15 اسفند 1392
فصلنامه مطالعات عملیات روانی در پله سی و هفتم
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، شماره سی و هفتم فصلنامه مطالعات عملیات روانی ویژه پاییز 1392 به صاحب امتیازی دانشگاه جامع امام حسین علیه‌السلام و معاونت فرهنگی و اجتماعی سازمان بسیج مستضعفین چاپ و منتشر شد.
در این شماره می‌خوانیم: «آسیب‌شناسی تأثیرات تالارهای گفت‌و گوی مجازی(چت‌روم) بر کنش‌های فردی و اجتماعی کاربران»، «نقش رسانه ملی در مقابله با جنگ نرم و ایجاد امنیت نرم»، «واکاوی مختصات قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در سند چشم‌انداز»و «راهبرد مقابله با جنگ نرم با تکیه بر سیره امام رضا علیه‌السلام».
«نقش آموزه‌های دینی در شکل‌گیری اخلاق کار»، «زمینه‌ها و وریشه‌های تروریسم و ایجاد عملیات روانی علیه جمهوری اسلامی ایران»، «عملیات روانی هالیوود در گسترش موج اسلام‌هراسی»، «افول قدرت نرم آمریکا»، «نقش روحانیت در جامعه‌پذیری نسل‌های پس از انقلاب» و «نقش دانشجویان در مقابله با جنگ نرم؛ با تأکید بر ابعاد و مؤلفه‌های جهاد نرم» از دیگر موضوعات مطرح شده در این فصلنامه هستند.
آسیب‌شناسی تأثیرات تالارهای گفت‌و گوی مجازی(چت‌روم) بر کنش‌های فردی و اجتماعی کاربران
اسماعیل قربان‌پور
چکیده: با گسترش اینترنت و رواج به کارگیری آن در اقشار مختلف جامعه، توجه کارشناسان علوم انسانی و اجتماعی به اینترنت و به دنبال آن به انواع کاربردهای آن که یکی از آنها تالارهای گفت‌و گوست، جلب شد، به ویژه روانشناسان و جامعه‌شناسان در سال‌های اخیر به بررسی تأثیرات حضور در تالارهای گفت‌و گو، بر سلامت روان و بهزیستی افراد جامعه همچنین بر فرهنگ عمومی آنان پرداخته‌اند. تعدد تحقیقات انجام شده در این زمینه، منجر به این شده است که نشریات مختلفی به انتشار نتایج حاصله از این تحقیقات بپردازند. اینترنت و و امکانات موجود در آن به شکلی روزافزون در حال گسترش است. بحث به کارگیری آن از مسائلی است که از ابتدای کار این شبکه مطرح بوده است و همچنان بسیاری از کارشناسان بر روی نحوه و میزان بهره‌گیری از آن در بین گروه‌های مختلف، مسائلی را مطرح می‌کنند. واکاوی تأثیرات بهره گیری از این فناوری، مطالعات گوناگونی را طلب می کند.
این مقاله با تأکید بر کاربردهای متنوع و نوین شبکه اینترنت سعی نموده تا به تأثیرات استفاده از اینترنت در کنش‌های فردی و اجتماعی کاربران اینترنتی بپردازد و همزمان این موضوع را مطرح نموده که اینترنت باعث ایجاد تغییراتی در فرهنگ عمومی آنان می‌شود. از جمله تعاملات اینترنتی و شبکه‌های اجتماعی مجازی که در ایران بسیار مورد توجه همگان، به ویژه جوانان قرار گرفته، اتاق‌های گفت‌و گو(چت‌روم) است که تأثیری چشمگیر بر هویت کاربران گذارده است. این مقاله ابعاد مختلف این تأثیرات را بررسی می‌کند.
