انتشار کتاب «ایران در جنگ جهانی دوم: اشغال‎گری و قحطی»

کتاب "ایران در جنگ جهانی دوم؛ اشغال‎گری و قحطی" با قلم مشترک مراد سلیمانی زمانه و مجتبی سلطانی احمدی به زودی منتشر می‎شود.

مراد سلیمانی‌زمانه پژوهشگر تاریخ معاصر ایران گفت: این کتاب سرگذشت سال‌های تلخ حضور اشغال‎گران در کشور را در سال‎های آغازین سلطنت پهلوی دوم به روایت اسناد به تصویر می‌کشد.

وی افزود: تجزیه و تحلیل تحولات سال‎های ابتدایی پس از اشغال بدون تردید کار بسیار بزرگی است و چون منابع زیادی تاکنون در این باره انتشار نیافته است، هنوز بسیاری از جنبه‌ها و ابعاد آن ناشناخته مانده است و این کتاب می‌تواند بخشی از خلاء تحقیقات تاریخ اجتماعی و سیاسی ایران در این برهه را پر نماید. در واقع دغدغه مشترک بنده و مجتبی سلطانی احمدی مبنی بر تبیین شرایط ایران در این مقطع تاریخی و ظلم‎های وارده بر مام میهن ما را بر انجام پژوهش بر این موضوع مصمم ساخت.

وی در ادامه افزود: کتاب برآن است تا با بهره‌گیری از اسناد وزارت امور خارجه، نخست وزیری، سازمان اسناد ملی ایران و مجلس شورای اسلامی و نیز اسناد منتشر شده در قالب کتابِ ‌سَند روایتی مستند از اوضاع اجتماعی و سیاسی کشور به ویژه بحران غذایی ایران در سال‎های 1320-1322به جامعه علمی کشور و علاقمندان ارائه کند.

سلیمانی در ادامه افزود:  این کتاب از دو بخش تهیه شده است. بخش اول به اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ایران در دوران اشغال می‌پردازد و شامل پنج فصل است. در فصل اول به وقوع جنگ جهانی دوم و نقض بی‌طرفی ایران توسط متفقین پرداخته شده است. در فصل دوم  اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشور در نتیجه مداخلات متفقین واکاوی شده است و در فصول سوم، چهارم و پنجم نقش و عمل‎کرد انگلستان، روسیه و آمریکا در بحران آذوقه ایران مورد بررسی قرار گرفته است و نشان داده خواهد شد که اگر چه متفقین در فصل هفتم پیمان تحمیلی اتحاد سه‌گانه متعهد شده بودند که بیشترین مساعی خود را به کار گیرند تا زندگانی اقتصادی ملت ایران در نتیجه اشغال‎گری دچار آسیب و تضییع نشود، اما  آن‎ها در عمل رفتاری مغایر با مفاد این بند داشتند.

سلیمانی افزود: اشغال‎گران نه تنها آذوقه و مایحتاج روزانه‎ خود را از بازارهای ایران تهیه می‌کردند. بلکه بخشی از مایحتاج نظامیان خود در خارج از کشور به ویژه عراق را نیز از ایران تأمین می‌نمودند و بدون انجام تشریفات گمرکی و پرداخت عوارض، مواد غذایی را به خارج از کشور می‌رساندند. در این فصول مشخص خواهد شد که ایران تحت اشغال به دلیل شاخصه‌های ژئواستراتژیک و ژئوپلیتیک خود، مهم‌ترین راه ارسال غذا و تجهیزات متفقین برای جبهه روسیه بشمار می‌رفت و به این دلیل «پل پیروزی» نام گرفت.

این محقق تصریح کرد: علاوه بر این روشن خواهد شد که متفقین جنگ‌زدگان لهستانی را از طریق روسیه در ایران اسکان دادند و در امور پولی، مالی و گمرک کشور مداخله و بخش اعظم ناوگان حمل و نقل ایران را در اختیار خود گرفتند و از این طریق بخش زیادی از آذوقه و مواد غذایی را از ایران خارج نمودند. دستاورد این اقدامات برای مردم و سرزمین ایران آسیب‌پذیری شدید سطح زندگی، تورم، احتکار، کمبود مواد غذایی، ناامنی، قحطی و بیماری لاعلاج تیفوس بود.

این پژوهش‎گر در پایان گفت: بخش دوم  مشتمل بر مجموعه‌ای ارزشمند از اسناد مرتبط با موضوع است. همچنین عکس‌ها و ضمائم پایان‌بخش اثر است.