجز بند 3 از اعترافات و بند «ت» بقیه بطور خبر به روزنامهها داده شود
تیمسار...
اقدام شود 26/3/54 ثابتى
1 ـ 17 خرداد 54 فیضیه حدود ساعت پنج بعدازظهر، کماندوها از طریق مسافرخانههاى اطراف حرم، آمدند روى بام فیضیه. یادم مىآید که چکمههاى آنها فنرى بود و از ارتفاع دو سه مترى، باتوم و سپر به دست به راحتى مىپریدند پایین. ضرب و جرح طلاب شروع شد. بچهها از بام ریختند پایین و تعدادى از آنها از طریق رودخانه فرار کردند و یک عده هم در حجرات پنهان شدند. مقاومت بىفایده بود. آنها مسلح و از حیث جثّه قوىتر بودند و ضربه هایى مىزدند شدیدا کارى. من از آن واقعه به این سمت، دستم هنوز مقدارى معیوب است! به هر حال ما را کشان کشان به سمت در خروجى بردند. شلاق ساواکى معروف «محمدى»، بر تن ما مىنشست چماق تعدادى از دکاندارها و سوهان فروشهاى اطراف حرم که کسب و کارشان در این چند روز کساد شده بود هم، به کمک باتوم کماندوها مىشتافت! در شهربانى، بناى ما بر این بود که از نام مستعار استفاده کنیم. منتهاى مراتب برخى از همان جماعتى که ناخواسته گیر افتاده بودند، یا ضعیفالنفسهایى که حضورشان در هر جمعى طبیعى است، نگذاشتند که ما براى همیشه در پشت نقاب نام مستعار، مخفى بمانیم. ما را سوار اتوبوس کردند و تحت تدابیر شدید امنیتى به سوى تهران حرکت دادند. در مسیر که مىرفتیم، ناگهان کنار دریاچه «حوض سلطان» ما را نگه داشتند و گفتند مى خواهیم در همینجا شما را فلان کنیم و بکشیم ما هم زیر لب شهادتین را جارى کردیم. ولى دیدیم که خوشبختانه ماشین به حرکت درآمد. خاطرات حجهالاسلام باقر صدر، کتاب حماسه 17 خرداد 1354 صفحه 78
1 ـ شیخ احمد کروبى : حجتالاسلام و المسلمین احمد کروبى پدر حجتالاسلام و المسلمین مهدى کروبى در سال 1272 ه ش در یکى از روستاهاى گلپایگان به دنیا آمد. ایشان پس از فروش مایملک پدرى خود که زمینهاى زیادى را شامل مىشد، به نجف رفت و به تحصیل علوم دینى روى آورد. وى در سال 1310 به وطن بازگشت و در منطقه الیگودرز مستقر شد. فعالیتهاى سیاسى شیخ احمد کروبى با مخالفت و اعتراض نسبت به رضاشاه آغاز شد که نتیجه آن مصادره نوشتهها و تحقیقات و بازداشت وى بود. ایشان در همگامى با آیتاللّه کاشانى عالیت چشمگیرى داشت. رژیم شاه قصد از بین بردن شیخ احمد را داشته ولى به دلیل ترس از عکسالعمل مردم لرستان دست به این کار نزد. آخرین مجازاتى که ایشان از طرف حکومت پهلوى چشید، تبعید به دماوند بود. حجتالاسلام و المسلمین احمد کروبى در سال 1363 در سن 91 سالگى درگذشت.
این بولتن شامل 3 برگ است
از چندى پیش اعلامیههائى بامضاى " روحانیون مترقى قم " مبنى بر مخالفت با حزب رستاخیز ملت ایران در تهران و تعدادى از شهرستانهاى مذهبى توزیع و تعدادى اعلامیه نیز بوسیله پست از خارج از کشور براى عناصر متعصب مذهبى ارسال میگردید که با توجه به متون این اعلامیهها که همگى حاوى نظرات روحاله خمینى در زمینه تحریم عضویت حزب مذکور و تشویق مردم به عدم شرکت و فعالیت در این حزب بود، پیشبینیهاى لازم بمنظور مقابله با حوادث احتمالى بعمل آمد.
