02 تیر 1392
انتشار دست‌نوشته‌های آیت‌الله مشکینی
مؤسسه علمی ـ فرهنگی دارالحدیث، مؤسسه‌الهادی، اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قم، مرکز تحقیقات کامپیوتری نور و صدا و سیمای قم، با مشارکت یکدیگر شهریورماه امسال همایش بزرگداشت آیت‌الله مشکینی(ره) را برگزار می کنند.
مدیر کنگره‌های مؤسسه فرهنگی دارالحدیث خاطرنشان کرد: فعالیت‌های علمی آیت‌الله مشکینی در مجموعه ۵۰ جلدی به همراه تحقیق ۲۵ جلد از کتاب‌های چاپ شده این عالم بزرگوار از سوی دبیرخانه همایش منتشر می‌شود.
وی عنوان داشت: مجموعه دست نوشته‌های آیت‌الله مشکینی در مجموعه ۵۰ جلدی در زمینه کلام، مباحث فقهی و اصولی و موضوعات دیگر دسته‌بندی می‌شود.
گفتنی است، در شماره اول خبرنامه همایش بزرگداشت آیت الله مشکینی که به تازگی از سوی دبیرخانه همایش چاپ و منتشر شده، زندگینامه ایشان روایت شده است که در ادامه می خوانید:
میرزا علی اکبر فیض، معروف به علی مشکینی، در آذر ماه ۱۳۰۰ شمسی (ربیع الثانی ۱۳۴۰ قمری) در روستای «آلْ نی» از توابع مشکین‌شهر در استان اردبیل، دیده به جهان گشود.
میرزا علی، دوران کودکی را در دامنه‌های سر سبز کوه‌های سبلان، و در خانه‌ای روستایی و خانواده‌ای مؤمن و ساده‌زیست سپری می‌کند. پدر در ۲۵ سالگی برای تحصیل علوم دینی به شهرهای تبریز، اردبیل، زنجان و سپس به نجف اشرف سفر می‌کند. در نجف اشرف، میرزا علی به همراه خانواده و دایی، به پدر ملحق می‌شوند. دو سال بعد، مادر را از دست می‌دهد و پس از مدتی با پدر به وطن و مشکین‌شهر باز می‌گردد.
میرزا علی، چهار سال را در نجف اشرف، به مکتب می‌رود و در بازگشت به وطن، مقداری از علوم دینی را نزد پدر می‌خواند. پس از مدتی پدر را نیز از دست می‌دهد اما به سفارش پدر و با توکّل به خدا، عزم سفر و تحصیل می‌کند و به اردبیل می‌رود و در آن جا دو سالی درس می‌خواند.
میرزا علی که اکنون در اردبیل، طلبه جوان و درس‌خوانی شده است، به زیارت عالمی متّقی می‌رود که از میان کشته‌شدگان و زخمیان مسجد گوهرشاد مشهد ـ که به دستور رضا خان پهلوی مورد تهاجم قرار گرفتند ـ نجات یافته بود. پس از آشنایی با این عالم بزرگوار، به همراه ایشان و رفیق دیگرش از طلبه‌های اردبیل، به قم سفر می‌کند و تحصیل را در در حوزه علمیه قم که با تلاش آیة الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی به بار نشسته بود، ادامه می‌دهد.
در چند سال پایانی پهلوی اول، همانند سایر طلاب، در زیر فشار و اختناق و ترس از سربازی بردن و ... در مدرسه فیضیه مشغول تحصیل است و آن گاه که سایه شوم رضا پهلوی از سر ملت ایران زائل شد و چند صباحی فرصت بیشتری برای تحصیل به دست آمد، مدتی به مجلس درس آیة الله کوه‌کمره‌ای و پس از او به درس خارج آیة الله بروجردی و آیة الله محقق داماد حاضر شد و پس از سالیانی حضور مداوم و مستمر، به درجه اجتهاد نایل گشت.
در دوران تحصیل در حوزه علیمه قم و مبارزه با رژیم شاه، به نجف اشرف مهاجرت می‌کند و در حدود هفت ماه سکونت، از محضر اساتید آن حوزه شیعی هم بهره می‌برد ولی به دلیل گرمی هوای نجف و ضعف مزاج، مجبور به بازگشت می‌شود.
مشکینی، در همان دوران جوانی، تدریس مقدمات و سطح را آغاز کرد و پس از سال‌ها تدریس سطج و خارج فقه، از استادان مبرّز حوزه علمیه قم به شمار می‌رفت و درس خارج فقه او مورد توجه طلاب بود. وی انسان مهذّب و خودساخته‌ای بود و طلاب به او احترام می‌گذاشتند و چون به تهذیب و خودسازی طلاب اهمیت می‌داد، روزهای آخر هفته نیز درس اخلاق و تفسیر می‌گفت.
او پیشتر در ۳۷ سالگی هم در سال ۱۳۳۷ نامه‌ای با امضای دویست طلبه و استاد حوزه، به آیة الله العظمی بروجردی نوشت و خواستار سازماندهی آموزشی در حوزه علمیه قم و اضافه شدن دروس دیگری همچون اخلاق به برنامه‌های تحصیلی طلاب شده بود. وی با دیگر استادان حوزه، حلقه یازده نفره‌ای جهت اصلاح حوزه تشکیل داد و البته در جلسات آن، موضوع‌های سیاسی نیز مطرح می‌شد. در دهه چهل نیز از مؤسسین مدرسه حقانی شد و دروس اخلاق و «مکاسب» را در آن جا تدریس می‌کرد. وی در آن دوران، «رسائل» و «مکاسب» شیخ انصاری را به صورت خلاصه نوشت و در اختیار طلاب آن مدرسه قرار داد.
