تفسیر سیاسی قرآن زمینه فروپاشی نظام طاغوت شد

دکتر یوسف خان‌محمدی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، اظهار کرد: کتاب «تفسیر سیاسی قرآن‌ کریم در ایران معاصر» که به تازگی در بیست و ششمین جایزه کتاب فصل به عنوان شایسته تقدیر شناخته شد، با توضیح دلایل شکل‌گیری تفسیر سیاسی قرآن کریم در ایران، ماهیت تفسیر سیاسی قرآن کریم را تشریح می‌کند تا مخاطب متوجه نیاز جامعه به تفسیر سیاسی قرآن‌ کریم شود. زمینه‌های سیاسی و اجتماعی متعددی منجر به شکل‌گیری تفسیر‌های سیاسی قرآن‌ کریم شد. در واقع، تفسیر سیاسی قرآن در ایران معاصر، یک پدیده نوظهور محسوب می‌شود که در چالش با مدرنیته شکل گرفته است و در واقع، راه مقابله با لیبرالیسم و مارکسیسم محسوب می‌شود.

عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه مفید با بیان این‌که هر مطلبی که نوشته می‌شود، خنثی نیست و تاثیر فراوانی بر جامعه خواهد گذاشت، اظهار کرد: با نوشته شدن کتاب «پرتوی از قرآن» اثر مرحوم آیت‌الله طالقانی و «تفسیر سیاسی» اثر سیدابوالفضل زنجانی، متفکران آن زمان به این نتیجه رسیدند که تفسیر سیاسی قرآن، دگرگونی‌های سیاسی و اجتماعی فراوانی را در جامعه ایجاد خواهد کرد. 

خان‌محمدی  با بیان این که کتاب «تفسیر سیاسی قرآن‌ کریم در ایران معاصر» به بررسی زمینه‌های سیاسی و اجتماعی ناشی از این نوع تفسیر می‌پردازد، اظهار کرد: از ضرورت‌های ایجاد تفسیر سیاسی قرآن کریم، گسترش ایدئولوژی مارکسیستی و لیبرالیستی در جامعه آن زمان ایران بود، به این معنی که متفکران سیاسی و اجتماعی برای ایجاد یک ایدئولوژی که بتواند مقابل ایدئولوژی مارکسیستی مقاومت کند اقدام به تفسیر سیاسی آیات قرآن کریم کردند تا بر اساس آن بتوانند جامعه اسلامی را هدایت کنند. 

نویسنده کتاب «اندیشه سیاسی شیخ عبدالکریم زنجانی» درباره دومین دلیل ایجاد تفسیر سیاسی قرآن کریم در ایران گفت: متفکران جهان اسلام با توجه به وجود حکومت‌های استبدادی در جهان اسلام و ایران پیش از اسلام، برای مهارکردن استبداد، تفسیری سیاسی از قرآن را ارایه دادند و اظهار کردند که طبق نظر قرآن، حکومت متعلق به مردم است و حکومت شبیه به «مالکیت مُشاء» است و هر کس که می‌خواهد بر مردم حکومت کند باید مورد قبول و انتخاب مردم باشد.

این نویسنده حوزه دین شیوع خرافات و اوهام را سومین دلیل شکل‌گیری تفسیر سیاسی قرآن در ایران معاصر دانست و عنوان کرد: در جامعه آن زمان بدعت‌ها و خرافات در جامعه منجر به گسترش خرافه در جامعه شده بودند و برای مبارزه با خرافه‌گرایی در جامعه بر اساس قرآن و روایات ائمه(ع) قرآن ‌کریم مورد بازپژوهش قرار گرفت تا با استفاده مستقیم از آیات قرآن، خرافه در جامعه از بین برده شود.

این نویسنده و پژوهشگر دین گفت: از دلایل دیگر که منجر شد تا تفسیر سیاسی قرآن‌ کریم شکل بگیرد فقدان آگاهی در میان مردم جامعه بود. مرحوم آیت‌الله طالقانی گفت که «اگر آگاهی مردم در جامعه بالا رود دیگر حکومت‌های استبدادی به وجود نخواهند آمد.» به همین دلیل برای آگاه کردن مردم از قرآن که بهترین عامل آگاهی افراد جامعه است، استفاده شد.

صاحب کتاب برگزیده بیست ‌و ششمین دوره جایزه کتاب فصل با بیان این‌که نخستین تاثیر تفسیر سیاسی قرآن‌ کریم، شکل‌گیری حکومت اسلامی در ایران است، عنوان کرد: تفسیر سیاسی قرآن ‌کریم زمینه فروپاشی نظام طاغوت را فراهم می‌کند و به همین‌ دلیل می‌توان ادعا کرد که نخستین تاثیر تفسیر سیاسی قرآن، تشکیل حکومت اسلامی ایران بود و نکته مهم این‌که در شکل‌گیری این حکومت اسلامی رهبران انقلاب و روحانیونی قرآن‌پژوه مانند آیت‌الله خامنه‌ای، آیت‌الله طالقانی، شهید آیت‌الله بهشتی و شهید دکتر مطهری تاثیر فراوانی داشتند.

وی در پاسخ به این سوال که «تفسیر سیاسی قرآن چه کمکی به درک مفاهیم این کتاب الهی کرد؟» گفت: تفسیر سیاسی قرآن‌ کریم منجر شد تا قرآن به صورت عمومی در جامعه مطرح شود و میان دانشگاهیان، عموم افراد جامعه و حتی افراد بیگانه با قرآن جایگاه قابل توجهی پیدا کند.

وی افزود: تفسیر سیاسی قرآن همچنین شکل‌گیری روشنفکری دینی در ایران را منجر شد و نوعی خودآگاهی را در میان مردم جامعه و جهان ایجاد کرد.

خان‌محمدی با بیان این‌که پژوهش باعث شکوفایی هر فرد می‌شود، گفت: زمانی که پژوهش‌ها نقد و بررسی شوند، نویسندگان بیشتر به استعدادها و توانایی‌های خود پی‌می‌برند. نکته مهم دیگر این‌که بر اساس پژوهش، کتاب‌های خوب به اهل مطالعه معرفی و راهی کتابخانه‌ها می‌شوند. 

کتاب «تفسیر سیاسی قرآن در ایران معاصر» به قلم  یوسف خان‌محمدی با شمارگان هزار و 500 نسخه، در 496 صفحه و به بهای 150 هزار ریال برای نخستین بار از سوی انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر شده است.