با توجه به نزدیک شدن روز 15 خرداد مراقبت از حوزه علمیه شهرستان قم که فعل و انفعالات مشکوکى در مدارس مختلف آن صورت میگرفت تشدید یافت. در روزهاى 15و16/3/54 تعدادى از طلاب مدارس فیضیه و داراشفاء در داخل مدارس مذکور با شکستن شیشهها حمله به مامورین انتظامى با سنگ و چوب و دادن شعارهاى متعدد مضره اقدامات اخلالگرانهاى را آغاز کرده بودند که چون به هشدارهاى مکرر مامورین انتظامى توجه ننمودند لذا تعداد 271 نفر از طلاب اخلالگر در تاریخ 117/3/54 دستگیر گردیدند. در جریان تحقیقات از عناصر دستگیر شده تعداد 8 نفر دیگر از محرکینى اصلى که با استفاده از فرصت متوارى شده بودند، در شهرستانهاى شیراز، الیگودرز، همدان، شاهى و قم دستگیر که چگونگى تظاهرات و نتیجه تحقیقات از عناصر دستگیر شده بشرح زیر از عرض میگذرد.
الف ـ نحوه تشکیل و شروع تظاهرات :
توزیع اعلامیههاى مضره متعدد در مدارس مختلف حوزه علمیه قم و مطالعه این اعلامیهها بوسیله تعدادى از طلاب مدارس مذکور، موجب گردیده که عدهاى از طلاب متعصب و مرتجع که خود را پیرو روحاله خمینى میدانند درصدد برآیند که با توجه به نزدیکى روز 15 خرداد و نیز در مبارزه با شور و شوقى که مردم براى عضویت در حزب رستاخیز ملت ایران وشرکت در انتخابات از خود نشان میدهند مبادرت به اقدامات اخلالگرانهاى در جهت مخالفت با این حزب نموده و خاطره واقعه 15 خرداد 42 را دوباره در اذهان زنده کنند. در اجراى این تصمیم یکى از نمایندگان خمینى بنام شیخ احمد کروبى1 (پسر این شخص بنام مهدى بعلت عضویت در گروه باصطلاح مجاهدین خلق دستگیر و محکومیت حاصل کرده است) در تاریخ 13/3/54 به مدرسه فیضیه قم وارد و تا تاریخ 14/3/54 با تشکیل جلسات متعدد در داخل مدرسه مذکور و استناد به پارهاى از قوانین جارى کشور، مطالبى در زمینه مخالفت با تشکیل حزب رستاخیز ملت ایران عنوان و تعدادى دیگر از طلاب ناراحت را نیز با خود همداستان نموده و با تاکید به عدم نظرخواهى دولت از علماء و روحانیون در زمینه تشکیل این حزب، مستمعین را به اعتصاب و تظاهرات بر ضد حزب موصوف تشویق نموده است.
ب ـ مختصرى از اعترافات متهمین دستگیر شده :
(1) ـ احمد کروبى که عامل اصلى تظاهرات بوده در تحقیقات معمولیه ضمن تائید فعالیتهاى مضره خویش، خود را از مخالفین رژیم شاهنشاهى ایران معرفى نموده و با صراحت خود را معتقد به ایجاد حکومت اسلامى در کشور معرفى میکند. این فرد که داراى افکار ارتجاعى شدید است با کلیه برنامههاى اصلاحى در کشور منجمله رفع حجاب، مخالف و از سرسپردگان خمینى میباشد.
(2) احمد محدث، یکى دیگر از عناصر دستگیر شده، معترف گردیده که تحت تبلیغ شخصى بنام حسین جوانبختى (وى از اعضاى گروه باصطلاح مجاهدین خلق ایران میباشد که در سال 51 دستگیر و به دو سال زندان محکوم و پس از خاتمه محکومیت در سال 53 از زندان آزاد و بعنوان طلبه در مدرسه فیضیه قم مشغول تحصیل شده است) قرار داشته و از طریق او اعلامیهها و جزوات مختلف گروه باصطلاح مجاهدین خلق را دریافت و مطالعه و به سایرین میداده است. وى اضافه نموده تاکنون اعلامیههاى مختلفى منجمله " گرسنگى ناشى از چیست " و اعلامیه خمینى مبنى بر مخالفت با حزب رستاخیز ملت ایران را تکثیر و ضمن مسافرت به شهرستانهاى دزفول، شیراز و لاهیجان تعدادى از این اعلامیهها را در اختیار چند نفر از روحانیون مقیم شهرستانهاى مذکور قرار داده و بقیه را نیز در قم و نقاط مناسب شهرستانهاى اخیرالذکر توزیع کرده است.
