روایتی از زندگی‌ آیت‌الله مصطفی خمینی در سالروز تبعیدش به ترکیه

به گزارش خبرنگار تاریخ خبرگزاری فارس، پس از تبعید حضرت امام خمینی(ره) در سیزدهم آبان 1343 ش به ترکیه، رژیم پهلوی در عصر همان روز، فرزند ارشد ایشان، حاج سید مصطفی را نیز دستگیر و روانه زندان قزل قلعه در تهران کرد. انعکاس این دو خبر، شهرهای قم، مشهد و تهران را به حالت تعطیل درآورد و در بسیاری از شهرها تظاهرات به راه افتاد. در نهایت فشار افکار عمومی و بحران سیاسی و طوفان نشأت گرفته از تبعید امام، چنان رژیم را درمانده کرد که سعی کرد به طوری، آن را آرام سازد.

از این رو حاج سید مصطفی خمینی را پس از 57 روز حبس، در هشتم دی ماه 1343 از حبس، آزاد کردند و از او خواستند که بدون سروصدا به قم برگردد. اما ورود ایشان به قم، مورد استقبال پرشور مردم قرار گرفته و ملت انقلابی، ایشان را تا خانه همراهی کردند. ولی چون رژیم از این عمل سودی به دست نیاورد، پس از پنج روز به گونه‏ای وحشیانه سیدمصطفی را از خانه مسکونی دستگیر و در 14 دی ماه به ترکیه تبعید کرد. 

بنابراین گزارش، آیت‏اللّه سیّد مصطفی خمینی در سال 1309 ش در شهر مقدس قم به دنیا آمد. نامش را به مناسبت نام جدّش مصطفی گذاشتند. کودکی خود را در فضایی ملکوتی و در دامن خورشید فروزنده اسلام و پدری بزرگوار و مادری پاک‏سرشت و در محیطی پر از معنویّت و صفا و صمیمیّت سپری کرد.

آیت‏اللّه سیّد مصطفی خمینی تحصیلات ابتدایی را در مدرسه‏های باقریّه و سنایی قم به پایان رساند. علاقه فراوان وی به علوم اسلامی و روحانیّت و هم‏چنین راهنمایی‏های پدر بزرگوار و دوستان دل‏سوزش موجب شد  که بعد از اتمام دوران ابتدایی به صف طلاّب حوزه علمیّه بپیوندد.

وی در راه فراگیری علومِ اهل‏بیت تلاش فوق‏العاده‏ای داشت و همین امر با عث شد که در اندک‏زمانی به مراتب علمی و فرهنگی چشم‏گیری دست یابد و در کم‏تر از شش سال دروس سطح حوزه را نزد استادانی همچون آیات بزرگوار شیخ مرتضی‏حائری، شهید صدوقی، سلطانی و شیخ عبدالجواد اصفهانی به پایان رسانَد.

وی بعد از شش سال تحصیل دروس سطحِ حوزه، در 22 سالگی به دوره تخصّصی خارج اصول و فقه وارد شد و از محضر استادان بزرگواری همچون آیات عظام حجّت، بروجردی، محقّق داماد، امام خمینی، شاهرودی، خوئی، محمد باقر زنجانی و محسن حکیم بهره برد و در 27 سالگی به درجه اجتهاد نائل گردید.

*حاج آقا مصطفی خمینی از جمله بهترین شاگردان حضرت امام بود

حاج آقا مصطفی خمینی از جمله بهترین شاگردان حضرت امام بود. وی از چنان هوش سرشاری برخوردار بود که علاوه بر فقه و اصول، در علوم معقول و فلسفه و کلام نیز در اندک‏زمانی به مراتب بالای علمی دست یافت.

او منظومه حکمت را نزد یکی از استادان فلسفه آموخت و بلافاصله به تدریس آن پرداخت و طولی نکشید از استادان برجسته حکمت شناخته شد. او اسفار را از علاّمه مرحوم سیّد ابوالحسن رفیعی قزوینی و علاّمه عالی‏قدر سیّد محمّدحسین طباطبایی فرا گرفت. به برکت هوش سرشار و استعداد فوق‏العاده‏ای که داشت هنوز به سی سالگی نرسیده بود که در دانش‏های معقول و منقول از جمله افراد صاحب نظر حوزه شد.

*سید مصطفی خمینی چهل اثر از خود به یادگار گذاشت

سیّد مصطفی خمینی از نوابغ و برجستگان حوزه‏های علمیّه بود که در زمان کوتاهی در عرصه علم و عمل به مدارج عالی نائل شد. وی در کنار تحصیل و تدریس علوم اسلامی در فرصت‏هایی که پیش می‏آمد به تألیف و نگارش می‏پرداخت هرچند به قول برادر بزرگوارشان مرحوم حاج سیّداحمد خمینی، «متأسفانه سیّد مصطفی پس از اتمام مراحل لازم و آغاز تقریر و بیان نظریات علمی و اجتهادی خود به شهادت رسید»، شماره آثار مرحوم آیت‏اللّه شهید مصطفی خمینی به بیش از چهل عنوان کتاب می‏رسد.

وی بعد از دستگیری حضرت امام رحمه‏الله در 15 خرداد سال 42، نقش بسزایی در به حرکت درآوردن نیروهای مردمی داشت با این فریاد که «مردم، خمینی را گرفتند» همه را بر ضدّ حکومت پهلوی بسیج کرد. او در تبعیدگاه ترکیه افزون بر یاری امام، پیام‏رسان نهضت اسلامی بود و از هر فرصتی که به‏دست می‏آمد، برای هدایت و مبارزه و افشاگری استفاده می‏کرد.

*مبارزی که در زمان تبعید نیز دست از مبارزه برنداشت

مرحوم حاج آقا مصطفی خمینی رحمه‏الله حتی در روزگاری که در عراق و نجف اشرف دوره تبعید را می‏گذراند دست از مبازه نکشید و افزون بر مبارزه با نظام شاه از مبارزه با نظام بعث عراق نیز غافل نشد.

فعّالیت‏های ایشان به حدّی بود که سبب شد در 21 خرداد سال 48 از طرف حزب بعث دستگیر شده، به بغداد برده می‏شود و رئیس جمهور عراق، حسن البکر، به او هشدار می‏دهد که در صورت ادامه مخالفت، نظام عراق ناچار به تصمیمی خواهد شد که موجب ناراحتی پدر بزرگوار او شود.

وقتی حکومت‏های ایران و عراق نتوانستند فعالیّت‏های سیاسی حاج آقا مصطفی را متوقّف کنند و وجودش را خطری جدّی برای حکومت‏هایشان تشخیص دادند، به فکر عملی کردن تهدیدهای خود افتادند و سرانجام در روز یکشنبه اوّل آبان 1356 ش، در حالی که بیش از 47 بهار از عمر او نمی‏گذشت، به طرز مشکوکی او را مسموم کردند و به شهادت رساندند. مرحوم حاج سیّد احمد خمینی در این‏باره می‏فرمایند: «آنچه می‏توانم بگویم و شکی در آن ندارم این‏که ایشان را شهید کردند؛ زیرا علامتی که در زیر پوست بدن ایشان روی سینه، روی سر و دست و پا و صورت ایشان بود، حکایت از مسمومیّت شدید می‏کرد و من شکی ندارم که او را مسموم کردند. اما چگونه این کار صورت گرفته، نمی‏دانم. ولی همین‏قدر بگویم که ایشان چند سا عت قبل از شهادت در مجلس فاتحه‏ای شرکت کردند که در آن‏جا بعضی از ایادی رژیم پهلوی دست‏اندرکار دادن چای و قهوه بوده‏اند».