نقش رسانه ملی در مقابله با جنگ نرم و ایجاد امنیت نرم
مصطفی محمدی
چکیده: مقاله حاضر به بررسی دو متغیر «امنیت نرم» و «رسانه ملی» با تإکید بر کارکرد راهبردی رسانه ملی در مقابله با جنگ نرم می‌پردازد. امنیت نرم و نظام رسانه‌ای دو مقوله بسیار مهم، حساس و پیچیده‌ای هستنذ که به شدت جوامع بشری را متأثر ساخته‌اند. با گسترش دنیای ارتباطات، امروزه با جنگ نرم رو به رو هستیم به شکلی که گفته می‌شود، هر رسانه ای که قوی‌تر است می تواند در جهت‌دهی افکار عمومی مؤثرتر عمل کند، از این رو در عرصه نوین رویارویی، رسانه‌ها از نقشی بسیار مهم در قدرت ملی هر کشور برخوردارند و رسانه ملی نیز نقش حیاتی در افزایش میزان مشارکت، انسجام، اعتماد، وفاداری ملی و سرانجام افزایش مشارکت سیاسی دارد و می‌تواند به مثابه یکی از مؤلفه‌های اساسی در قدرت نرم و مقابله با جنگ نرم مورد توجه قرار گیرد. بر همین اساس، مقاله حاضر درصدد است ضمن بررسی امنیت نرم، به این پرسش پاسخ دهد که نقش ملی در ایجاد امنیت نرم چیست و راهکارهای مقابله آن با جنگ نرم کدام است؟ روش این پژوهش تحلیل ثانویه بوده، بر بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای و اینترنتی همت گمارده است.
واکاوی مختصات قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در سند چشم‌انداز
سید محمدجواد قربی
چکیده: مقاله حاضر تلاش دارد به این سؤال پاسخ دهد که مختصات قدرت نرم ایران از منظر سند چشم‌انداز 1404 جمهوری اسلامی ایران کدامند؟ با مداقه و بررسی متن سند چشم‌انداز می توان به ابعاد مختلف قدرت دست یافت و نگرش نرم‌افزاری به قدرت را در کالبد این سند مشاهده کرد. یافته‌های پژوهش حاکی از این است که سند چشم‌انداز به چهره نرم‌افزاری قدرت تأکید زیادی دارد و ابعاد قدرت علمی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی را می‌توان در کنار قدرت نظامی مشاهده کرد. همچنین ژئوپلیتیک قدرت نرم ایران در سند چشم‌انداز شامل کشورهای همسایه، منطقه آسیای جنوب غربی، جهان اسلامی و سرانجام سطح جهانی است.
از سوی دیگر، طیف وسیعی از منابع قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران و تهدیدات آن نیز در سند چشم‌انداز فهرست شده است، آینده‌پژوهی قدرت نرم ایران در افق سند چشم‌انداز نشان می‌دهد که در صورت اجرای صحیح راهبردها و سیاست‌های مندرج، پتانسیل‌های مطلوبی برای ارتقاء قدرت نرم ایران وجود دارد. از آنجا که قلمرو و محیط این پژوهش، سند چشم‌انداز بیست‌ساله می باشد، مقاله حاضر با بهره گیری از مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی و روش تحلیل اسنادی به مطالعه قدرت نرم و مختصات آن در سند چشم‌انداز می‌پردازد. مقاله در صدد است مختصات قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران را در سند چشم‌انداز بیست ساله بررسی و مطالعه کند.
راهبرد مقابله با جنگ نرم با تکیه بر سیره امام رضا علیه‌السلام
محمدرضا حق‌شناس آدرمنابادی
چکیده: امروزه جنگ نرم به مثابه رویکردی جدید برای تهاجم به یک کشور مدنظر است، هدف از جنگ نرم ایجاد تغییرات و براندازی از طریق تأثیرگذاری بر عقاید، احساسات، تمایلات، رفتار و ارزش‌های اجتماعی یک کشور است، از این رو جنگ نرم ظاهری فریبنده دارد و محیط آن همه جامعه را در بر می گیرد. این مقاله با توجه به اهمیت موضوع یادشده، با بهره‌گیری از مفاهیم مکتب رضوی، ضمن بررسی مفهوم جنگ نرم و تاکتیک‌های محوری آن راهبردهای مؤثر برای مقابله با جنگ نرم دشمن را براساس سیره امام رضا(علیه‌السلام) و با بهره‌گیری از مطالعه کتابخانه‌ای مدنظر قرار می‌دهد. در پایان راهبردهایی چون اجرای سیره تربیتی، اخلاقی و علمی امام رضا(علیه‌السلام) و ترویج مکتب رضوی، برگزاری مناظرات و جلسات پرسش و پاسخ، تربیت افراد متخصص، بهره‌گیری از ابزارهای اطلاع‌رسانی، تلاش در جهت ایجاد وحدت در تمام زمینه‌ها و ... را برای مبارزه با جنگ نرم دشمن پیشنهاد می‌دهد.
