پرفروش‌هایی که بیشتر از ۴۰ نسخه نمی‌فروشند

در ایام نزدیک به بازگشایی مدارس، بازار کتاب نیمه‌جان است و روزهای سردی را تجربه می‌کند به نحوی که پرفروش‌ترین آثار این بازار در هفته بیشتر از ۴۰ نسخه نمی‌فروشند.

خبرگزاری فارس-گروه کتاب و ادبیات: از نیمه تابستان گذشتیم و کم کم به روزهای پایانی تابستان نزدیک می‌شویم، البته از گرمای هوا کاسته نشده است و در این گرماگرم هوا در بازار کتاب گرمی و رونقی نیست. کتاب‌فروشی‌ها مملو از کتاب‌هایی با تیراژ‌هایی که به 500 و 1000 نسخه رسیده‌اند، است و در کتاب‌فروشی‌ها خاک می‌خورند.
منطقه انقلاب تهران که از خیابان‌های پرتردد و در نزدیکی دانشگاه تهران است و تمرکز کتاب‌فروشی‌ها در این نقطه‌ از شهر است، هیچگاه چنین روزهایی را تجربه نکرده بود. نیازی نیست به راه دور برویم و بخواهیم تاریخ را نبش قبر کنیم، در همین نزدیکی‌ها و در کمتر از 4 سال پیش این کتاب‌فروشی‌ها به شکل دیگری بودند و سیل افرادی و دانشجویانی داشتیم که با لیست‌هایی به کتابفروشی ا مراجعه می‌کردند، ولی امروز حتی در ایام نزدیک به بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها سرمای رکود بر پیشانی آن‌ها نشسته است. مغازه‌هایی که اگر پیتزا فروشی و بستنی فروشی بودند در این روزهای گرم ایام بهتری را سپری می‌کردند و در اوضاع اقتصادی کنونی درآمد بیشتری داشتند، و این یعنی عشقی که توجیه اقتصادی ندارد.
هنوز تعداد محدودی از کتاب‌خوانان حرفه‌ای هم گذرشان از این نقطه شهر می‌گذرد و به دنبال کتاب‌های مورد علاقه خود می‌گردند و با هزینه‌ای که چند سال پیش تعداد زیادی کتاب می‌خریدند حال مجبورند تعداد محدودتری کتاب خریداری کنند و با دقت و وسواس بیشتر به دنبال کتاب مورد استفاده یا علاقه خود می‌گردند.
* «سلوک دانشجویی» پروفروش در نشر معارف
در این میان نمی‌توان برخی از انتشاراتی‌های دولتی که وجه درسی دارند را در بازار کتاب موثر دانست چون کتاب‌های این انتشاراتی‌ها در سراسر کشور به عنوان کتاب درسی توزیع می‌شوند به طور نمونه انتشارات معارف که کتاب‌های حوزه معارف دانشجویان را با قیمتی متفاوت از بازار کتاب عرضه می‌کند، نمی‌توان نمونه‌ای از اوضاع بازار کتاب باشد.
محمدحسین اسلامی‌فر مدیر کتاب‌فروشی معارف در گفت‌وگو با خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس، عنوان کرد: کتاب‌هایی که در نشر معارف به فروش می‌روند در حوزه معارف دینی و دفاع مقدس هستند البته فقط آثار انتشارات معارف به فروش نمی‌رسند. ما کتاب‌هایی که از سایر انتشاراتی‌ها در حوزه‌های هنری، دفاع مقدس، سینما و... را می‌آوریم و توسط گروهی از کار‌شناسان خود بررسی می‌کنیم.
وی درباره میزان فروش و کتاب‌هایی که بیشترین فروش را در هفته گذشته داشته‌اند، گفت: از پرفروش‌ترین کتاب این نشر در هفته گذشته باید به کتاب «سلوک دانشجویی» در 5 هزار نسخه اشاره کنم که در 20 هزار شماره هم تجدید چاپ خواهد شد. این کتاب را نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه‌های سراسر کشور خریداری و توزیع کرده است. تاکنون این کتاب با قیمت 900 تومان به فروش می‌رسید و در چاپ جدید با قیمت 1800 تومان به فروش خواهد رسید.
