آثار و مقاله‌شناسی دکتر حسین مدرسی طباطبایی

سیدحسین مدرسی طباطبایی (متولد 1320 ش در قم) استاد و پژوهشگر علوم اسلامی، پس از تحصیلات جدید به حوزۀ علمیه پیوست. سطوح عالی فقه و اصول را نزد حضرات آیات فاضل لنکرانی، حسین نوری، یوسف صانعی و آیت‌اللّه ‌سلطانی و متون فلسفی را خدمت آقایان گیلانی، جوادی آملی، محمد شاه‌آبادی و مرحوم مرتضی مطهری فراگرفت. خارج فقه و اصول را عمدتاً در محضر مرحوم آیت‌اللّه سیدمحمد محقق داماد (یک سال‌) و آیت‌اللّه‌ مرتضی حائری (ده سال‌) شاگردی کرد. همزمان به تدریس متون درسی رایج در حوزه نیز می‌پرداخت که تا سطوح عالی ادامه داد. از سال ‌۱۳۵۵ش به صورت پراکنده از سال ۱۳۵۸ مداوم برای ادامۀ تحصیلات جدید در انگلستان به سر برد. در سال ۱۳۶۱ش دورۀ دکتری خود را در دانشگاه آکسفورد انگلستان به پایان برد و برای تدریس به دانشگاه پرینستون آمریکا دعوت شد که از آن‌ زمان تاکنون در همان جا مقیم و عهده‌دار کرسی Bayard Dodge آن دانشگاه‌ است. او همزمان در دانشکدۀ مطالعات بین‌المللی دانشگاه کلمبیا در شهر نیویورک و در کالج سینت انتونی دانشگاه آکسفورد نیز عهده‌دار کرسی دانشگاه است. همچنین به تناوب در دانشکدۀ ‌حقوق دانشگاه ییل و هاروارد نیز تدریس کرده و مدّت نه سال عضو شورای‌عالی نظارت بر دانشگاه هاروارد بوده‌ است.

مدرسی طباطبایی از ایام نوجوانی در اواسط دهۀ چهل به نوشتن مقالات ‌اجتماعی و سپس مذهبی در روزنامه‌ها و مجلات مذهبی مانند مجلّۀ «مکتب ‌اسلام»‌ می‌پرداختند و پس از آن با پژوهش‌های تاریخی در مجلات ادبی تهران‌ مانند ماهنامه‌های «وحید»، «بررسی‌های تاریخی» و «فرهنگ ایران زمین» ادامه دادند. در سال‌های ۱۳۵۰تا ۱۳۵۵ش زمانی که در قم اقامت داشتند، برای یافتن آثار و اسناد گمشدۀ مربوط به قم، از خلال کتابخانه‌های معروف در داخل و خارج، تحقیقات ارجمندی انجام دادند و با دقت و حوصله به تصحیح و ویرایش و چاپ کتب خطی و قدیمی پرداختند. بی‌گمان آثار مربوط به قم ایشان، از اسناد مهم و دست اول در پژوهش‌های قم‌شناسی محسوب می‌شود. در بیست‌وپنج سال اخیر، تحقیقات و نوشته‌های او در دو زمینۀ حقوق اسلامی و تاریخ تشیع متمرکز شده است. آثار و تألیفاتی که تاکنون از ایشان منتشر شده به شرح زیر است:

کتابشناسی آثار

1. مدرسی طباطبایی، حسین؛ قم در قرن نهم هجری؛ قم: حکمت، 1350ش، 372ص.
2. مدرسی طباطبایی، حسین؛ خاندان فتحان: (احوال و آثار دانشمندان یکی از خاندان‌های علمی قم در قرن هفتم تا دهم)؛ قم: حکمت، 1352ش، 48ص.
3. مدرسی طباطبایی، حسین؛ فرمان‌های ترکمانان قراقویونلو و آق قویونلو؛ قم: حکمت، 1352ش.
4. مدرسی طباطبایی، حسین؛ کتابشناسی آثار مربوط به قم؛ قم: حکمت، 1353ش، 244ص.
5. مدرسی طباطبایی، حسین؛ تاریخ دارالایمان قم؛ محمدتقی بیک ارباب؛ قم: حکمت، 1353ش، 144ص.
6. مدرسی طباطبایی، حسین؛ مثال‌های صدور صفوی: (بررسی کوتاهی دربارۀ یک نوع از اسناد دیوانی دورۀ صفوی)؛ قم: حکمت، 1353ش، 68ص.
7. مدرسی طباطبایی، حسین؛ راهنمای جغرافیایی تاریخی قم؛ (مجموعه متون و اسناد) قم: حکمت، 1355ش، 336ص.
8. مدرسی طباطبایی، حسین؛ تربت پاکان (2 جلد) قم: مهر، 1355ش. ج اول، 720ص ، ج دوم، 508ص.
9. مدرسی طباطبایی، حسین؛ فهرست نسخه‌های خطی کتابخانۀ مدرسۀ رضویۀ قم؛ قم: مهر، 1355ش، 72ص + 56 اسناد.
10. مدرسی طباطبایی، حسین؛ هفت فرمان دیگر از پادشاهان ترکمان؛ بی‌نا، بی‌تا، 40ص.