(3) تعدادى از متهمین دستگیر شده در جریان تحقیقات معموله بشدت مقاومت و با اینکه دلائل کافى در زمینه فعالیتهاى مضره آنان موجود است، معهذا سرسختانه از دادن اطلاعات خود به مامورین تحقیق خوددارى مینمایند که بازجوئى مداوم از آنها ادامه داشته و نتیجه حاصله متعاقبا باستحضار خواهد رسید.
پ ـ تحلیل و بررسى واقعه : بدنبال دستگیرى طلاب مورد بحث، از حجرههاى آنان در مدارس فیضیه و دارالشفاء بازرسى بعمل آمد که در نتیجه حدود 2000 جلد کتب و نشریات مختلف مضره مذهبى، تعداد زیادى جزوات و اعلامیهاى مربوط به گروه باصطلاح مجاهدین خلق و اعلامیههاى مضره مربوط به طرفداران خمینى و «روحانیون مترقى قم» و «اعلامیههائى مربوط به فلسطین و تعدادى نشریات کمونیستى منجمله جزوه» «ضرورت مبارزه مسلحانه» ، «رد تئورى بقاء» کشف و ضبط گردیده است.
با بررسیهائیکه بعمل آمده چنین استنباط میگردد که تشکیل جلسات متعدد بوسیله شیخ احمد کروبى، سخنرانیهاى گمراه کننده او، تنها نمیتوانسته عاملى براى شدت بخشیدن باین تظاهرات باشد. زیرا وجود اعلامیههاى مختلف مربوط به گروه باصطلاح مجاهدین خلق ایران و اعترافات تعدادى از متهمین دستگیر شده، گویاى این مطلب است که اصولاً تعدادى از طلاب مدارس موصوف که نشریات، جزوات و اعلامیههاى گروه مذکور را مطالعه مینموده و داراى افکار انحرافى بودهاند، خود آمادگى لازم براى انجام تظاهراتى را داشتهاند که با آمدن کروبى و تشکیل جلسات و مطالب عنوان شده از طرف وى، از فرصت استفاده کرده و بشکلگیرى و تشدید این تظاهرات کمک نمودهاند، که بمنظور شناسائى این عناصر که از افراد آشکار و طرفدار گروه باصطلاح مجاهدین خلق میباشند، اقدامات لازم در جریان میباشد.
از طرفى چنین استنباط میشود شیخ احمد کروبى، نماینده روحاله خمینى که پیر ردى کهنسال (90 ساله) و از نظر فکر بسیار مرتجع میباشد، بر اثر مطالعه اعلامیه خمینى که در آن مطالبى حاکى از مخالفت با حزب رستاخیز ملت ایران و خطئه برنامههاى اصلاحى دولت درج گردیده و ارتباطاتى که با خمینى داشته، با اقدامات خود حوادث مذکور را بوجود آورده است. که براى روشن شدن ماهیت اصلى این اقدامات، تحقیقات مستمر از مشارالیه ادامه دارد.
ت ـ وضعیت متهمین دستگیر شده :
در جریان تحقیقات از مجموع 279 نفر عناصر دستگیر شده و بررسیهائیکه در زمینه اقدامات اخلالگرانه آنان بعمل آمده، میتوان آنها را در پنج گروه تقسیمبندى نمود که در صورت استقرار رأى عالى به ترتیب زیر رفتار خواهد شد.
(1) تعداد 46 نفر عناصرى که فعالیت گروهى و ارتباط آنها با عناصر خرابکار محرز و در تظاهرات دخالت مستقیم داشتهاند، پس از انجام تحقیقات و اخذ کلیه اطلاعات، پرونده اتهامى انان تکمیل و باداره دادرسى نیروهاى مسلح اهنشاهى ارسال گردد.
(2) از تعداد 71 نفر افرادیکه در جریان تظاهرات فعالیت موثرى نداشتهاند، آن ده که بین 18 الى 35 سال دارند و خدمت زیر پرچم را انجام ندادهاند براى دمت وظیفه باداره وظیفه عمومى تحویل و بقیه که خدمت وظیفه را انجام دادهاند پرونده آنها بدادگاه نظامى احاله شود.
(3) تعداد 96 نفر متهمینى که دلائل و مدارک کافى در زمینه شرکت آنها در تظاهرات و فعالیتهاى مضره در دست نبوده و بیگناه میباشند، با خذ تعهد آزاد شوند.
