«انجمن نظارت» بر انتخابات مجلس مؤسسان اول

«زمینه‌های تشکیل مجلس مؤسسان با شتاب چیده شد. نظام‌نامه انتخاب نمایندگان این مجلس، دوازدهم آبان ۱۳۰۴ با امضاء «رئیس حکومت موقتی مملکت و رئیس عالی کل قواء» منتشر گردید. شمار اعضای مجلس مؤسسان در دستورالعمل یادشده دو برابر نمایندگان مجلس شورای ملی بود. حاکمان ایالات و ولایات باید پس از رسیدن «امر وزارت داخله» بی‌معطلی انجمن نظارت را تشکیل می‌دادند و انجمن نظارت باید فی‌الفور تعرفه‌ها را توزیع می‌کرد و فاصله آن با رأی‌گیری نباید بیشتر از سه روز می‌شد. نمایندگان منتخب باید بلاتأخیر اعتبارنامه می‌گرفتند و مجلس مؤسسان با دوسوم آنان رسمیت می‌یافت. برای بازنمایی شتاب رضاخان در برپایی مجلس مؤسسان خوب است گفته شود که او هم‌زمان با انتشار نظام‌نامه یادشده، بلکه یک روز زودتر، در بخش‌نامه‌ای به امرای لشکرهای غرب، جنوب، شمال‌غرب، شرق و فرمانده تیپ شمال دستور داد که «کمال سعی و کوشش را به عمل آورید که منتخبین، صالح و کاملاً موافق باشند...اشخاصی که عجالتاً وکیل و رأی موافق [به تک‌ماده خلع قاجار] داده‌اند، به سمت وکالت خود برقرار و در انتخاب تتمه آن‌ها اقدامات لازمه مرعی داشته، به اهتمام خودتان سریعاً آنها را به مرکز روانه دارید.» وزارت جنگ نیز دوازدهم آبان‌ماه در بخش‌نامه دیگری به فرماندهان لشکرها در انتخاب افراد «صالح» تأکید کرد:«قدغن فرمایید مراقبت کامل به عمل آورند تا اشخاص صالحی، که طرفدار اراده ملوکانه اعلی‌حضرت پهلوی ارواحناه فداه باشند، انتخاب شوند.» فرماندهان و حاکمان شبه نظامی می‌دانستند که «اشخاص صالح» چه کسانی هستند، با این حال خواستار دریافت اسم‌هایی بودند که باید از صندوق‌های رأی‌گیری بیرون می‌آوردند. فرمانده لشکر غرب پرسید:«خواهشمندم اشخاصی که در نظر است، معرفی نمایند تا در انتخاب همان اشخاص مجاهدت شود.»(رضاخان تا رضاشاه؛ ج۳(از بخت جمهوری‌خواهی تا تخت شاهنشاهی)؛ هدایت‌الله بهبودی؛ صص ۴۹۷ و ۴۹۸)

انجمن نظارت بر انتخابات تهران - محله عودلاجان

انجمن نظارت بر انتخابات تهران - محله بازار

عکس دسته‌جمعی اعضای انجمن نظارت بر انتخابات تهران
از راست: محله عودلاجان - محله سنگلج، دروازه قزوین و شهرنو - محله دولت و حسن‌آباد - محله بازار - محله چال‌میدان