11. مدرسی طباطبایی، حسین؛ خلاصه البلدان؛ صفی‌الدین محمد بن محمدهاشم حسینی قمی؛ قم: حکمت، 1355ش(1396 ه.ق)، 320ص.
12. مدرسی طباطبایی، حسین؛ ب‍رگی‌ ‌از ت‍‍اری‍خ‌ قزوی‍ن‌: (ت‍‍اری‍خ‍چ‍ه‌‌ای‌ ‌از ‌آس‍ت‍‍ان‍ه‌ ش‍‍ا‌ه‍ز‌اده‌ ح‍س‍ی‍ن‌ و دودم‍‍ان‌ س‍‍اد‌ات‌ م‍ر‌ع‍شی‌ ق‍زوی‍ن‌)؛ ق‍م‌: ک‍ت‍‍اب‍خ‍‍ان‍ه‌ ‌ع‍م‍وم‍‍ی‌ ح‍ض‍رت‌ ‌آی‍ه‌‌ال‍ل‍ه‌ ‌ال‍‍ع‍ظم‍‍ی‌ ن‍ج‍ف‍‍ی‌ م‍ر‌ع‍ش‍‍ی‌،۱۳۶۱ش، 208ص
13. مدرسی طباطبایی، حسین؛ زمین در فقه اسلامی؛ (دو جلد)، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۶۲ش.
14. مدرسی طباطبایی، حسین؛ قم‌نامه؛ قم: کتابخانۀ آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی، 1364ش.
15. مدرسی طباطبایی، حسین و افشار، ایرج؛ جامع التواریخ حسنی (بخش تیموریان پس از تیمور)؛ تاج‌الدین حسن بن شهاب یزدی؛ کراچی پاکستان: مؤسسۀ تحقیقات علوم آسیایی میانه، 1987م (1366ش)، 220ص.
16. مدرسی طباطبایی، حسین؛ مقدمه‌ای بر فقه اسلامی؛ ترجمۀ محمد آصف فکرت؛ مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی، 1368ش.
17. مدرسی طباطبایی، حسین؛ مکتب در فرآیند تکامل: (نظری بر تطوّر مبانی فکری تشیع در سه قرن نخستین)؛ ترجمۀ هاشم ایزدپناه؛ نیوجرسی آمریکا: داروین، 1374، 286ص و نیز: تهران: کویر، 1386ش،392ص.
18. مدرسی طباطبایی، حسین؛ مکتب در فرایند (تکمله)؛ ترجمۀ هاشم ایزدپناه؛ نیوجرسی آمریکا: داروین، 1374ش، 18ص.
19. مدرسی طباطبایی، حسین؛ میراث مکتوب شیعه از سه قرن نخستین هجری؛ دفتر اول، ترجمۀ سیدعلی قرائی - رسول جعفریان؛ قم: کتابخانۀ تخصصی تاریخ اسلام و ایران، 1383، 528ص و نیز: نشر مورّخ، 1386ش، 548ص.
20. مدرسی طباطبایی، حسین؛ ذیل نفثه المصدور؛ نجم‌الدین ابوالرجاء قمی؛ نیوجرسی آمریکا: زاگرس، 1386ش، (2007م) 324ص و نیز: تهران: کتابخانۀ موزه و مرکز اسناد مجلس، 1389ش، 364ص.
21. مدرسی طباطبایی، حسین؛ قُمّیات: (مجموعه مقالات دربارۀ قم)؛ نیوجرسی آمریکا: زاگرس، 1386ش.
22. مدرسی طباطبایی، حسین؛ سَنَدیات: (مجموعه مقالات دربارۀ اسناد تاریخی)، نیوجرسی آمریکا، زاگرس، 1387ش.
23. مدرسی طباطبایی، حسین؛ تطور المبانی الفکریه للتشیع فی القرون الثلاثه الاولی، بیروت، دارالهادی، 2008 م. (1387ش) . تطور المبانی الفکریه للتشیع فی القرون الثلاثه الاولی، ترجمۀ  فخری مشکور، قم، 1423 ق. (1382ش)
24. مدرسی طباطبایی، حسین؛ تاریخیات: (مجموعه مقالات و تحقیقات تاریخی)، نیوجرسی آمریکا، زاگرس، 2009 م. (1388 ش)
25. مدرسی طباطبایی، حسین؛ کتابیات: (مجموعه مقالات در زمینۀ کتابشناسی)، نیوجرسی آمریکا، زاگرس، 2009 م (1388ش)

مقاله‌شناسی

1.  «مزارات قم»؛ استوار، ش 1231 - 1258
2.  «مساجد قدیم قم»؛ استوار، ش 2088 - 2092.
3.  «کتیبه‌های دورۀ صفوی قم»؛ وحید، سال چهارم، ش 11، آبان 1346، ص 1017 - 1023.
4.   «کتیبه‌های دورۀ صفوی قم»؛ وحید، سال چهارم، ش12، آذر 1346، ص1107.
5.  «نسخه‌های خطی کتابخانۀ مدرسۀ رضویۀ قم»(1)؛ وحید، سال پنجم، ش 4، 1346، ص 378 - 381
6.  «نسخه‌های خطی کتابخانۀ مدرسۀ رضویۀ قم» (2)؛ وحید، سال پنجم، ش 5، 1346، ص463 - 470.
