هجرت امام خمینی از نجف به پاریس

گزارش ساواک درباره جلوگیری دولت کویت از ورود امام خمینی به این کشور

تاریخ سند: ۱۵ مهرماه ۱۳۵۷

سرّی

گزارش

درباره: موضوع مسافرت روح‌الله خمینی به کویت و عدم اجازه ورود وی از طرف مقامات کویتی

محترماً به استحضار می‌رساند:

در اجرای اوامر صادره به منظور بررسی چگونگی تصمیم مسافرت روح‌الله خمینی به کویت و اقدامات مقامات دولتی کشور مذکور و امکان نفوذ اطلاعاتی، در روز ۵۷/۷/۱۳ به کویت عزیمت نمودم. نتیجه بررسی و تحقیقات به شرح زیر به استحضار می‌رسد:

خمینی با اتکاء به هوادارانی که در کویت دارد و این که بتواند موقتاً از فشار مقامات عراقی در امر ایجاد محدودیت علیه خود، رها شود، تصمیم عزیمت به کویت را اتخاذ نموده و درصدد بوده در کشور اخیر، بررسی‌های لازم انجام و احیاناً با هواداران خود که از نقاط دیگر به کویت فرا می‌خوانده، مقصد بعدی خود را معین کند. به همین جهت عازم کویت شده است. مقامات کویتی تا ساعت ۱۲ روز ۵۷/۷/۱۲ (به وقت محلی) از قصد ورود وی به این کشور بی‌اطلاع بوده‌اند. بنا به اظهار سفیر شاهنشاه آریامهر که مبتنی بر گفته‌های آقای عبداللطیف شوینی معاون وزارت کشور کویت می‌باشد، چگونگی اطلاع مقامات مذکور به این صورت بوده که ساعت ۱۲ روز ۵۷/۷/۱۲ سفیر شاهنشاه آریامهر در کویت با سفیر کویت در دربار شاهنشاهی که در کشور خودش بوده، ملاقات داشته است. در این دیدار سفیر شاهنشاه آریامهر ضمن صحبت اظهار می‌دارد که شایع است خمینی در راه ورود به کویت می‌باشد. شیخ ناصر سفیر کویت با شنیدن این مطلب با دفتر امیر کویت تماس تلفنی گرفته و موضوع را گزارش و ۱۰ دقیقه بعد، از دفتر امیر پاسخ می‌دهند که موضوع صحت دارد، اما دستور داده شده که تحت هیچ شرایطی خمینی را به کویت راه ندهند.

متعاقباً در روز ۵۷/۷/۱۳ عبداللطیف شوینی معاون وزارت کشور کویت با سفیر شاهنشاه آریامهر ملاقات و اظهار می‌دارد: جریان مسافرت خمینی به کویت به این طریق بوده که شخصی به نام حاج عباس مهری که ضمن اینکه روحانی است، دارای مغازه فروش لوازم زندگی در کویت است، دعوتنامه‌ای به نام حاج سید روح‌الله خزروقی و همراهان تهیه کرده و به تأیید وزارت امور خارجه کویت رسانیده و به عراق فرستاده است. به این ترتیب چون نام «خمینی» در دعوتنامه نبوده، مقامات این کشور متوجه موضوع نشده‌اند. پس از آن که سفیر کویت در دربار شاهنشاهی به وسیله سفیر شاهنشاه آریامهر در جریان قرار گرفته و موضوع را اطلاع داده، امیر کویت دستور رسیدگی داده و ضمن آن به مرزهای ورودی دستور جلوگیری صادر نموده است. در رسیدگی به موضوع مشخص شده که حاج عباس مهری (کارگزار خمینی در کویت)، اقدام به فریب مقامات این کشور نموده است. دولت کویت به سه دلیل اجازه ورود به خمینی نداده است:

۱- امیر کویت شخصاً دستور جلوگیری داده و نظر به خصومت خمینی نسبت به شاهنشاه آریامهر و دولت ایران، وی را صالح برای ورود به کویت ندانسته است.

۲- اخیراً که امیر کویت و سایر مقامات این کشور و همچنین عربستان سعودی از خمینی انتقاداتی کرده‌اند، خمینی از ممالک مزبور به عنوان «کشورهای ارتجاعی» منطقه نام برده و به آنان توهین کرده و این توهین برای مقامات کویتی قابل تحمل نبوده است.

۳- خمینی و دعوت‌کننده او که مقیم کویت است، برای ورود مشارالیه به این کشور مرتکب جعل و تزویر شده و به جای خمینی از نام «خزروقی» استفاده کرده‌اند.

به علاوه دولت کویت دستور داده که هرگز خمینی را به این کشور راه ندهند.

متعاقب برگشت دادن خمینی که در محل مرز کویت - عراق انجام شده و به وضع موهنی بوده، از ایران به روحانیون کویت تلفن شده و سیدمحمد شیرازی، روحانی سرشناس کویت، که در باطن با خمینی مخالف است، از جهت این که کاری کرده باشد، سه نفر را در ساعت ۱۰ روز ۵۷/۷/۱۳ به مرز فرستاده و دو نفر آنان تا بصره رفته‌اند، ولی موفق به دیدار خمینی نشده و مراجعت کرده‌اند. از صبح روز ۵۷/۷/۱۳ تاکنون حدود ۶۰۰ فقره تلگراف اعتراض‌آمیز از محافل مختلف به کویت مخابره شده که بیش از ۹۰ درصد آنها از سوی سازمان‌های ایرانی مخالف دولت ایران در ممالک اروپایی و امریکا بوده است. مقامات کویتی در ملاقات روز ۵۷/۷/۱۴، از این که جراید ایران مطالب مربوط به جلوگیری از ورود خمینی را همراه با انتقاداتی علیه کویت، درج نموده‌اند، اظهار گله و شکایت کرده‌اند، که به آنها پاسخ داده شده جراید [در شرایط کنونی] در ایران آزاد هستند و دولت فعلاً نمی‌تواند مانع درج مطالب آنها بشود. به طور کلی در کویت افکار موافق خمینی در میان ایرانیان، خیلی شدید نیست و هواداران او به علت نظامات داخلی این کشور قادر به فعالیت مؤثری نیستند. ضمناً همان‌طور که به استحضار رسید مقامات کویتی به سه دلیلِ اشاره شده در فوق، مانع ورود خمینی شده‌اند و سفیر شاهنشاه آریامهر در این مورد درخواستی نکرده و حتی گفته از لحاظ ایران ورود او مانعی ندارد. در خاتمه به استحضار می‌رساند که سفیر شاهنشاه آریامهر در کویت و سایر اعضای نمایندگی شاهنشاهی، به اوضاع تسلط کافی دارند و سفیر با هیأت نمایندگی ساواک روابط بسیار حسنه و همکاری نزدیک دارد. مراتب جهت استحضار از عرض گذشت.

اسناد بیشتر درباره هجرت امام خمینی(ره) از نجف به پاریس را در اینجا بخوانید