اسلامی‌فر فروش بسته‌های قرآن، نهج البلاغه، مفاتیح الجنان، دیوان حافظ شیرازی، صحیفه سجادیه و رساله استفتائات مقام معظم رهبری با قیمت46500 تومان را از پرفروش‌ترین کتاب‌های این کتاب‌فروشی خواند.
*مردمی که به مایحتاج خود گرفتارند، کتاب می‌خرند؟!
انتشارات امیرکبیر قدیمی‌ترین انتشاراتی ایران هم که از سال‌های دور، کتاب‌های خوبی را منتشر کرده است و توانسته در میان اهالی ادب، اندیشه، علوم و دانشجویان رشته‌های علوم انسانی جایگاه ویژه‌ای پیدا کند از این روند کسادی بازار بی‌نصیب نمانده است. کتاب‌هایی در حوزه‌های هنر، ادبیات، رمان، دیوان شعرا و... که هر کدام به نوبه خود آثار ارزشمندی هستند دیگر شوق و اشتیاق گذشته را برای خریداری تجربه نمی‌کنند.
باقر یکتا یکی از فروشندگان کتاب در نشر امیرکبیر که بیش از 4 دهه است موی خود را در این عرصه سپید کرده است و این عمر برای او به دلیل عشق وافر به کتاب و کتابفروشی به زودی گذشته است، می‌گوید: دیگر کتاب در سبد خانوار دیده نمی‌شود و مردم برای تامین و گذران مایحتاج یومیه خود نیز محتاج هستند و خرید کتاب در اولویت‌های پایانی آن‌ها قرار گرفته است. دوستان فرهنگی دارم که عمری را صرف عرصه فرهنگ کردند اما برای گذران زندگی روزمره به مشاغلی همچون مسافرکشی روی آورده‌اند.
وی نیز پرفروش‌ترین کتاب‌های این انتشاراتی‌ را هفته جاری اینگونه خواند: «شازده کوچولو» اثری از آنتوان دوسنت اگزوپری در دستان هر طیفی دیده می‌شود و همچنان اثری پرفروش است، این کتاب هرچند در انتشاراتی‌های گوناگون و با ترجمه‌های متفاوت چاپ شده‌اند اما در انتشاراتی امیرکبیر بیش از 42 بار تجدید چاپ شده است.
«کتاب‌های تشیع و مشروطیت در ایران» از عبدالهادی حائری، «سیری در ادبیات غرب» نوشته جی‌جی پرستلی با ترجمه ابراهیم یونسی، «پرواز شبانه» با ترجمه پرویز داریوش، «تاریخ بیداری ایران» از ناظم الاسلام کرمانی و «دنباله جستجو در تصوف ایران» از زرین کوب آثار پرفروش دیگری هستند که مخاطبان بیشتری دارند و هم دانشجویان که باید این کتاب‌ها را به عنوان واحد درسی بگذرانند و هم علاقه‌مندان به کتاب‌های تحلیلی در انتشارات امیر کبیر سراغ آن‌ها را می‌گیرند.
در انتشاراتی‌های دیگر کتاب‌های پرفروش هفته به 40 نسخه در هفته نمی‌رسند و این‌ها کتاب‌های شاخصی هستند که بار‌ها تجدید چاپ شده‌اند. به طور نمونه کتاب «فضیلت‌های فراموش شده» که شرح حال حاج آخوند ملاعباس تربتی است و در انتشارات اطلاعات سی و نه بار تجدید چاپ شده است با فروش کمتر از 40 نسخه در صدر پرفروش‌ترین‌ها قرار گرفته است.
*نه تنها مردم بلکه نهاد‌ها هم کتاب خریداری نمی‌کنند
محمد کبوتری که مدیر فروشگاه به‌نشر است هم ادعا کرد: فروش ما نسبت به سال‌های گذشته بسیار کم شده است و مشکلات در تامین مایحتاج یومیه مردم و گرانی کتاب باعث شده است تا رونق بازار بیش از پیش شود و حتی خرید سازمان‌ها و نهادهای دولتی و خصوصی که به مناسب‌های مختلف کتاب خریداری می‌کردند هم کاهش یافته است.‌ گاه در ایام خاصی نهاد‌ها کمتر از 50 جلد کتاب خریداری می‌کنند که با گذشته قابل قیاس نیست.