7.  «وقف‌نامۀ دو قنات در قم»؛ وحید، سال پنجم، ش6 - 7، 1346، ص575 - 577.
8.  «گچ‌بری‌های بازمانده از قرن هفتم تا نهم در قم»(1)؛ وحید، سال پنجم، ش7، 1347، ص683 - 684.
9.  «گچ‌بری‌های بازمانده از قرن هفتم تا نهم در قم»(2)؛ وحید، سال پنجم، ش9، 1347، ص697 - 700 و ص839 - 844.
10.   «سنگ‌نبشته‌های تاریخی در قم از دورۀ افشاریه و قاجاریه»؛ وحید، سال پنجم، ش10، 1347، ص931 - 936.
11.   «کتیبه‌های دورۀ صفوی قم»؛ وحید، سال ششم، 1347، ص389 - 392.
12.   «پاسخ در مورد عدد هفده»؛ راهنمای کتاب، سال دهم، ش 5، دی 1346، ص547.
13.   «پاسخ در مورد عدد هفده»؛ راهنمای کتاب، سال یازدهم، ش 9 - 12، اسفند 1347، ص662.
14.   «نمونه‌های نثر و نظم فارسی در دو قرن نخستین هجری»(1)؛ وحید، سال هفتم، ش5، اردیبهشت 1349، ص578 - 584.
15.   «نمونه‌های نثر و نظم فارسی در دو قرن نخستین هجری»(2)؛ وحید، سال هفتم، ش6، خرداد 1349، ص733 - 737 .
16.   «نمونه‌های نثر و نظم فارسی در دو قرن نخستین هجری» (3)؛ وحید سال هفتم، ش8، مرداد 1349، ص921 - 924.
17.   «مدارس قدیم قم»(1)؛ وحید، سال هشتم، ش2، بهمن 1349، ص201 - 206.
18.   «مدارس قدیم قم» (2)؛ وحید، سال هشتم، ش3، اسفند 1349، ص409 - 411.
19.   «مدارس قدیم قم در دورۀ صفویه» (5)؛ وحید، سال نهم، ش7، مهرماه 1350، ص1105 - 1020.
20.   «مدارس قدیم قم در دورۀ صفویه» (6)؛ وحید، سال نهم، ش8، آبان 1350، ص1247 - 1253.
21.   «مدارس قدیم قم در دورۀ قاجاریه» (7)؛ وحید، سال نهم، ش12، اسفند 1350، 1767 - 1772.
22.   «مدارس قدیم قم در دورۀ قاجاریه» (8)؛ وحید، سال دهم، ش1، فروردین 1351، ص34 - 39.
23.   «مدارس قدیم قم (مستدرکات)» (9)؛ وحید، سال دهم، ش2، اردیبهشت 1351، ص199 - 206.
24.   «مدرسۀ آستانۀ مقدسۀ فیضیه»؛ وحید، سال نهم، ش1، فروردین 1350، ص126 - 129.
25.   «مدرسۀ غیاثیۀ قم»؛ وحید، سال نهم، ش3، خرداد 1350، ص383 - 387.
26.   «اعجاز قرآن» (پاسخ شبهات پادری هانری مارتین در موضوع اعجاز قرآن از محقق میرزا ابوالقاسم گیلانی قمی) (1)؛ وحید، سال دهم، ش10، دی 1351، ص 1115 - 1118.
27.   «اعجاز قرآن»(2)؛ وحید، سال دهم، ش11، بهمن 1351، ص1225 - 1237.
28.   «خوانندگان و ما»؛ بررسی‌های تاریخی، ش 39، خرداد و تیر 1351، ص259 - 262.
29.   «اسناد و احکامی از خاندان افشار ارومی»؛ بررسی‌های تاریخی، 17،ش3، 1351، ص 145 - 202.
30.   «فلوس‌های ضرب قم»؛ هنر و مردم، دورۀ جدید، ش 117، 1351، ص46 - 48.
31.   «از دفتر خاطرات بزرگان»؛ خاطرات وحید، سال دهم، ش 13، آبان 1351، ص 19 - 23.
32.   «از فرات تا نیل» (گذری بر مهد ادیان بزرگ و تمدن‌های کهن)؛ وحید، سال دهم، ش 14، آذر 1351، ص 81 - 88.
33.   «از فرات تا نیل» (گذری بر مهد ادیان بزرگ و تمدن‌های کهن)؛ وحید، سال دهم، ش 16، بهمن 1351، ص107 - 114.
34.   «گذری بر عهد ادیان بزرگ» (از فرات تا نیل)؛ وحید، سال یازدهم، ش 18، فروردین 1352، ص 67 - 78.
35.   «دو رساله از آقامحمد بیدآبادی در سیر و سلوک»؛ وحید، سال یازدهم، ش4، تیرماه 1352، ص384 - 397.
36.   «مکاتبات فیض و قاضی سعید قمی»؛ وحید، سال یازدهم، ش6، شهریور 1352، ص667 - 678.
37.   «یک سند از قرن دهم»؛ وحید، سال یازدهم، ش10، دی 1352، ص991 - 996.
