شگردهای آمریکا برای حضور در ایران- قسمت هشتم

مکاتبات سفارت آمریکا برای رفع توقیف از محموله های پستی تبلیغاتی بهائیان در ایران

حمایت آمریکا از ترویج فرقه بهائیت در ایران به عنوان ابزار نفوذ

اشاره:

آمریکا برای حضور در ایران به عنوان کشوری با ژئوپلتیکی استثنایی در منطقه، به غیر از نیازمندی به جلب حمایت از سوی ایرانیان باید به فکر اروپاییان حاضر در ایران که دارای سابقه حضوری نسبتاً طولانی داشتند به عنوان معارضان منافعش می بود.

مصون داشتن منافع آمریکا از تعرض اروپاییان، به او آموخت تا ضمن دوری از روشهای سنتی اروپاییان یعنی استخدام «جاسوس» و «مزدور»، و با توجه به ثروت زیاد از راههای دیگری مبتنی بر وضعیت سیاسی و اقتصادی آن زمان ایران به «اشتیاق زایی»، «مریدپروری» و «مدیون سازی» با انتخاب از میان اتباع ایرانی یا به صورت عمومی در دوره های مختلف زمانی برای نفوذ خود استفاده کند. که از نمونه های بارز آن می توان :

- حضور در صنعت قالیبافی ایرانیان.

- اعزام میسیون (مبلغین مذهبی) به ایران.

- تأسیس مدرسه برای شهروندان ایرانی توسط مسیونرها

- اعطای تابعیت امریکایی به شروندان ایرانی

- تأسیس خیریه با مرکزیت خارج از کشور

- تأسیس بیمارستان

- ایجاد اغوا در رجل سیاسی وقت ایران به عنوان دستآویزی برای راهی از سیتره انگلیس (این اغواگری تا باقیمانده های نسل قاجار و کودتای سیاه 28 مرداد 1332 اثر داشت)

******

توضیحی کوتاه در مورد اسناد:

درچهار برگ سند پیش رو مکاتبات جان جی کارون از سوی سفارت آمریکا در تهران با وزارت امورخارجه ایران درباره شکایت سوزان ای. مودی برای رفع توقیف نشریات بهایی ارسالی برای ایشان  ملاحظه می شود . این اسناد نشان می دهد در اواخر حکومت قاجار چگونه در مورد گسترش تبلیغات بهائیان حساسیت وجود داشته است. به همین دلیل اداره پست با استناد به قانون منع تبلیغ برای فرقه بهائیت مانع از ورود نشریات این فرقه به ایران از طریق اداره پست شده است. جالبتر آنکه وزارت امورخارجه در این مورد ملاحظات دیپلماتیک و نفوذ آمریکا را نادیده و با قاطعیت و اقتدار لازم اعلام می کند « این اوراق توقیفی راجع به مذهب بهایی است و اشاعه آنها بکلی مخالف مصالح مملکت و مذهب است و مطابق قانون اساسی و ماده شش قانون پست توقیف شده است.» چنین موضع گیری نشان میدهد چند ماه پیش از وقوع کودتای انگلیسیها توسط رضاخان، کشور در مقابل فشار قدرتهای سلطه جو در ایی که اعتقادات و باورهای دینی مطرح بوده است ، محکم می ایستاد . سیاستی که بعدها رضاخان و عوامل انگلیسی در ایران دردوران حکومت پهلوی به تدریج به نام تجدد و مدرن سازی علیه اعتقادات مردم و استقلال ایران  به مورد اجرا گذشتند ، گسترش نفوذ بیگانگان و ترویج فرنگ اباحه گری در ایران بود.

متن اسناد به شرح ذیل است:

صفحه: 1

مشخصه سند: GH1338-K31-P53-2

----------------------

تاریخ: 4 سپتامبر 1930 (برابر با 13/06/1299هجری خورشیدی)

ترجمه مراسله (1) سفارت امریکا

حضرت مستطاب اجل آقای مشارالسلطنه وزیر امورخارجه

با کمال توقیر (2) و احترام توجه حضرت اجل عالی را معطوف به شکایت دکتر (سوزان ای. مودی) می نماید که در خانه نمره (3) 10 خیابان علاءالدوله منزل دارد تظلم مشارالیها دایر بر آنست که پستخانه مرکزی بعضی نوشتجات مذهبی را که از آمریکا به عنوان او رسیده نگاهداشته است. مکتوبی که مشارالیها در این باب به سفارت نوشته است لفاً (4) تقدیم داشته و امیدوارم لازم به توضیح نباشد. واقعاً جای تعجب است که در این عصر آزادی مذهبی و شرح صدر که تقریباً تمام ملل جهان دارا می باشند در رساندن یک مجله واصله ازآمریکا به مخاطب اشکال تولید می شود.