وی رکود بازار کتاب را مختص تهران نخواند و گفت: تا چند سال پیش نیمی از فروش ما به شهرستان‌ها بود اما در حال حاضر به خصوص با رونق گرفتن نمایشگاه کتاب‌های استانی فروش ما کمتر شده است
سیستم رایانه‌ای فروشگاه کتاب بهنشر مجهز به ارائه گزارش پر فروش‌ترین و کم فروش‌ترین کتاب‌های هفته و ماه نیست و نمی‌توان آماری از پرفروش‌ترین کتاب این فروشگاه ارائه کرد.
در این هیاهو که افراد با عجله از کنار هم می‌گذرند می‌توان مدعی شد بیشترین فروش به خرید نوشت افراز‌ها مربوط می‌شود و به جای اینکه در خیابان انقلاب کتاب‌های زیادی به فروش برسند می‌بینیم خرید مردم به خودکار و کاغذ محدود شده است.
*بازار فروش کتاب به قیمت‌ها ارتباطی ندارد؟!!
در این میانه به سراغ کتابفروشی کیهان که وابستگی به روزنامه‌ کیهان دارد آمدیم که که کتاب‌هایی با رنگ و بوی سیاسی منتشر می‌کند و از اوضاع کتاب جویا شدیم، اما همانطور که توقع می‌رفت این انتشاراتی و کتابفروشی هم مستثنی نیست و کتاب «راز قطعنامه» اثری از کامران غضنفری که مطالبی را برای اولین بار مطرح کرد و در فضای تبلیغاتی زیادی هم قرار گرفت با فروش کمتر از 35 جلد در صدر پرفروش‌ترین اثار این انتشارات قرار گرفته است.
علیرضا محبی که مدیر کتابفروشی کیهان در خیابان انقلاب است، با بیان اینکه این انتشاراتی بیشتر مورد استقبال افراد مذهبی قرار می‌گیرد، خاطرنشان کرد: من از اواسط گرانی‌های کاغذ و کتاب به کتافروشی آمده‌ام اما تصور می‌کنم بازار فروش کتاب نسبت به گذشته تغییری نکرده باشد.
وی کتاب‌های «دائره المعارف تاریح جنگ» اثری از حامد کفاش، «تفسیر واژگان قرآن کریم» از محمدتقی فیاض بخش، «حب به دنیا»، «گزیده‌ای از جستارهای رهبری در حوزه خانواده»، «جناب عشق» از آیت الله العظمی محمد تقی بهجت، «عملیات روانی» از خبرگزاری فارس، «جایگاه رزق انسان در هستی» از اصغر طاهرزاده، «نامیرا» اثری از صادق کرمیار، «سید عزیز» از حمید داوود آبادی و «حماسه تپه‌ برهانی» از حمیدرضا طالقاتی را صدر فروش این انتشاراتی در هفته جاری خواند و گفت: در هفته حدود 200 جلد کتاب به فروش می‌رسد.
در این میان افراد کتابخوانی هم می‌دیدیم که به کتابفروشی‌ها مراجعه می‌کردند و ترجیح می‌دادند از کتاب‌های قدیمی‌تر و چاپ‌های قدیمی‌تر خریدار کنند چون قیمت پایین تری دارند. برخی از کتاب ها در چاپ‌های جدید ویراست دوباره شدند و بخش‌هایی به آنها افزوده شده است اما این بخش های افزوده شده به قیاس قیمت کتاب در اولویت بعدی قرار می گیرند و باز اقبال به کتاب های قدیمی‌تر است.
در پایان هم به کتابفروشی صریر که وابسته به سازمان ادبی و هنری دفاع مقدس است رفتیم و دیدیم کتاب‌های «پایی که جا ماند» از سیدناصر حسینی‌پور، «کالک‌های خاکی» گلعلی بابایی، «سید عزیز» از حمید داوودآبادی، «بر فراز آشیانه عنقا» از منصور ابهری و «خاطرات شگرف» سعید عاکف در حوزه دفاع مقدس بیشتری فروش را تجربه کرده‌اند.
تنها یک سوال باقی ماند که چه کنیم اوضاع کتاب و کتاب خوانی از آنچه در حال حاضر هست، بد‌تر نشود؟