38.   «نامه‌ای از میرزای قمی به آقامحمدخان قاجار»(1)؛ وحید، سال یازدهم، ش11، بهمن 1352، ص1150 - 1151.
39. -  «نامه‌ای از میرزای قمی به آقامحمدخان قاجار»(2)؛ وحید، سال یازدهم، ش12، اسفند 1352، ص1214 - 1221 .
40. -  «آشنایی با استادی بزرگ در هنر گچ‌بری ایران، علی بن محمد بن ابوشجاع بنا»، هنر و مردم، ش 132، مهر 1352، ص36 - 47.
41. -  «خاندان علی صفی: شهریارانی گمنام» (1)؛ بررسی‌های تاریخی، سال هشتم، ش1 و 2، 1352، (مسلسل 44 و 45)، ص 13 - 40.
42. -  «خاندان علی صفی: شهریارانی گمنام» (2)؛ بررسی‌های تاریخی، سال هشتم، ش4، 1352، (مسلسل 47)، ص27 - 68.
43. -  «فرمان‌های امرای ترکمان در تفویض تولیت آستانۀ قم»؛ فرهنگ ایران زمین، ج 19، 1352، ص 118 - 135.
44. -  «وقفنامه‌ای از ترکمانان قراقویونلو»؛ فرهنگ ایران زمین، ج 20، 1353، ص 24 - 275.
45. -  «یادداشت دربارۀ خاندان صاعدی شیراز»؛ فرهنگ ایران زمین، ج 20، 1353، ص 422 - 423.
46. -  «نامه‌ای از میرزای قمی به آقامحمدخان قاجار»؛ وحید، سال دوازدهم، ش1، فروردین 1353، ص32 - 42.
47. -  «نامۀ حاج محمدصادق قمی به ناصرالدین شاه در شِکوه از مظالم عُمّال دولت»؛ وحید، سال دوازدهم، ش3، خرداد 1353، ص211 - 219.
48. -  «مآخذی تازه برای تحقیقات مربوط به اصفهان: کتابچۀ جغرافیای دارالسلطنه اصفهان»؛ وحید، سال دوازدهم، ش5، مرداد 1353، ص371 - 375.
49. -  «چند اثر نویافته در مناظرات کلامی شیعی»؛ وحید، سال دوازدهم، ش11، بهمن 1353، ص874 - 886.
50. -  «آشنایی با اثری از خواجه افضل‌الدین محمد ترکه اصفهانی»؛ وحید، سال سیزدهم، ش5، مرداد 1354، ص524 - 530.
51. -  «نظری دربارۀ نقد کتاب تاریخ مذهبی قم»؛ راهنمای کتاب، سال هفدهم، ش 1- 3،  فروردین - خرداد 1353، ص 185.
52. -  «کتابچۀ ثبت موقوفات و خالصه‌جات کشور در دورۀ ناصری»؛ راهنمای کتاب، سال هجدهم، ش 4 - 6، تیر - شهریور 1354، ص435 - 442.
53. -  «قاضی احمد قمی: نگارندۀ خلاصه التواریخ و گلستان هنر»؛ بررسی‌های تاریخی، سال دهم، ش 2 (مسلسل 57)، خرداد و تیر 1354، ص61 - 100.
54.   «پنج نامه از فتحعلی‌شاه قاجار به میرزای قمی»؛ بررسی‌های تاریخی، 10، ش4، 1354، ص245 - 276.
55. -  «فهرست نسخه‌های خطی کتابخانۀ مدرسۀ رضویۀ قم»؛ آشنایی با چند نسخۀ خطی؛ قم، چاپخانۀ مهر، 1355، ص3 - 104.
56. -  «چند نسخه از کتابخانۀ حاج سیدمهدی لاجوردی قمی»؛ آشنایی با چند نسخۀ خطی؛ قم، چاپخانۀ مهر، 1355، ص105 - 116.
57. -  «فهرست کتابخانۀ حاجی میرزا حسین نوری به قلم خود او»؛ آشنایی با چند نسخۀ خطی؛ قم، چاپخانۀ مهر، 1355ص129 - 153.
58. مدرسی طباطبایی، حسین و استادی، رضا، «فهرست نسخه‌های خطی کتابخانۀ شخصی مرحوم آیت الله زنجانی به انضمام کتابشناسی آثار آن مرحوم»؛ آشنایی با چند نسخۀ خطی، قم، چاپخانۀ مهر، 1355، ص155 - 304.
59. -  «اثر دیگری از ملاشمسا گیلانی»؛ وحید، سال چهاردهم، بهمن 1355، ص848 - 849.
60. -  «مزارات اصفهان در تاریخ سلطانی»؛ وحید، سال چهاردهم، آبان 1355، ص479 - 484.
61. -  «آستانۀ شاهزادۀ حسین در قزوین»؛ بررسی‌های تاریخی، 11، 1355، ش 4، ص67 - 126.
62. -  «میرزای قمی و تصوف»؛ انجمن آثار ملی، ش2، 1355، ص73 - 80.
63. -  «کتابشناسی قم در دورۀ ناصری»؛ فرهنگ ایران زمین، ج 22، 1356، ص10 - 16.