----------------------

صفحه: 2

مشخصه سند: GH1338-K31-P53-3

----------------------

این سفارت شخصاً از مندرجات مجلات و نوشتجات مزبوره اطلاعی ندارد لکن از قراریکه استحضار حاصل کرده است مشتمل بر مطالب قبیحه (5) ذاله (6) انقلابی (7)، یا رد سایر ادیان نمی باشد. مذهب بهایی کیش جهان بسیطی (8) شناخته شده و اگر چه دوستدار (9) از اصول و قوانین آن نیست لکن در میان بهاییان ایران و امریکا پاره ای اشخاص بزرگ و شرافتمند یافت می شوند.

بنابراین بعقیده دوستدار از نگاهداشتن نوشتجات مزبوره از طرف پستخانه مبنی بر دلیل صحیحی نمی باشد و وظیفه خود می داند اظهار داد (می دارد) که نبایستی در مملکت متمدنی نوشتجات مذهبی فرقه توقیف شده و مطالب دینی طایفه دیگر اشاعت (10) داده شود امیدوار است که نرساندن نوشجات مزبوره بواسطه خبط (11) یکنفر از اعضای جزء بوده و مربوط به دولت علیه (12) نباشد. امیدوار است به جواب مساعدی مفتخر کرده و از این به بعد چنین واقعه ای تکرار نخواهد شد. 

امضا: جان جی کارون

سفارت امریکا

----------------------

صفحه: 3

مشخصه سند: GH1338-K31-P53-9

----------------------

تاریخ: 25 ذیحجه 1338 (برابر با 18/06/1299 هجری خورشیدی)

از: وزارت امورخارجه

به: وزارت پست و تلگراف (13)

از سفارت امریک راجع به شکایت دکتر مودی ازاینکه اداره پست بعضی نوشتجات مذهبی از امریکا بعنوان مشارالیها ارسال نموده اند، به پاره ای ملاحظات توقیف نموده و نرسانیده است. مراسله به وزارت امورخارجه رسیده، اینک سوادی (14) از مراسله مزبور با سواد ملفوف (15) آن لفاً ارسال می دارد تا پس از ملاحظه و امعان نظر (16) بهر طور مقتضی دانسته مقرر فرمایید اقدام و نتیجه را زودتر اطلاع داده که در جواب سفارت اظهار و رفع شکایتشان بعمل آید.

----------------------

صفحه: 4

مشخصه سند: GH1338-K31-P53-10

----------------------

تاریخ: 3 صفر 1339 (برابر با 25/07/1299 هجری خورشیدی)

از: وزارت خارجه ایران

به: سفارت آمریکا

با کمال احترام در جواب مراسله شریفه مورخه 4 سپتامبر 1920 مربوط به شکایت دکتر مودی امریکایی راجع به توقیف بعضی نوشتجات مذهبی که از امریکا بعنوان مشارالیها فرستاده اند زحمت افزا (25) می شود که موافق تحقیقاتی که وزارت پست و تلگراف در این موضوع از ریاست کل پست بعمل آورده و به دوستدار اطلاع می نمایم. این اوراق توقیفی راجع به مذهب بهایی است و اشاعه آنها بکلی مخالف مصالح مملکت و مذهب است و مطابق قانون اساسی و ماده شش قانون پست توقیف شده است

----------------------

شرح واژگان :

(1) مراسله: مکاتبه کردن، نامه نوشتن

(2) توقیر: از کلمات تعارف است، بزرگ داشتن

(3) نمره: شماره، عدد (فرانسوی)

(4) لفاً: همراه، پیوست، ضمیمه

(5) قبیحه: غلط مصطلح بوده، صحیح ؛آن قبیح به معنی زشت. در اینجا مراد قبیح فقهی به عنوان منکر است.

(6) ذاله: غلط املایی است، صحیح آن ضاله به معنی گمراه کننده. در اینجا مراد ضاله فقهی به عنوان منکر است.

(7) انقلابی: با توجه زمان نامه نگاری مراد شورش های بلشویکی در روسیه تزاری است

(8) بسیطی: بسیط به معنی گشاده، پهن، در اینجا مراد گسترش یافته جهانی

(9) دوستدار: از کلمات تعارف است، دوست شما، دوستدار شما

(10) اشاعت: اشاعه، پراکندن، رواج دادن، آشکار کردن

(11) خبط: بیراهه رفتن، گژ روی، استباه

(12) دولت علیه: «عِلیه» از کلمات تعارف است به معنی دولت بلند پایه، در اینجا، دولت ایران

(13) وزارت پست و تلگراف: وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، امروز

(14) سوادی: کاغذ نامه، ورق نامه

(15) ملفوف: در لفافه، پیچیده شده

(16) امعان نظر: با دقت نگاه کردن، ژرف نگری، دقت نظر

(17) زحمت افزا: از کلمات تعارف است، موجب زحمت، اسباب زحمت

وزارت امور خارجه

صفحه دوم

صفحه سوم

صفحه چهارم