(5) پنج نفر از اتباع پاکستانى و افغانى که دلائلى حاکى از شرکت آنها در تظاهرات موجود نبوده و بر اثر محاصره مدارس مذکور دستگیر و زندانى میباشند به کشورهاى متبوعه خود عودت داده شوند. با تقدیم یکجلد آلبوم محتوى عکسهائى از صحنههاى مختلف تظاهرات که بوسیله مامورین گرفته شده باستحضار میرساند که تحقیقات مداوم از عناصر دستگیر شده و اقدامات لازم بمنظور دستیابى به افراد مرتبط با آنها و کسانیکه در تظاهرات شرکت داشته و در حال حاضر متوارى شدهاند در جریان بوده و نتیجه متعاقبا باستحضار خواهد رسید.
1/ موافقت میشود اقدام شود
2/ بجز بند 3 از اعترافات و بند «ت» بقیه بطور خبر به روزنامهها داده شود
تیمسار...
اقدام شود 26/3/54 ثابتى
1 ـ 17 خرداد 54 فیضیه حدود ساعت پنج بعدازظهر، کماندوها از طریق مسافرخانههاى اطراف حرم، آمدند روى بام فیضیه. یادم مىآید که چکمههاى آنها فنرى بود و از ارتفاع دو سه مترى، باتوم و سپر به دست به راحتى مىپریدند پایین. ضرب و جرح طلاب شروع شد. بچهها از بام ریختند پایین و تعدادى از آنها از طریق رودخانه فرار کردند و یک عده هم در حجرات پنهان شدند. مقاومت بىفایده بود. آنها مسلح و از حیث جثّه قوىتر بودند و ضربه هایى مىزدند شدیدا کارى. من از آن واقعه به این سمت، دستم هنوز مقدارى معیوب است! به هر حال ما را کشان کشان به سمت در خروجى بردند. شلاق ساواکى معروف «محمدى»، بر تن ما مىنشست چماق تعدادى از دکاندارها و سوهان فروشهاى اطراف حرم که کسب و کارشان در این چند روز کساد شده بود هم، به کمک باتوم کماندوها مىشتافت! در شهربانى، بناى ما بر این بود که از نام مستعار استفاده کنیم. منتهاى مراتب برخى از همان جماعتى که ناخواسته گیر افتاده بودند، یا ضعیفالنفسهایى که حضورشان در هر جمعى طبیعى است، نگذاشتند که ما براى همیشه در پشت نقاب نام مستعار، مخفى بمانیم. ما را سوار اتوبوس کردند و تحت تدابیر شدید امنیتى به سوى تهران حرکت دادند. در مسیر که مىرفتیم، ناگهان کنار دریاچه «حوض سلطان» ما را نگه داشتند و گفتند مى خواهیم در همینجا شما را فلان کنیم و بکشیم ما هم زیر لب شهادتین را جارى کردیم. ولى دیدیم که خوشبختانه ماشین به حرکت درآمد. خاطرات حجهالاسلام باقر صدر، کتاب حماسه 17 خرداد 1354 صفحه 78
1 ـ شیخ احمد کروبى : حجتالاسلام و المسلمین احمد کروبى پدر حجتالاسلام و المسلمین مهدى کروبى در سال 1272 ه ش در یکى از روستاهاى گلپایگان به دنیا آمد. ایشان پس از فروش مایملک پدرى خود که زمینهاى زیادى را شامل مىشد، به نجف رفت و به تحصیل علوم دینى روى آورد. وى در سال 1310 به وطن بازگشت و در منطقه الیگودرز مستقر شد. فعالیتهاى سیاسى شیخ احمد کروبى با مخالفت و اعتراض نسبت به رضاشاه آغاز شد که نتیجه آن مصادره نوشتهها و تحقیقات و بازداشت وى بود. ایشان در همگامى با آیتاللّه کاشانى عالیت چشمگیرى داشت. رژیم شاه قصد از بین بردن شیخ احمد را داشته ولى به دلیل ترس از عکسالعمل مردم لرستان دست به این کار نزد. آخرین مجازاتى که ایشان از طرف حکومت پهلوى چشید، تبعید به دماوند بود. حجتالاسلام و المسلمین احمد کروبى در سال 1363 در سن 91 سالگى درگذشت.