64. -  «کتابچۀ تفصیل احوالات درالایمان قم، از محمدتقی بیک ارباب»؛ فرهنگ ایران زمین، ج 22، 1356، ص 17 - 66.
65. -  «کتابچۀ تفصیل و حالات دارالایمان قم، از غلامحسین افضل الملک»؛ فرهنگ ایران زمین، ج22، 1356، ص 67 - 150.
66. -  «کتابچۀ تفصیل حالات و نفوس و املاک دارالایمان قم، از محمدتقی بیک ارباب»؛ فرهنگ ایران زمین، ج22، 1356، ص 151 - 206.
67. -  «علی‌آبادنامه یا سفرنامۀ ذهابیۀ قم»؛ فرهنگ ایران زمین، ج 22، 1356، ص 207 - 280.
68. ----------------- ، «فرمانی از شاهرخ تیموری»؛ راهنمای کتاب، سال بیستم، ش 8 - 10، آبان - دی 1356، ص 700 - 704.
69. مدرسی طباطبایی، حسین - استادی، رضا، «اخلاص عمل را از معلم بیاموزید» (به مناسبت انتشار پنجمین مجلد کتاب مکارم آلاثار)؛ وحید، ش206، فروردین 1356، ص25 - 30.
70. -  «شرح حدیث من عرف نفسه فقد عرف ربه، میرزای قمی(میرزای ابوالقاسم گیلانی)»؛ وحید، ش 219 / 220، 1356، ص 11 - 16 ، ص103.
71. -  «چند سند تاریخی مربوط به اصفهان»؛ وحید، ش227، اسفند 1356، ص24 - 31 .
72.   «چند سند تاریخی مربوط به اصفهان»؛ وحید، ش228 و 229، اسفند 1356 و فروردین 1357، ص83 - 93.
73.   «پنج فرمان صفوی مربوط به آستان قدس رضوی و مشهد مقدس»؛ نامۀ آستان قدس، ش 38، 1356، ص153 - 164 .
74. م   «پنج فرمان صفوی مربوط به آستان قدس رضوی و مشهد مقدس»؛ نامۀ آستان قدس، ش39، 1357، ص69 - 74 .
75.   «آستانۀ شاهزاده حسین در قزوین» (تاریخ، مجموعه بنا و اسناد (1))؛ بررسی‌های تاریخی، سال سیزدهم، ش4، (مسلسل 78)، مهر و آبان 1357، ص 141 - 174.
76.   «آستانۀ شاهزاده حسین در قزوین» (تاریخ، مجموعه بنا و اسناد(2))؛ بررسی‌های تاریخی، سال سیزدهم، ش 5، (مسلسل 79)، آذر و دی1357، ص 167 - 188.
77.   «المختصر الکافی فی الکلام»؛ محیط ادب، [مجموعۀ سی گفتار به پاس پنجاه سال تحقیقات سیدمحمد محیط طباطبایی]، به کوشش حبیب یغمایی، سیدجعفر شهیدی، باستانی پاریزی و ایرج افشار، تهران، انتشارات مجلۀ یغما، 1357، ص 165 - 169.
78.   «سه مکتوب از آقامحمد بیدآبادی در سیر و سلوک»؛ وحید، ش 246 / 247، دی 1357، ص 35 - 42.
79.   «فلسفه و عرفان در نظر میرزای قمی»؛ وحید، ش 248 / 249، دی و بهمن 1357، ص 57 - 63.
80.   «گزارشی در باب شورش شیخ عبیدالله کُرد»؛ وحید، ش 254 / 255، اردیبهشت 1358، ص 20 - 27، ص 55.
81.   «سخنی چند دربارۀ نقابت سادات و برنامۀ کار نقیب»؛ آینده، سال پنجم، ش 10 - 12، دی - اسفند 1358، ص 754 - 765.
82.   «توضیح»؛ آینده، سال ششم، ش 1 - 2، فروردین - اردیبهشت 1359، ص28.
83.   «سیدجمال‌الدین در نجف»؛ خاطرات، ش 3، بهار 1359، ص 102 - 110.
84. مدرسی طباطبایی، حسین - جهانداری، کاووس، «فهرست نسخه‌های خطی فارسی و عربی کتابخانۀ کالج وادهام در آکسفورد»؛ نسخه‌های خطی، ش 11 - 12، 1362، ص773 - 786.
85.   «تحلیلاتی نو دربارۀ مجاز»؛ نور علم، 1، ش 5، (3 / 1362)، ص121 - 133.
86.   «از دفتر خاطرات بزرگان، ملاصالح مازندرانی»؛ خاطرات سیاسی و تاریخی، سیف‌الله وحیدنیا، تهران، فردوسی، 1363، ص 119- 123.
87.   «فرمان آقامحمدخان و بیگدلی‌ها»؛ آینده، سال دهم، ش 8 - 9، آبان و آذر 1363، ص 579 - 580.
88.   «نامۀ حاج ملامحمدصادق قمی به ناصرالدین شاه و شِکوه از مظالم دولت»؛ خاطرات و اسناد، تهران، 1363، ص17 - 26.
89.   «دیوان مظالم، از جلال‌الدین دوانی»؛ فرهنگ ایران زمین، ج 27، 1366، ص98 - 118.
