02 اردیبهشت 1400

در باره گروه فرقان ....


ویدا معزی‌نیا

در باره گروه فرقان ....

 روز 18 دی 1358 رهبر گروه فرقان و 45 نفر از اعضای این گروه در پی یک سلسله عملیات تجسسی و نظامی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی دستگیر شدند.

 اکبر گودرزی، رهبر گروه فرقان، در سال 1335 و به اعتبار شناسنامه‌اش در سال 1338 در روستای دوزان از توابع الیگودرز به دنیا آمد. پدرش حسن چوپان نام داشت. کودکی گودرزی در خانواده‌ای پر جمعیت و محروم سپری شد. وی تحصیلات ابتدایی و دبیرستان را در روستای زادگاهش گذراند و با توجه به گرایش مذهبی که داشت قبل از اتمام دبیرستان در سال 1351 راهی مدرسه دینی خوانسار گردید و پس از اقامتی کوتاه به قم رفت. وی پس از یک سال عازم تهران شد و در مدرسه چهل‌ستون مسجد جامع بازار و سپس در مدرسه حاج شیخ عبدالحسین ساکن شد. او در کنار درس طلبگی به مطالعه تفسیرهای مختلف می‌پرداخت. در همین دوران اقدام به برپایی جلسات تفسیر قرآن در مساجد مختلف تهران نمود. اولین مسجدی که گودرزی به عنوان مدرس و مفسر قرآن در آن آغاز به کار کرد مسجد الهادی بود. او همچنین در مسجد فاطمیه خزانه، مسجد رضوان خیابان اتابک، مسجد شیخ ‌‌هادی و مسجد خمسه قلهک نیز جلسات قرآن برگزار می‌نمود و در خلال همین جلسات توانست افرادی را جذب نماید که در شکل‌گیری گروه فرقان و پیشبرد اهداف او نقش مهمی ایفا نمودند. سال 1355 این جمع ابتدا به کهفی‌ها و سپس به نام فرقان به فعالیتهای مذهبی منسجم‌تری پرداخت.1 گودرزی در سال 1356 مدرسه حاج شیخ عبدالحسین را ترک نمود و از لباس طلبگی خارج شد. هنگامی که می‌خواست طلبه مدرسه‌ آقای مجتهدی بشود آقای مجتهدی گفته بود: چون دیدم چهره او نورانیت ندارد به او گفتم به درد طلبگی نمی‌خورد.2 گروه فرقان در سال 1356 فعالیت تشکیلاتی خود را تحت رهبری اکبر گودرزی آغاز و سعید واحد، محسن سیاهپوش، حمید نیکنام، علی اسدی و بهرام تیموری زیر نظر مستقیم او فعالیت می‌کردند. در همان سال با درگذشت دکتر شریعتی نخستین اعلامیه از سوی این جریان نوپا انتشار یافت.

آنچه در آن زمان باعث برآشفتن گروه فرقان گردید اطلاعیه مشترک شهید آیت‌الله مطهری و مهدی بازرگان برای بازبینی آثار دکتر شریعتی بود. به دنبال صدور آن اطلاعیه، گودرزی اعلامیه‌ای صادر کرد و به تهدید مخالفان دکتر شریعتی و در واقع شهید مطهری پرداخت. از آن پس گروه فرقان علاوه بر پرداختن به مباحث ایدئولوژیک  به تحلیلهای سیاسی و درک اوضاع سیاسی جهان و طرح استراتژی جنگ مسلحانه علیه رژیم پرداخت.3 همزمان نشریه‌ای به نام فرقان در اسفند 1356 منتشر کرد. و در همین سال با توصیه دوستانش برای ادامه فعالیتهای سیاسی ـ مذهبی در خارج از کشور، جهت عزیمت به اروپا راهی پاکستان شد و بعد از حدود دو ماه سرگردانی در حالی که از رفتن به اروپا ناامید شده بود به ایران بازگشت. گروه فرقان پس از پیروزی انقلاب‌ اسلامی همچون دیگر گروه‌های سیاسی بر شدت فعالیتهای خود افزود و در صدد تخریب و صدمه زدن به انقلاب برآمد. رئوس فعالیتهای این گروه در پخش اعلامیه، جذب نیرو، چاپ عکس، تشکیل خانه‌های تیمی، اقدامات تروریستی مانند حمله به بانکها و ترور شخصیتها و نفوذ در نهادهای انقلابی خلاصه می‌شد.