نقش آموزه‌های دینی در شکل‌گیری اخلاق کار
حسین آذری
چکیده: در آموزه‌های دین اسلام کار هم‌ردیف عبادت و بلکه گاهی بهترین عبادات بیان شده است و بالعکس تنبلی و بیکاری مظهر نقص و پوچی و نشانه سستی ایمان دانسته شده است. قرآن کریم به عنوان برنامه کامل زندگی بشر و دربردارنده همه جنبه‌های سعادت بشری در هر عصر و زمانی، کار و تلاش را برای رشد و سعادت و فراهم‌کردن مایحتاج زندگی، لازم و ضروری می داند. اسلام به مثابه دینی که پاسخ‌گوی همه نیازهای اساسی انسان‌هاست از مسأله کار غفلت ننموده، آن را از منظرهای مختلف حقوقی و اخلاقی مورد بررسی قرار داده است.
منبع کتاب و سنت آکنده از توصیه های پیشوایان دین اسلام است که علاوه بر روشن ساختن حقوق کار بر جنبه‌های اخلاقی آن نیز سفارش فرموده‌اند. پیشوایان اسلام برترین الگوهای اخلاق کار به شمار می‌روند. ایم مقاله درصدد است با بررسی سیره و روایات و احادیث و قران کریم، مؤلفه‌های فضایل و رذایل اخلاقی را استخراج نماید. روش این مطالعه، تاریخی و توصیفی ـ تحلیلی بوده، از دریافت‌های نوین علوم انسانی نیز در این مبحث غفلت نمی ورزد.
زمینه‌ها و وریشه‌های تروریسم و ایجاد عملیات روانی علیه جمهوری اسلامی ایران
حسن فریدی
چکیده: یکی از مسائل مهم جامعه کنونی، تروریسم است. ترور اقدامی است گروهی، سازمان‌یافته و دارای راهبر سیاسی. پژوهش حاضر با بکارگیری مفهوم «تروریسم روانی» به این نکته می‌پردازد که اجرای عملیات روانی تخریبی یل تحکیمی توسط تروریست‌ها ارتباطی مستقیم با اهداف تروریستی و توسعه «ناامنی روانی» در جامعه دارد. با توجه به اتهاماتی که به ایران نسبت داده می‌شود پرسش اساسی این تحقیق آن است که: ابعاد عملیات روانی کشورهای غربی با موضوعیت تروریسم علیه ایران چیست و چه عواملی شکل دهنده تروریست نامیدن جمهورس اسلامی ایران است؟ در پاسخ به سؤالات طرح‌شده، این پژوهش با بررسی وقایع تاریخی و با روش کتابخانه‌ای به این نتیجه منتهی می‌شود که هدف کشورهای غربی از به راه انداختن عملیات روانی علیه جمهوری اسلامی ایران با موضوعیت تروریسم تحت‌الشعاع قرار دادن افکار عمومی جهانیان کم‌اثر کردن قدرت نفوذ ایران در سطح جهان و سرانجام منزوی‌کردن ایران است.
عملیات روانی هالیوود در گسترش موج اسلام‌هراسی
دکتر مسعود جعفری نژاد
محمدرضا قائدی
چکیده: بیش از یکصد سال از فعالیت صنعت فیلم‌سازی هالیوودی سپری شده است. هالیوود که در سینمای جهان تأثیرگذار است، ترویج مدرنیته غربی و مشروعیت بخشی به اقدامات هژمونیک آمریکا در سطح جهان را در دستور کار خود قرار داده است. طی این مدت بازنمایی مسلمانان در هالیوود منفی بوده است. هالیوود که تا پیش از فروپاشی شوروی، مسلمانان را با صفاتی منفی و ناشایست به تصویر می‌کشید، پس از فروپاشی شوروی و به خصوص بعد از حادثه 11 سپتامبر 2001، اسلام را در مقابل مدرنیته غربی و «دیگری» و دشمن تمدن غرب مطرح نمود و علاوه بر صفات پیشین، مسلمانان را با صفاتی دیگر همچون تروریسم و بنیادگرایی بازنمایی کرد. قدرت فراگیر یهودیان بر هالیوود، در ارائه تصویر منفی از اسلام و مسلمانان بسیار مؤثر بوده است. این مقاله در پی ان است که در چارچوب روش تحلیلی توصیفی و با بهره گیری از اسناد کتابخانه ای رویکرد هالیوود به اسلام و مسلمانان را مورد بررسی قرار دهد.