90.   «روابط ایران با حکومت مستقل نجد»؛ مجموعه مقالات خلیج فارس، تهران 1369، ص929 - 970 .
91.   «مفاوضه‌ای در مسألۀ شیئیت معدوم»؛ مشکوه، ش 35، تابستان 1371، ص186 - 197.
92.   «نامۀ یکی از فقهای قم به ناصر‌الدین شاه دربارۀ اوضاع کشور و رفتار دولت»؛ تاریخ و فرهنگ معاصر، 5، پاییز 1371، ص110 - 116.
93.   «مفاوضه‌ای در مسألۀ شیئیت معدوم»؛ جشن‌نامۀ ... مصلح، لوس آنجلس، 1372، ص 131 - 146.
94. مدرسی طباطبایی، حسین - افشار، ایرج، «جامع التواریخ حسنی»؛ آینده، سال نوزدهم، ش 7 - 9، مهر - آذر 1372، ص665 - 671.
95.   «مفاوضه‌ای در مسألۀ شیئیت معدوم» (با پاسخ محقق حلی و ردیۀ شرف‌الدین حسین عودی اسدی حلی)؛ تاریخ و فرهنگ معاصر، ش 8، زمستان 1372، ص83 - 91
96.    «مفاوضه‌ای در مسألۀ شیئیت معدوم»؛ میراث اسلامی ایران، 1، 1373، ص157 - 174.
97.   « مناظرات کلامی و نقش متکلمان»؛ ترجمۀ هاشم ایزدپناه، نقد و نظر، س1، ش 3 - 4، تابستان و پاییز 1374، ص 30 - 41.
98.   «تکامل مفهوم امامت در بعد سیاسی و اجتماعی»؛ ترجمۀ حسین ایزدپناه، نقد و نظر، س2، ش 3 - 4، 1375، ص16 - 37.
99.   «تشیع در نبردی سرنوشت‌ساز»؛ [فصلی از کتاب مکتب در فرایند تکامل]، گلستان قرآن، دورۀ جدید، ش 34، آبان 1379، ص 18 - 22.
100.   «بررسی ستیزه‌های دیرین دربارۀ تحریف قرآن»؛ ترجمۀ محمدکاظم رحمتی، هفت آسمان، ش پیاپی 11، پاییز 1380، ص 41 - 78.
101.   «یک ترجمه و چند ملاحظه»؛ هفت آسمان، ش 12 و 13، زمستان 1380 و بهار 1381، ص263.
102.   «حاکم جِشُمی و کتاب رساله ابلیس»؛ ترجمۀ محمدکاظم رحمتی، کتاب ماه دین، س 6، ش72، مهر 1382، 4 - 7.
103.   «حاکم عادل یا ولی‌فقیه، تلاش برای ربط در مفهوم متفاوت»؛ ترجمۀ محمدکاظم رحمتی، کتاب ماه دین، ش 62، آذر 1383، ص88 - 99.
104.   «نامۀ یک روحانی عالی‌قدر و پرهیزگار به پادشاه خودکامه و مقتدر قاجار» (2)؛ یاد، ش 71 و 72، بهار و تابستان 1383، ص 331 - 340. (برگرفته از مجله وحید)
105.   «انکار مهدویت، چشم‌پوشی از عقل بشر است»[پاسخ مدرسی طباطبایی به انکار مهدویت از سوی اکبر گنجی]؛ خورشید، 28 مهر 1387.
106.   «تاریخچۀ فقه تشیع» [بررسی درون‌مایۀ فقهی شیعی]؛ حزب الله، 16 فروردین 1388.
107.   «جوابیه حسین مدرسی طباطبایی به نقد حسین طارمی»؛ کتاب ماه دین، ش 142، مرداد 1388، ص20 - 29.
108.   «یادداشتی دربارۀ پاره‌ای بدفهمی‌ها»؛ کتاب ماه دین، ش 142، مرداد 1388، ص38 - 39.

مقاله‌شناسی دربارۀ مدرسی طباطبایی

1. آینده؛ «معرفی کتاب‌های تازه، قم‌‌نامۀ مدرسی طباطبایی»؛ آینده، سال دوازدهم، ش 7 - 8، مهر و آبان 1365، ص 508..
2. اصغرنیاوند، شهرام و عبادی آق قلعه، فاطمه؛ «کتابشناسی‌های علوم اسلامی»؛ کتاب ماه دین، ش 36، مهر 1379، ص 34 - 56.
3. افشار، ایرج؛ «تازه‌ها و پاره‌های ایران‌شناسی (6)»؛ بخارا، ش 9 - 10، آذر - اسفند 1378، ص94.
4. امامی، مسعود؛ «جدال تعبّد و تعقّل در فهم شریعت (2)»؛ فقه اهل بیت (فارسی)، ش 47، پاییز 1385، ص 120 - 150.
5. امیدعلی، غلامرضا؛ کتابشناسی استان قم؛ قم: دلاوری، چاپ اول 1379، شماره‌های 289، 290، 348، 409، 410، 464، 646، 657، 697، 713، 714، 729، 733، 734، 740، 745، 915، 925، 927، 1065، 1073.