میرزا علی در جوانی، در نبرد با اشغالگران روس که بخشی‌هایی از آذربایجان را تصرف کرده بودند، شرکت کرد و اسیر شد و تا پای دار نیز پیش رفت، اما عشایر غیور منطقه او را نجات دادند.
پس از رحلت آیة الله العظمی بروجردی، حمله پهلوی دوم به حوزه‌ها و روحانیت بیشتر شد. در این هنگام و با آغاز مبارزه امام خمینی با رژیم پهلوی، آیة الله مشکینی، همراه و همرزم با عده‌ای دیگر از مراجع، مجتهدین و طلاب حوزه‌های علمیه قم و نجف و ... قریب بیست سال، تا پیروزی انقلاب اسلامی ایران، در این حرکت عظیم حضور مؤثر داشت.
طبق زندگینامه خودنوشت ایشان، وی چندین بار در زندان ساواک قم و شهربانی زندانی می‌شود. در ادامه مبارزات، در پی جلسات مخفی که در قم و به منظور تبادل نظر در زمینه به اجرا گذاردن منویات و یا دستوران امام امت انجام می‌داد، تحت تعقیب قرار گرفت و قریب چهار ماه در تهران متواری شد و با اسمی مستعار با دوستان تماس داشت. در این ایام، به دلیل علاقه فراوان به مطالعه و تألیف، موفق به نگارش چندین کتاب می‌شود. پس از چهار ماه، ایران را به قصد عراق ترک می کند و در نجف اشرف، قریب هفت ماه توقف کرده از درس عده‌ای از مراجع و امام خمینی بهره‌مند می‌شود اما ضعف مزاج و هوای گرم نجف اجازه ماندن نمی‌دهد و ناگزیر به قم برمی‌گردد و در روز اول، از طرف ساواک بازداشت می‌شود و از وی التزام گرفته می‌شود که در مدت ۴۸ ساعت از قم بیرون رود. وی به مشهد مقدس می‌رود و حدود پانزده ماه در حوزه علمیه مشهد مشغول تدریس است. دوباره به قم برمی‌گردد و در جلسات مخفیانه که کیفیت پخش و ابلاغ اوامر و سخنان امام مورد بررسی قرار می‌گرفت، شرکت نمود. پس از مدتی حکم تبعید ۲۷ نفر از فضلا و مدرسین حوزه که طبق نظر ساواک عاملین تخریب و خرابکار معرفی می‌شدند صادر شد. آیة الله مشکینی نیز محکوم به سه سال تبعید شد. یک سال در ماهان کرمان تبعید و تحت مراقبت بود. با این وجود نماز جمعه را اقامه کرد و با حضور فراوان مردم و گزارش ساواک ، به گلپایگان منتقل می‌شود و خانواده وی در ماهان می ماند. پس از یک سال، به تغییر محل محکوم و به کاشمر منتقل می‌شود و یک سال هم در آن جا تحت مراقبت شدیدتر از قبل قرار می‌گیرد. وی پس از پایان تبعید، تا زمان پیروزی انقلاب، در میدان مبارزه بود.
آیة الله مشکینی پس از دستگیری امام خمینی در سال ۱۳۴۱ جزو نخستین امضاکنندگان اعلامیه‌ها و نامه‌های اعتراض به دولت طاغوتی بود. وی پس از تبعید امام خمینی نیز، در منزل خود اقدام به تشکیل جلسات با حضور علما کرد که با دخالت ساواک به سرانجام نمی‌رسد و چند تن از علما دستگیر می‌شوند. همچنین در سال ۱۳۴۳ که مأموران رژیم پهلوی به مدرسه فیضیه یورش می‌برند، از جمله افراد فعال در محکومیت اعمال رژیم پهلوی است.
فعالیت‌های سیاسی پس از انقلاب
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، همچنان آیة الله مشکینی در صحنه حضور دارد و همسو با امام حرکت و موضع‌گیری می‌کند. وی در نماز جمعه، در مورد سیاست‌های دولت موقت موضع‌گیری می‌کند و نیز با فعالیت‌های سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی (منافقین) و حزب خلق مسلمانان (در آذربایجان) مخالفت و مبارزه می‌کند.
آیة الله مشکینی، پس از شهادت آیة الله مدنی، چند ماه امامت جمعه تبریز را عهده‌دار شد و سپس به دستور امام خمینی، به قم باز می‌گردد و در کنار تدریس فقه، اصول و اخلاق در حوزه علمیه قم، و نیز خدمات فرهنگی و اجتماعی، مسئولیت‌هایی به عهده وی گذاشته می شود؛ از جمله:
ـ حاکم شرع دادگاه‌های خوزستان و سامان‌دهی اوضاع و ادارات آن استان.
ـ عضو شورای تدوین قانون اراضی شهری در سال‌های ۵۹ ـ ۶۰.
ـ نماینده مردم آذربایجان در مجلس خبرگان تدوین قانون اساسی.
ـ عضو و رئیس مجلس خبرگان رهبری (از هنگام تأسیس در ۱۳۶۱ تا پایان عمر).
ـ رئیس شورای بازنگری قانون اساسی.
ـ عضو و دبیر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ـ مسئول گزینش و اعزام قضات با حکم امام خمینی.
ـ امامت جمعه قم با حکم امام خمینی و رهبر انقلاب.
آیة الله مشکینی، در دوران دفاع مقدّس، در خط امام و مدافع رزمندگان اسلام بود. وی پس از رحلت رهبر کبیر انقلاب، با رهبر معظم انقلاب، همسو بود؛ حکم‌ها و مکاتبات آیة الله خامنه‌ای با ایشان و نیز حضور سیاسی آیة الله مشکینی و دفاع از ولایت فقیه در صحنه‌ها و بحران‌های مختلف نظام، گویای آن است.