افول قدرت نرم آمریکا
دکتر حجت‌الله مرادی
جسین امانلو
چکیده: نشانه‌های زیادی بر افول قدرت امریکا دلالت می کند: ظهور اروپایی مستقل، بازگشت شوروی در قالب روسیه جدید، سرعت چشمگیر پیشرفت چین و پیدایش قدرت‌های منطقه‌ای همانند جمهوری اسلامی ایران که خواهان اتخاذ تصمیماتی مستقل از دکترین‌های امریکایی هستند و بیداری اسلامی.حاکمان امریکا با آگاهی از تغییر موازنه نظام جهانی به اقداماتی متوسل می‌شوند تا آهنگ تغییر معادلات را خود بنوازند. در این حال، کاهش قدرت نرم امریکا و آفزایش رو به تزاید موج آمریکاگریزی و آمریکاستیزی بزرگ‌ترین چالش ابرقدرت رو به افولی است که خود، قدرت نرم را دستورالعمل مقابله با کشورهای مخالف قرار داده است. این مقاله، با نگاهی به تصمیمات رؤسای جمهور پیشین آمریکا، سیر نزول قدرت این کشور به ویژه از دیدگاه قدرت نرم را بررسی می کند. تحلیل تحولات مراکز دیگر قدرت از جمله چین که با بهره‌گیری از ظرفیت های خود بر منابع قدرت نرم خویش می‌افزاید از دیگر تأکیدات مقاله است.
نقش روحانیت در جامعه‌پذیری نسل‌های پس از انقلاب
راحله جمعه‌زاده
حمیده رحیمی
چکیده: جامعه‌پذیری عبارت است از مراحلی که شخص طی ان خصوصیا مناسب مورد نیازش را برای عضویت در جامعه به دست می‌آورد که مهم‌ترین پیامد آن، شناختی است از خود به عنوان یک موجود استوار اجتماعی که به وسیله هنجارها، نقش‌ها و روابط با دیگران هدایت می‌شود. نهادهای مختلفی در این امر دخیل هستند، در این بین نهادهای دینی در تاریخ معاصر ایران یکی از نهادهای اصلی جامعه‌پذیر کننده به شمار می‌روند. انقلاب اسلامی نیز، از ابتدای شکل گیری تا کنون، نسل‌های متعددی را پشت سر گذاشته است. نسل اول، افرادی هستند که در سال 1342 جوان بودند و بخشی از عمر خود را صرف مبارزه کردند و به همراه امام خمینی(رحمةالله علیه) باعث به وجود آمدن انقلاب اسلامی شدند و جمهوری اسلامی را تشکیل دادند.
نسل دوم که پرورده نسل اول است، کسانی هستند که موتور حرکت انقلاب اسلامی بودند و جنگ تحمیلی را اداره کردند و به نام نسل انقلاب و جنگ شناخته می‌شوند. نسل سوم، فرزندان نسل دوم هستند و تجربه پیش از انقلاب و جنگ را ندارند. در هر کدام از این نسل ها آموزه‌های دینی و نقشی که علما در این زمینه داشته اند و براساس ان جامعه‌پذیری را در این افراد شکل داده‌اند، متفاوت است. این مقاله بر آن است تا با دید مقایسه‌ای به واکاوی تأثیر روحانیت بر جامعه‌پذیری این سه نسل بپردازد.
شماره سی و هفتم فصلنامه مطالعات عملیات روانی ویژه پاییز 1392 به صاحب امتیازی دانشگاه جامع امام حسین علیه‌السلام و معاونت فرهنگی و اجتماعی سازمان بسیج مستضعفین به مدیر مسؤولی دکتر علی‌محمد نائینی در 195 صفحه چاپ و روانه بازار شده است.
رسا