6. امیرخانی، غلامرضا؛ «سَنَدیات» (مجموعه مقالات دربارۀ اسناد تاریخی، حسین مدرسی طباطبایی)؛ آینۀ پژوهش، س23، ش133، فروردین - اردیبهشت 1391، ص116 - 119.
7. انصاری قمی، ناصرالدین؛ «کتابشناسی حضرت فاطمه معصومه و تاریخ قم»؛ میراث وقف جاویدان، ش 22، تابستان 1377، ص 100 - 109.
8. ایماگر، عبدالله؛ «کدام تکامل؟» (ملاحظاتی انتقادی دربارۀ یک کتاب جنجالی)؛ خردنامۀ همشهری، ش 28، مرداد و شهریور 1387، ص 10 - 12.
9. باستانی پاریزی، محمدابراهیم؛ بازیگران کاخ سبز؛ تهران: علم، چاپ 1386، ص44.
10.  جعفریان، رسول؛ «موج فراگیر شیعه‌شناسی در غرب» (میراث مکتوب شیعه، مدرسی طباطبایی)؛ اعتماد، ش617، 21 مرداد، 1383، ص 7.
11.  چهل‌تنی، مهدی؛ «نقض بی طرفی در کتاب مکتب در فرآیند تکامل»؛کتاب ماه دین، ش 142، مرداد 1388، ص90 - 97.
12.  حلبی، علی‌اصغر؛ «خراج در فقه اسلامی، از حسین مدرسی طباطبایی»؛ نشر دانش، 3، ش 4، 1363، ص43 - 44.
13.  خانمحمدی، علی‌اکبر؛ «قم‌نامه به کوشش حسین مدرسی طباطبایی»؛ کیهان فرهنگی، سال سوم، ش6، 1365، ص18 - 19.
14.  خسروی، تقی؛ «طرحی سترگ در بازسازی متون کهن امامیه» (بازمانده‌هایی از سنّت امامیه: مروری بر کتابشناسانه بر ادبیات کهن شیعه، مدرسی طباطبایی)؛ کتاب ماه دین، ش 78 و 79، فروردین - اردیبهشت 1383، ص85 - 87.
15.  دباشی، حمید؛ «نگاهی به چند کتاب تازه: خراج در فقه اسلامی از مدرسی طباطبایی»؛ ایران‌شناسی، س1، ش 1، بهار 1368، ص 184 - 185.
16.  ذوالمجد، جواد؛ «نقد کتاب تاریخ مذهبی قم علی‌اصغر فقیهی» (مقایسۀ دو کتاب تاریخ مذهبی قم و قم در قرن نهم مدرسی طباطبایی)؛ راهنمای کتاب، سال شانزدهم ، ش10 - 12، دی - اسفند 1352، ص684 - 691.
17.  رحمتی، محمدکاظم؛ «فهرست مطالعات شیعی به زبان‌های اروپایی»؛ کتاب ماه دین، ش 78 و 79، فروردین - اردیبهشت 1383، ص48.
18.  رضایی، امید؛ «سندشناسی مثال در دورۀ صفویۀ، همراه با شش مثال نویافته»؛ وقف میراث جاویدان، ش 47 و 48، پاییز و زمستان 1383، ص68 - 84.
19.  رهبریان، محمدرضا؛ زندگی‌نامه و خدمات علمی و فرهنگی علی‌اصغر فقیهی، (مجموعه زندگی‌نامه‌ها، شمارۀ 97)؛ تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، چاپ اول 1387، صص88، 120، 125 - 129 ،132 - 133، 138 - 149.
20.  زارع، شهرام؛ «پاره‌های باستان‌شناسی (1)» (نامه‌ای از حسین مدرسی طباطبایی دربارۀ وضع وخیم نگهداری از میراث فرهنگی و تاریخی قم)؛ بخارا، ش 84، آذر - دی 1390، ص410 - 413.
21.  رضوانشهری، ابوحسن؛ «مقدمه‌ای بر فقه شیعه، از حسین مدرسی طباطبایی»؛ آینۀ پژوهش، س1، ش3، مهر و آبان 1369، ص253 - 259.
22.  شفیعی، سعید؛ «دسته‌بندی‌های شیعیان در عصر صادقین (ع)»؛ شیعه‌شناسی، ش 15، پاییز 1385، ص119 - 234.
23.  شیرازی، اشکان؛ «گذری بر شکل‌گیری اعتقادات اسلام شیعی»؛کتاب ماه دین، ش 142، مرداد 1388، ص7 - 11.
24.  صالحی، نصرالله؛ «کتابشناسی توصیفی تاریخ‌های محلی» (منابع و متون)؛ کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، ش 44 - 45، خرداد و تیر 1380، ص 12 - 147.
25.  صادقی، مسعود؛ «نکته‌ها، مکتب در فرایند تکامل: نظری بر تطور مبانی فکری تشیع در سه قرن نخستین»؛کتاب ماه دین، ش 142، مرداد 1388، ص4 - 6.
26.  صدرایی خویی، علی؛ «سیری در تربت پاکان، آثار و بناهای محدودۀ کنونی دارالمومنین قم، از مدرسی طباطبایی»؛ نامۀ قم، س1، ش1 و 2، 1377، ص229 - 255.
