بانک اطلاعات نسخ خطی آقابزرگ قابل دسترس است

داریوش مطلبی، معاون فناوری و اطلاع‌رسانی موسسه خانه کتاب در پاسخ به تعطیل سایت نسخ خطی آقا بزرگ گفت: این سایت فقط با هدف تکمیل بانک کتابشناسی سایت موسسه خانه کتاب راه‌اندازی شد و اکنون در دسترس قرار دارد اما اولویت این سایت اطلاع‌رسانی به‌روز کتاب‌های چاپی است و در آینده این بانک کامل می‌شود.-
مطلبی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، اظهار کرد: سایت نسخ خطی آقابزرگ حاوی مجموعه اطلاعاتی است که بر اساس قرارداد موسسه خانه کتاب با مجری طرح،ناصر گلباز، طراحی و راه‌‌اندازی شد.

وی با بیان این‌که اطلاعات این سایت از مجری و تهیه‌کننده این طرح خریداری شده است، گفت: این سایت از پنج سال پیش برای اطلاع عموم و با هدف تکمیل بانک کتابشناسی سایت موسسه خانه کتاب ایجاد شد.

معاون فناوری و اطلاع‌رسانی موسسه خانه کتاب با بیان این‌که تهیه کتابشناسی و بانک اطلاعاتی نسخ خطی پدیده‌ای بوده که از گذشته تاکنون برای اطلاع‌رسانی در سایت‌‌های کتابخانه‌ها و نهاد‌های گوناگون ایجاد می‌شد، عنوان کرد: شکل نخستین این کتابشناسی چاپی بوده و سپس به مرور زمان با شکل‌گیری بستر‌های جدید، کتابشناسی‌های الکترونیکی شکل گرفتند.

وی با بیان این‌که این سایت با همکاری کتابخانه ملی و مجلس برای معرفی بخشی از آثار تولید شده در حوزه میراث مکتوب در زمینه نسخ خطی راه‌اندازی شد، گفت: این سایت شامل 230 هزار نسخه خطی در ایران و 50 هزار مکتوبات کهن کشور‌های مختلف جهان مانند آمریکای شمالی، اروپا، شبه قاره و جهان عرب است که در این سایت در دسترس مخاطبان قرار دارد.

مطلبی با بیان این‌که اولویت سایت موسسه خانه کتاب تهیه بانک اطلاعاتی و اطلاع‌رسانی درباره کتاب‌های چاپی است، عنوان کرد: راه‌‌اندازی بانک کتابشناسی نسخ خطی در این سایت به دلیل تکمیل بانک اطلاعاتی این سایت بوده اما این به این معنا نیست که نهاد‌ها و سازمان‌های دیگر نمی‌توانند تکمیل‌ کننده آن باشند.

معاون فناوری و اطلاع رسانی موسسه خانه کتاب با تاکید بر این‌که خانه کتاب در مقطعی از زمان به دلیل احساس نیاز و کمبود فضای اطلاع‌رسانی درباره نسخه‌های خطی اقدام به راه‌اندازی بانک کتابشناسی نسخه‌های خطی در این سایت کرد، گفت: تهیه صرف این بانک کتابشناسی در یک مقطع زمانی به دلیل احساس نیاز بود و این راه‌‌‌اندازی به معنای الزام آن موسسه برای به‌روزرسانی و ارایه فهرست‌های جدید نیست.

وی با بیان این‌که تمرکز موسسه خانه کتاب بر کتاب‌های چاپی و ایجاد پایگاه اطلاع‌رسانی به‌روز در این زمینه است، گفت: ارایه بانک اطلاعاتی نسخ خطی خانه کتاب منوط به تکمیل شدن بانک کتاب‌های چاپی است و در آینده نسبت به کامل کردن این بانک اقدام خواهد شد.

پیشنهاد واگذاری صدور شابک و شابم از خانه کتاب به کتابخانه ملی

مطلبی در پاسخ به پیشنهاد یکی از اعضای علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی مبنی بر واگذاری حق صدور شابک و شابم از موسسه (ISBN) و شابم ISMN خانه کتاب به این سازمان مانند همه کشور‌‌های دنیا گفت: در دنیا به سه شکل برای صدور این پدیده عمل می‌کنند. در برخی کشور‌ها به دلیل این‌که کتابخانه ملی تنها نهاد مرکزی است و اشراف بیشتری بر حوزه صنعت نشر دارد، این مسوولیت به عهده این سازمان‌‌ گذاشته می‌شود.

وی با بیان این‌که در آمریکا و اروپا به دلیل شکل‌گیری موسسه‌های خانه کتاب و تسلط بیشتر این موسسه‌ها بر حوزه نشر صدور این مجوز ‌ها به آن‌ها سپرده می‌شود، عنوان کرد: موسسه خانه کتاب به دلیل ارتباط سازمانی بیشتر با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اشراف بیشتر بر صنعت چاپ و نشر کتاب، وجود تخصص مشخص در این زمینه برای صدور شابک و شابم نسبت به کتابخانه ملی اولویت دارد.

مطلبی با بیان این‌که در برخی کشور‌ها اتحادیه ناشران کشور توسعه نظام شابک در کشور را برعهده دارند، گفت: واگذاری صدور شابک و شابم بستگی به این دارد که آن موسسه بتواند با ناشران به عنوان یک رابط معتبر؛ ارتباط سازنده‌ای برقرار کند.

برای پیاده‌سازی ‌اصول شابک یک سازمان بین المللی در سطح جهان مسوولیت شماره گذاری را بر عهده گرفت که مقر آن در لندن است و به سازمانی جهانی شابک شهرت پیدا کرده اما علاوه بر سازمان جهانی، در هر کشور یک نمایندگی در سطح ملی و در مواردی منطقه ای، مسوولیت هدایت گروه را برای شماره گذاری کتاب ها بر عهده دارد. در ایران موسسه شابک ایران در سال 1372 مسوولیت شماره گذاری کتاب ها در سطح ملی به عهده گرفت و پس از یک سال کار آزمایشی، در سال 1373 به طور رسمی کار خود ادامه داد. اکنون بالغ بر هشت هزار موسسه موسسه انتشاراتی عضو این نظام هستند و کتاب‌های خود را براساس استاندارد شابک شماره گذاری می‌کنند.

همگام با گسترش نشر کتاب و استفاده روزافزون از رایانه و سیستم های داده‌پردازی در فعالیت‌های نشر و اطلاع رسانی، ضرورت وجود شابک در ایران نیز بیش از پیش احساس شد و در نتیجه معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان متولی کار نشر اقدام به اخذ نمایندگی از موسسه جهانی شابک کرد. در سال 1372، ایران به عضویت این موسسه درآمد و اکنون این مسوولیت بر عهده موسسه خانه کتاب است.