شابک در نشر الکترونیک چگونخه عمل می‌کند

 در این کارگاه آموزشی که صبح امروز یکشنبه 14 اردیبهشت در سرای اهل قلم برگزار شد، روح‌الله سلطانی، مدیر شابک و شابم خانه کتاب، ضمن ارائه خلاصه‌ای از تاریخچه شابک، به چگونگی پیدایش و تغییر و تحولات آن از آغاز تا کنون پرداخت.

سلطانی درباره چگونگی شکل‌گیری شابک گفت: با توجه به افزایش روزافزون انتشار کتاب و مشکلات عدیده‌ای که توزیع، سفارش، انبارگردانی و اطلاع رسانی کتاب در سطح جهان پیش آمده بود، کم کم ناشران و کتابفروشان برآن شدند راه حلی برای مشکلات بیندیشند. به این ترتیب مسئله نیاز به یک سیستم شماره گذاری بین المللی کتاب برای اولین بار در سومین گردهمایی بین المللی بازار کتاب و انطباق آن با اصول منطقی تجارت کتاب در نوامبر 1966 در برلین برگزار و مطرح شد.

وی افزود: برای انجام و پیاده کردن اصول شابک یک سازمان بین المللی در سطح جهان مسئولیت شماره گذاری را بر عهده گرفت که مقر آن در لندن - انگلستان است و به سازمانی جهانی شابک مشهور شد. علاوه بر سازمان جهانی، در هر کشور یک نمایندگی در سطح ملی و در مواردی منطقه ای مسئولیت هدایت گروه را برای شماره گذاری کتاب ‌ها بر عهده دارد.

مدیر شابک و شابم خانه کتاب درباره تاریخچه شکل‌گیری شابک در ایران گفت: در کشور ما موسسه شابک ایران در سال 1372 مسئولیت شماره گذاری کتاب ها در سطح ملی را به عهده گرفت و پس از یک سال کار آزمایشی، رسماً در سال 1373 رسماً آغاز به کار کرد. در سال 1375 نیز بر اساس مصوبه هیات وزیران استفاده از شابک از سوی ناشران اجباری شد و ناشران موظف شدند که از ضوابط شابک ایران پیروی کنند.

نشر الکترونیک و شابک
یکی از اصلی‌ترین موضوعات مطرح شده در ادامه این کارگاه آموزشی، در حوزه نشر الکترونیک بود و اینکه اصولاً کتاب‌هایی که به‌صورت الکترونیک منتشر می‌شود، چگونه شماره گذاری می‌شوند و تفاوت آنها با کتاب‌های چاپی چه هست و نوع و فرمت شماره گذاری آنها چگونه انجام می‌شود که روح الله سلطانی با نمایش تصاویر و اسلایدهای مرتبط، به تشریح این موضوع پرداخت.

همچنین یکی دیگر از بحث‌های مطرح شده در این کارگاه مربوط به چگونگی ارائه خدمات به متقاضیان بود که سلطانی با بیان اینکه اکنون حدود 95 درصد امور از طریق وب‌سایت isbn.ir انجام می‌شود، به تشریح این موضوع نیز پرداخت که علاقه مندان این حوزه می‌توانند بدون مراجعه حضوری، با مراجعه به وب‌سایت isbn.ir از نحوه ارائه این خدمات آگاهی پیدا کنند.

قابلیت تبدیل شابک 
از جمله خدمات ارائه شده در این وب‌سایت قابلیت تبدیل شابک 10 رقمی به شابک 13 رقمی، قابلیت تبدیل شابک به بارکد است که ناشران می توانند با مراجعه به این سایت این نرم‌افزار را دریافت و از آن استفاده کنند.

در این کارگاه آموزشی موضوعات و سرفصل‌هایی چون تاریخچه شابک، روند تغییر در استاندارد شابک، تغییر و تحولات شابک، شابک و نشر الکترونیک، بارکد و شناسه ظاهری کتاب، اشتباهات رایج ناشران در موضوع شابک، نحوه عضویت و... مطرح شد و در پایان ناشران حاضر، پرسش های خود را مطرح کردند که سلطانی با استناد به روند قانونی این حوزه به پرسش ها پاسخ داد.