30 بهمن 1400
کودتای انگلیسی رضاخان به روایت سفارت آمریکا در تهران
فروردین ماه سال ۱۳۰۰ در حالی که یک ماه از کودتای سوم اسفند رضاخان میگذرد، جان.ال کالدول وزیرمختار آمریکا در ایران، در گزارش فصلی خود به وزارت خارجه، درباره انگلیسیبودن کودتای رضاخان چنین مینویسد:
کودتا بدون خونریزی به پایان رسیده است. به زودی روشن شد که تمام چهرههای برجسته این جنبش، ارتباط تنگاتنگی با سفارت بریتانیا دارند. سرگرد مسعودخان، که پیش از این بر مسند وزارت جنگ نیز تکیه زده، از چند ماه پیش تا کنون بهعنوان معاون شخصی کلنل اسمیت در قزوین، مشغول به خدمت است.
سرهنگ رضاخان، که به فرماندهی نیروهای قزاق منصوب شده است، در هنگ نظامی انگلیس - ایران خدمت و در عمل برای فرمانده این هنگ جاسوسی میکرد.
وی در چند ماه گذشته همکاری بسیار نزدیکی با انگلیسیها در قزوین داشته است.
سید ضیاءالدین، رئیس الوزرا، مالک روزنامه نیمه رسمی رعد است. بریتانیا حامی مالی این روزنامه است. همانطور که پیش از این به اطلاع وزارتخانه رسید، روزنامه رعد همان روزنامهای است که در پاییز 1919 شدیداً به آمریکا، ملت و آداب و رسوم این کشور حمله کرد.
سید ضیاءالدین مردی است که سی و پنج سال از عمر وی میگذرد. «سید» واژهای است که به فرزندان پیامبر محمد[ص] اطلاق میشود و تا پیش از کودتا، سید ضیاءالدین دستار سیاه بر سر میکرد که نشانه سید بودن او بود. اما پس از آن «کلاه سیاه» که سرپوش معمول مردم ایران است، بر سر میکند. وی یکی از ایرانیان پر توان و استثنایی است. ضیاءالدین معاون مورد اعتماد وثوق الدوله بود. اکنون نیز همه مردم میدانند انگلیسیها روزنامه او را تأمین مالی کرده و شخصاً نیز از بریتانیا وجوهی را دریافت میکند.
منبع: کتاب از قاجار به پهلوی نوشته محمدقلی مجد، صفحه ۱۵۸