24 خرداد 1395
700 اثر ارزشمند از شیخ مفید در کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود
به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، کارشناس مسئول ادارۀ مخطوطات این سازمان اعلام کرد: «بیش از 700 نسخه از تألیفات شیخ مفید با موضوع فقه و اصول فقه و حدیث و کلام شامل کتب خطی، چاپ سنگی، کتب چاپی، نسخه‌های عکسی، میکروفیلم و پایان‌نامه در کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی موجود است که در این میان، حدود 300 نسخۀ خطی و چاپ سنگی وجود دارد که برخی به واسطۀ قدمت، تاریخ کتابت و یا حاشیه‌نویسی برخی بزرگان بر آن‌ها، از نفاست بالایی برخوردار است.»
سید محمدرضا فاضل هاشمی در این رابطه ادامه داد: «از جمله آثار این عالم و مرجع بزرگ شیعه در گنجینۀ نسخه‌های خطی آستان قدس، «خصائص و مفاخر» در اخبار و احادیث شیعه است که به خط نسخ 27 سطری در سال 898 هجری قمری کتابت شده، و دیگری «مسائل العویص» به کتابت سال 961 قمری در فقه که توسط علامه حائری وقف آستان قدس شده است.»
وی به معرفی «فصول المختار عن عیون و المحاسن» پرداخت و گفت: «نسخۀ نفیسی است که کتابت آن به قرن ده برمی‌گردد و «علی‌بن الحسین علم‌الهدی» گزیده‌ای از «العیون» شیخ مفید را در آن گرد آورده است.»
فاضل هاشمی یکی دیگر از تألیفات مهم شیخ را در اخبار، «مسار الشیعه» دانست که شامل مختصری از حالات ائمۀ اطهار علیهم‌السلام و مخالفین ایشان بوده و افزود: «نسخه‌های متعددی از این اثر در گنجینۀ کتب خطی آستان قدس موجود است و دو نسخه از این میان، یکی به کتابت 1104 و دیگری به کتابت 1075 قمری از نفاست ویژه‌ای برخوردار است.»
کارشناس مسئول ادارۀ مخطوطات آستان قدس رضوی تصریح کرد: «کتاب «ذبایح اهل کتاب» در فقه به کتابت سال 1089، «المقنعه» در فقه و کلام کتابت 955 قمری و «الإرشاد» تحریر ربیع الثانی 1032 قمری، سه اثر نفیس دیگر در این مجموعه است.»
وی با بیان اینکه از اثر معروف شیخ مفید با نام «الإرشاد فی معرفه حجج الله علی العباد»، نسخه‌های متعددی در گنجینۀ کتب خطی موجود است، توضیح داد: «این اثر، نخستین و دقیق‌ترین تألیف وی در شرح حال ائمۀ اطهار علیهم‌السّلام است که نسخه‌ای به کتابت قرن 11 و 12 و دو نسخۀ ارزشمند از ترجمۀ فارسی این اثر با نام «تحفۀ سلیمانی» یکی به کتابت سال 1127 و دیگری با چاپ سنگی متعدد به سال 1303 هجری قمری، از دیگر نسخه‌های این گنجینه است.»
گفتنی است «محمد بن محمد بن نعمان» مشهور به شیخ مفید از بزرگترین علمای شیعۀ دوازده امامی در نیمۀ دوم قرن چهارم و اوائل قرن پنجم قمری و از احیاکنندگان بزرگ علوم اسلامی و مروجان سخت‌کوش فرهنگ شیعی و از نشردهندگان فقه امامیه است که بالغ بر 200 عنوان کتاب در فقه و اصول و حدیث و کلام تألیف نموده است.
سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی