رسول جعفریان: «الف لام خمینی» تاریخ انقلاب بر محور امام است.

رئیس کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران در آئین رونمایی از کتاب «الف لام خمینی»، اظهار کرد: معتقدم کتاب بهبودی ادامه همان سنت تاریخ‌نگاری ما در دوره‌های موفق آن است که با ارجاعات و اسناد بهتر همراه شده است. البته این کتاب زندگینامه امام نیست، بلکه تاریخ انقلاب بر محور امام است.

حجت‌الاسلام والمسلمین رسول جعفریان در آئین رونمایی از کتاب «الف لام خمینی»، گفت: بعد از انقلاب تاریخ انقلاب را در برهه‌های مختلف مورد توجه قرار دادیم و صرفنظر از یکسری کارهای شخصی، چندین موسسه برای تدوین تاریخ انقلاب تاسیس شد که هر یک با یک دیدگاه ویژه کار را شروع کردند. برخی به مرور تحلیل رفته و برخی نیز همچنان فعال هستند. در بین این موسسات مرکزی همچون مرکز اسناد انقلاب اسلامی، صدها عنوان کتاب در این حوزه منتشر کرده است. موسسه مطالعات تاریخی وابسته به بنیاد مستضعفان نیز سال‌هاست با در اختیار داشتن اسناد و کتاب‌های بسیار، مشغول نوشتن در این حوزه است. مرکز مطالعات و پژوهش‌های سیاسی نیز سالها در این حوزه فعالیت می‌کند. مراکز دیگری همچون حوزه هنری نیز در این زمینه سهمی دارد.

 
وی افزود: دانشگاه‌ها و اساسا گروه‌های تاریخ دانشگاه‌ها به دلایل مختلف در این حوزه چندان فعال نیستند، البته برخی دانشگاه‌ها رشته انقلاب اسلامی یا تاریخ جنگ را ایجاد کرده‌اند. در خارج از کشور حجم زیادی از نوشته‌ها در سطوح مختلف در دانشگاه‌ها و یا از سوی افراد تولید شده و رقابتی در این زمینه بین داخل و خارج ایجاد شده است. از قدیم استادان ما بیان می‌کردند که تا حدود 70 یا 80 سال از ماجرایی نگذرد، تاریخی نمی‌شود، اما همان‌ موقع هم ما به این حرف اعتقاد چندانی نداشتیم. امروز موسسات غربی نیز به این موضوع اعتقادی ندارند و حتی گاهی دوره‌های نزدیک را هم تاریخ به حساب می‌آورند.  

رئیس کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران بیان کرد: در قالب و تعریف مفاهیم قدیم، امروز ما بیشتر در حال نوشتن سیاسی هستیم تا تاریخ. هدایت‌الله بهبودی در ابتدای کتاب خود نوشته که از بچگی دلداده انقلاب بوده است؛ کسی که این حس را ندارد، اصلا این حال و هوا را نمی‌فهمد. البته وقتی دلدادگی هست، شفافیت تا حدی دچار مشکل می‌شود و شاید آن‌طور که باید و شاید به یکسری مسائل پرداخته نشود. البته در این 40 سال اخیر، تحمل جامعه ما درباره کتاب‌های تاریخی وضعیت بهتری پیدا کرده است.
 
وی ادامه داد: توجه به این نکته ضروری است که وقتی تاریخ را سیاسی می‌نویسیم و یا مثلا برخی مراکز مانند مرکز اسناد که در این زمینه شیب تندتری نیز دارند، پذیرش آن از سوی نسل جدید کمتر است. برای ارتباط بهتر با نسل جدید باید کمی راحت‌تر برخورد کنیم و بنویسیم. همچنین باید به تاریخی‌شدن وفادارتر باشیم تا به سیاسی‌شدن.
 
حجت‌الاسلام والمسلمین جعفریان گفت: سطح کار پژوهشی ما سطح دانشی است که از تاریخ داریم. در دوره صفوی چندین کار تاریخ‌نگاری بسیار خوب داشتیم، در دوره قاجار نیز چندکار تاریخ‌نگاری درجه یک انجام شد، اما در دوره پهلوی با افت شدیدی در این حوزه مواجه بودیم. وقتی حکومت زیادی در این کار دخالت کند، کار ضعیف می‌شود. معتقدم کتاب بهبودی ادامه همان سنت تاریخ‌نگاری ما در دوره‌های موفق آن است که با ارجاعات و اسناد بهتر همراه شده است. البته این کتاب زندگینامه امام نیست، بلکه تاریخ انقلاب بر محور امام است.
 
این استاد دانشگاه، اظهار کرد: سطح تاریخ ما آموزش لازم را ندارد و تاریخ‌نویسی ما بین‌المللی نیست. زمانی افرادی مانند عباس اقبال و زرین‌کوب این حوزه را به سمت حرفه‌ای شدن پیش برده‌اند، ولی امروز دانشگاه‌های ما در این زمینه چندان موفق نیستند. سبک زندگی‌نامه‌نویسی ما سبک کتاب‌های تراجم قدیم است، در حالی‌که کارهایی که امروز در دنیا می‌شود، به لحاظ زندگینامه‌نویسی از جنس دیگری است.
 
وی در ادامه با اشاره به کتاب «الف لام خمینی» گفت: شخصیت فکری امام در این کتاب محو است. دوست داشتم ضمن توجه به انقلاب، مباحث فکری امام بیشتر نمایان می‌شد. امیدوارم هدایت‌الله بهبودی بتواند از این مجموعه یک زندگینامه به‌دست آورد. در سالی که به نام امام علی (ع) نامگذاری شده بود، شاید بیش از هزار کتاب به چاپ رسید، ولی هنوز هم معتقدم در بین این همه کتاب، یک کتاب به‌درد بخور که دیدگاه‌ها، تفکرات و مناسبات امام را به‌درستی بیان کند، نداریم. کتاب «الف لام خمینی» به اعتقاد من نقص‌هایی دارد و به نظرم نویسنده گیر اسناد است و به مواردی کمتر در این کتاب پرداخته می‌شود. همچنین در بسیاری موارد بستر تاریخی یا مطرح نشده یا به‌صورت جسته و گریخته آمده است. باید ریشه‌های فکری امام را استخراج کنیم، بشناسیم تا بفهمیم این مبانی از کجا شکل گرفته است.
 
حجت‌الاسلام والمسلمین جعفریان، بیان کرد: هدایت‌الله بهبودی زحمت زیادی برای تالیف این کتاب کشیده، ولی هنوز در آغاز راه هستیم و باید مجموعه‌های زیادی در این زمینه بنویسیم. باید برای 200 شخصیت انقلاب حداقل 200 کتاب یک‌جلدی خوب، متناسب با سبک زندگی آن‌ها داشته باشیم. البته امیدوارم در تاریخ‌نویسی‌مان با سبکی مطابق ذائقه نسل امروز پیش برویم و سطح دانش، معلومات و آموزش‌هایمان را بالا ببریم. هرچه مراکز علمی روی آموزش بیشتر تکیه کنند مسلماً کارهای بعدی بهتر و کاملتر خواهد بود.