با توجه به مواضع تند گروه فرقان درقبال روحانیت، از اردیبهشت سال 1358 عملیات تروریستی آنها آغاز گردید. اولین اقدام این گروه ترور شهید سرلشکرقره ‌نی اولین رئیس کل ارتش جمهوری اسلامی ایران بود که در سوم اردیبهشت انجام شد. اقدام بعدی آنها ترور روحانی دانشمند شهید آیت‌الله دکتر مرتضی مطهری بود که در آخرین ساعات سه‌شنبه 11 اردیبهشت صورت گرفت. شهید مطهری بارها به ضدیت فرقانیها با خود سخن گفته و به احتمال ترور خود از سوی آنها اشاره کرده بود.4 گروه فرقان در مجموع نزدیک به بیست ترور انجام داد و ترورهای بسیاری را در دستور کار خود داشت. از میان افراد ترور شده تعدادی مجروح شدند که از جمله می‌توان به آیت‌الله اکبر هاشمی‌ رفسنجانی، آیت‌الله عبدالرحیم ربانی ‌شیرازی، آیت‌الله علی خامنه‌ای و رضی ‌شیرازی اشاره کرد. حاج مهدی و حسام عراقی، آیت‌الله دکتر مفتح، آیت‌الله قاضی ‌طباطبایی و حاج محمدتقی طرخانی نیز توسط این گروه به شهادت رسیدند. ترور افرادی از جمله آیت‌الله محمد حسینی بهشتی، دکتر محمدجواد باهنر، حجت‌الاسلام ناطق ‌نوری، آیت‌الله عبدالکریم موسوی ‌اردبیلی به دلیل از هم پاشیدن تشکیلات تروریستی فرقان و دستگیری سران و اعضای آن ناکام ماند. پس از ترورهای گروه فرقان سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی عملیات شناسایی و تعقیب و مراقبت از اعضای گروه فرقان را آغاز کرد و سرانجام در تاریخ 18/10/1358 اکبر گودرزی به همراه حسن اقرلو در خانه‌ای تیمی واقع در خیابان جمالزاده دستگیر شدند. پس از دستگیری این دو نفر تعدادی دیگر از اعضای این گروه نیز دستگیر و در روز چهارم بهمن 1358 محاکمه شدند. 5 در بین دستگیرشدگان شش نفر به اعدام و بقیه به حبس ابد محکوم شدند. حکم اعدام اکبر گودرزی، سعید مرآت، علی حاتمی، محمد متحدی، حسن اقرلو، عباس عسگری و علیرضا شاه‌بابابیک در تاریخ 3/3/1359 به اجرا درآمد.

اکبر گودرزی یکی از مصادیق بارز مفسدین فی‌الارض بود. بقایای فرقانیها تا اویل سال 1360 همچنان به انتشار برخی از جزوات می‌پرداختند و حتی از ترورهای سازمان مجاهدین خلق نیز به نوعی سوء استفاده می‌کردند و آنها را با اندیشه‌های خود پیوند می‌دادند. هم اکنون فعالیت اعضای فراری این گروهگ تروریستی در خارج از کشور تنها محدود به انتشار اعلامیه می‌باشد.6

________________________________________________

1. پیشکسوت انقلاب: شهید حاج مهدی عراقی، تهران، وزارت اطلاعات، مرکز بررسی اسناد تاریخی، 1378، ص 271.

2. خاطرات حجت‌الاسلام و المسلمین ناطق ‌نوری، تدوین مرتضی میردار، ج 1، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی ،1384، ص 183 .

3. رسول جعفریان، جریانها و سازمانهای مذهبی - سیاسی ایران (از روی کار آمدن محمدرضا شاه تا پیروزی انقلاب اسلامی) سالهای 1320-1357، تهران، مؤسسه فرهنگی دانش . اندیشه معاصر، 1382، ص 326-327.

4. خاطرات و مبارزات شهید محلاتی، تهیه و تنظیم مرکز اسناد انقلاب‌اسلامی، مصاحبه‌ها از حمید روحانی (زیارتی)، تهران، مرکز اسناد انقلاب ‌اسلامی، 1376، ص 137.

5. خاطرات مرتضی الویری، به کوشش دفتر ادبیات انقلاب ‌اسلامی، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، حوزه هنری، دفتر ادبیات انقلاب ‌اسلامی، 1375، ص 86-88 .

6. علی کردی، گروه فرقان، تهران: مرکز اسناد انقلاب ‌اسلامی، 1387، ص 215 .