گزارشی درباره اثبات مالکیت ایران بر جزایر سه‌گانه و بحرین

تاریخ سند: ۹ دی‌ماه ۱۳۰۷

تیپ مستقل فارس

محرمانه

مقام ریاست محترم ارکان حرب کل قشون

راجع به تحقیق و تحصیل اسناد مالکیت نسبت به جزائر تمب، ابوموسی و بحرین که محرمانه به ساخلوهای مربوطه دستور داده شده بود، اینک راپورتی از فرمانده ساخلوی بندر لنگه به وسیله فرمانده گردان بوشهر رسیده که سواد آن تلواً جهت استحضار خاطر محترم ایفاد می‌گردد.

سرتیپ [محمد] شاه‌بختی

****

سواد راپورت فرمانده ساخلوی لنگه به فرمانده گردان بوشهر

مورخه ۱۳۰۷/۹/۲۱

نمره ۲۰۳

محرمانه

بعدالعنوان در جواب رمز محرمانه نمره ۱۷۶ خاطر عالی را مستحضر می‌دارد که پس از تفحص و تحقیقات کامله در اطراف جزیره تنب مار[=تنب بزرگ] و ابوموسی کاملاً ثابت است که دو جزیره فوق‌الذکر متعلق به ایران بوده و جزو جزائر لنگه محسوب بوده، مثل جزیره قیس[=کیش] و شیخ شعیب[=لاوان] و غیره، ولی به مناسبت بی‌مبالاتی حکام وقت، مشایخ عمّانات که از حیث علوفات نیز محتاج به جزائر مزبور بودند، کم کم تصرفاتی نموده، حال نزد خود جزو عمّانات محسوب می‌دارند. اگرچه مدارک کتبی در دست نیست، و لکن طبق اظهارات و اطلاعات اشخاص قدیم لنگه و مضافات، زمانی که مشایخ عرب در چهل سال قبل در لنگه حکم‌رانی و تسلّط داشتند، مشایخ عمّانات به اجازه مشایخ لنگه که نسبت فامیلی به هم داشتند، حیوانات خود را برای چرا و جمع‌آوری علوفه برای زمستانه فرستاده و دخالت می‌نمودند. پس از سرکوبی مشایخ لنگه از طرف دولت به وسیله دریابیگی مرحوم و ورود حکام از طرف داخله مملکت نظر به بی‌مبالاتی آنها که قبلاً هم عرض شد مشایخ عمّانات فرصت را غنیمت شمرده تصرفاتی در دو جزائر فوق‌الذکر نمودند. ۲- راجع به بحرین نیز پس از تفحصات دقیقانه معلوم می‌شود که اسناد و احکامات مثبته نزد بعضی از اهالی لنگه بوده که اصلاً بحرینی بوده‌اند و در زمان ناصرالدین شاه سمت ضابطی در بحرین داشته‌اند. برخی از آقایان مأمورین صالح و غیرصالح، کلیه آن مدارک را به هر وسیله که بوده به دست آورده و اوراق اصلی آن را به انگلیس‌ها فروخته و سوادی نیز از آن اسناد به مراکز خود ارسال داشته‌اند و سه نفر از اشخاصی که مدارک کتبی نسبت به بحرین را در لنگه به دست آورده یا به مرکز فرستاده یا به مصرف فروش رسانیده‌اند به قرار ذیل است:

۱- آقای سدیدالسلطنه، حکومت سابق لنگه، ۲- شیخ‌حسن نام، امین مالیه سابق لنگه، حال در اصفهان مشغول طبابت می باشد، ۳- وثوق حضور، حکومت سابق لنگه

محل امضاء - فرمانده ساخلوی لنگه، نایب اول اسماعیل نوبری

سواد مطابق اصل است