30 تیر 1387

با اجازه روسها


با اجازه روسها
ایرج اسکندری به طور خصوصی اظهاراتی به شرح زیر نموده است:
در سال 1320 پس از آزادی از زندان به اتفاق رضا روستا تصمیم گرفتیم که به سفارت شوروی در تهران برویم و نظرات خود را در مورد تشکیل حزب روشن کنیم. چون رفتن به سفارت شوروی امکان‌پذیر نبود به قسمت بازرگانی در پامنار مراجعه کردیم و با مسئول اقتصادی مذاکره و پیامی به او داده و پس از چند روز روسها موافقت کردند که حزب توده ایران را پایه‌گذاری و فعالیت تبلیغاتی ما در درجه اول علیه هیتلر و مسئله فاشیسم گردد.
پس از آن که کمیته مرکزی رسمیت یافت، به تدریج طرفداران شوروی از جمله اردشیر آوانسیان ـ عبدالصمد کامبخش چون از استقلال فکری من که وابستگی فکری به شوروی نداشتم واهمه داشتند، سعی کردند مرا متهم به همکاری با دولت ایران کنند و حتی در یکی از مسافرتها که تصمیم به مراجعت به ایران از راه شوروی داشتم، روسها می‌خواستند مرا در هتل بازداشت کنند ولی از این کار منصرف شدند. نامبرده در مورد رادمنش نیز اظهار نمود:
رادمنش با پیشنهاد و نظر روسها به عراق رفت تا با بختیار همکاری کند و قبل از رفتن نیز به مسکو رفت و تصمیم داشت چند نفر از جمله احمد طباطبایی را با خود ببرد که در رادیو بغداد گویندگی کنند و هسته‌ای از توده‌ایها نیز در عراق به وجود آورند. لیکن طباطبایی با این امر مخالفت می‌کند. پس از آن که رادمنش چندین بار به عراق رفت و با بختیار ملاقات کرد، یکی نفر به نام نجفی که عرب و بیش از پنجاه سال دارد و در عراق مسئول رادیو فارسی است و خود نیز به زبان فارسی مسلط است، از طرف دولت عراق به شوروی آمد تا عده‌ای را به همراه خود ببرد لیکن چند نفر نپذیرفتند و یک نفر به نام محمد زهتاب را با خود به عراق برد.