ظل السلطان به ایران نیاید !

 دخالت بیگانگان در امور کشور ایران در زمان حکومت پادشاهان قاجار آنقدر واضح و روشن است که هرگونه تردید در آن، کتمان حقیقت است. آنگونه که حتی از اسناد وزارت امورخارجه کشورهایی چون روسیه و انگلیس برمی آید، تصمیم گیرندگان واقعی بسیاری از وقایع و امور کشور ، سفارتخانه های خارجی به ویژه دو کشور مذکور بوده اند. برای درک میزان این دخالت خوانندگان گرامی را به سندی ارجاع می دهیم که در کتاب نارنجی یعنی اسناد وزارت امورخارجه روسیه آمده است. بیگانگان در مورد بودن یا نبودن نزدیکان شاه در مملکت هم نظر قطعی را صادر می کرده اند، نظری که لازم الاجرا بود . بخوانید:
گزارش فوری مستشار ارشد، سابلین
تهران، 25دسامبر 1908 [4 دی 1287، یکم ذی حجه ۱۳۲۶] شاه (محمد علیشاه) دیروز شخص معتمدی را به نزد من فرستاد تا مرا در جریان تلگرامی که اعلیحضرت از ظل السلطان (برادر مظفرالدین شاه و عموی محمد علیشاه) دریافت کرده بود، قرار دهد. در این تلگرام، عموی شاه به اطلاع می رساند که شرایط بازگشت وی به ایران که توسط سفرای دو کشور به او اطلاع داده شده بود، بسیار ناراحتش کرده است. ظل السلطان در تلگرام خود به شاه می نویسد:" شما خود مرحمت فرموده و مرا به بازگشت به وطن دعوت کنید". سپس ظل السلطان که گویا از رفتار دو سفیر اظهار تعجب و ناراحتی کرده است، تقاضا می کند به وی اجازه داده شود به املاک خودش در حومه اصفهان بازگردد. من به معتمد شاه جواب دادم که هیچ کس مانع بازگشت ظل السلطان به ایران نیست، منتها به خاطر منافع شاه و نظم مملکت، هر دو کشور (روسیه و انگلستان) به طور دوستانه به عموی شاه گفته بودند که اگر با مراجعت وی به ایران بی نظمی و آشوب تازه ای به پا گردید، ظل السلطان از تضمیناتی که قبلا به او داده شده است محروم خواهد شد و دیگر او خودش می داند چه کند.