27.  صفری آق‌قلعه، علی؛ «نقدی بر کتاب ذیل نفثه المصدور به تصحیح مدرسی طباطبایی»؛ گزارش میراث، ش21 - 22، خرداد - تیر 1387.
28.  طارمی، حسن؛ «نقدهای حسن طارمی به مقدمۀ کتاب مکتب در فرآیند تکامل»؛ کتاب ماه دین، ش 142، مرداد 1388، ص12 - 19.
29.  طارمی، حسن؛ «پاسخ حسن طارمی به جوابیۀ حسین مدرسی طباطبایی»؛کتاب ماه دین، ش 142، مرداد 1388، ص30 - 37.
30.  عرب، کاظم؛ «گزارش تحقیق و معرفی بنای تاریخی و ارزشمند قم بازمانده از قرن هشتم»؛ اثر، ش 33 و 34، بهار و تابستان 1381، ص146 - 163.
31.  عمادی حائری، سیدمحمد؛ «فهرستی تازه از میراث مکتوب شیعه»؛ آینۀ پژوهش، س16، ش92، خرداد و تیر 1384، ص 37 - 40.
32.  عمادی حایری، سیدمحمد؛ «نقد حدیث: کتابشناسی و متن‌پژوهی»؛ علوم حدیث، ش 35 و 36، بهار و تابستان 1384، ص 52 - 69.
33.  عمادی حائری، سیدمحمد؛ «درنگی در منابع مکتوب الایضاح»؛ علوم حدیث، ش 39، بهار 1385، ص 136 - 147.
34.  فانی، کامران و سادات، محمدعلی؛ دانشنامۀ دانش‌گستر؛ ج 15، تهران، مؤسسۀ علمی - فرهنگی دانش‌گستر، چاپ 1389، ص 366- 367.
35.  فقیهی، علی‌اصغر؛ « پاسخ به نقدِ نقد تاریخ مذهبی قم»؛ راهنمای کتاب، سال هفدهم ، ش 4 - 5، تیر - شهریور 1353، ص423 - 435.
36.  فقیهی، علی‌اصغر؛ «قم در مسیر تاریخ» (4)؛ نامۀ قم، س 2، ش 7 و 8، پاییز و زمستان 1378، ص165 - 166.
37.  قنبری، محمد؛ ارج‌نامۀ فقیهی؛ قم: ادارۀ فرهنگ و ارشاد استان قم، 1380، ص 245 - 246.
38.  کتاب ماه دین؛ «سرآغاز: دربارۀ این ویژه‌نامه» (ویژه‌نامۀ نقد کتاب مکتب در فرایند تکامل مدرسی طباطبایی)؛کتاب ماه دین، ش 142، مرداد 1388، ص2 -3.
39. کتاب ماه دین؛ «نشست نقد کتاب مکتب در فرآیند تکامل» (جلسۀ اول)؛کتاب ماه دین، ش 142، مرداد 1388، ص40 - 63.
40.  کتاب ماه دین؛ «نشست نقد کتاب مکتب در فرآیند تکامل» (جلسۀ دوم)؛کتاب ماه دین، ش 142، مرداد 1388، ص64 - 89.
41.  لک‌زایی، نجف؛ «روش‌شناسی فقه سیاسی شیعه»؛ علوم سیاسی( دانشگاه باقرالعلوم)، ش 21، بهار 1382، ص 51 - 68.
42.  مجمع عالی حکمت اسلامی؛ نقد و بررسی نظریۀ تطور تاریخی تشیع؛ قم: بوستان کتاب، 1388، 108ص
43.  نقد و نظر؛ «یادداشتی بر یک نقد»؛ نقد و نظر، س 3، ش 2 و 3، بهار و تابستان 1376، ص460 - 462
44.  نوربخش، ایمان؛ «گزارشی از جلسات نقد و بررسی کتاب مکتب در فرایند تکامل»؛ سفینه، ش 18، بهار 1387، ص 167 - 175.
45.  نوربخش، ایمان؛ «گزارشی از جلسات نقد و بررسی کتاب مکتب در فرایند تکامل»؛ سفینه، ش 19، تابستان 1387، ص 169، 186.
46.  نوربخش، ایمان؛ «گزارشی از جلسات نقد و بررسی کتاب مکتب در فرایند تکامل»؛ سفینه، ش 21، زمستان 1387، ص141 - 158.
47.  نوربخش، ایمان؛ «گزارشی از جلسات نقد و بررسی کتاب مکتب در فرایند تکامل» (بخش دوم و سوم)؛ سفینه، ش 24، پاییز 1388، ص143 - 163.
48.  نوری، عباس؛ «مصاحبۀ علمی با آیت الله سیدعلی‌اکبر قریشی»؛ سفینه، ش 25، زمستان 1388، ص 135 - 138.
49.  نوری، محمد؛ «پیشگفتار»؛ کتاب ماه دین، ش 100 و 101، بهمن و اسفند 1384، ص 3 .
50.  هدایت‌افرا، محمود؛ «تأملی در کتاب مکتب در فرآیند تکامل»؛ کتاب ماه دین، ش 142، مرداد 1388، ص98 - 108.