16 بهمن 1393
وضعیت کشور در 16 بهمن 57
مدت دوره از 0001 16/11/1357 تا 2400 16/11/1357
مدرک مورد مراجعه. گزارشهاى فرمانداریهاى نظامى یازدهگانه و اطلاعیه هاى رسیده از منابع خبرى (پس بهره بردارى معدوم گردد)
1ـ وضعیت عمومى گروههاى مخالف
الف ـ مناطق با فعالیت شدید
(1) تهران
ـ هر شب قبل از ساعت منع عبور و مرور عدهاى حدود 54 نفر ظاهرا بعنوان مامور انتظامات ولى عملاً بمنظور حفاظت از جنگ افزارهاى انبار شده احتمالى در بیمارستان پهلوى (هزار تختخوابى) به این بیمارستان مراجعه و مشغول کار میشوند.1
ـ ساعت 1230 عده اى در حدود 3000 نفر از دانشگاه تهران خارج و در محوطه هاى اطراف شروع به دادن شعار علیه بختیار و امراى ارتش و بر له خمینى نموده اند ضمنا در بین این عده شخصى که در یک ساک دستى کتابهاى مضره و مواد منفجره براى چریکها میفروخته دیده شده است.
ـ ساعت 1030 عده اى نزدیک به 2000 نفر در میدان بهارستان اجتماع و شخصى که هویتش شناخته نگردیده است درباره مضار رژیم سلطنت مشروطه و فوائد حکومت اسلامى سخنرانى نموده است.
(2) خوزستان
ـ گروهى از عناصر اخلالگر به شهربانى آغاجارى حمله و ضمن محاصره محل و قطع ارتباطات تلفنى مبادرت به آتش زدن منازل رئیس و معاون شهربانى مذکور نمودهاند. با تقاضاى کمک شهربانى فورا وسیله ژاندارمرى آغاجارى کمکهاى لازم انجام و به حمله پایان داده میشود در این هجوم 2 نفر غیر نظامى مجروح شدهاند که از حال آنان اطلاعى در دست نیست.
ـ در اهواز از ساعت 1730 گروههائى از زن و مرد در دستجات هزار و دو هزار نفرى در خیابانهاى نادرى، پهلوى و 24 مترى این شهر در حالیکه شعارهاى «اللّه اللّه نصر من اللّه رفتیم براى جهاد اسلام» میدادهاند بطرف حسینیه اعظم شهر در حرکت بودهاند.
ب ـ مناطق با فعالیتهاى متوسط (شیراز)
ـ بعداز ظهر روز یاد شده حدود 150 نفر جوان که گفته شده است همافر بودهاند در دانشکده ادبیات اجتماع و سپس بهمراه 3000 نفر از مردم شهر به شاه چراغ رفته و قطعنامه زیر را صادر نمودهاند. ما آزادى بدون قید و شرط درجهداران دستگیر شده نیروى هوائى را خواستاریم. ما خروج مستشاران آمریکائى را خواهانیم. ما خواستار بر چیده شدن ساواک میباشیم.
پ ـ مناطق با فعالیتهاى کم (کرمانشاه)
ساعت 1745 دو نفر باسامى یداله ابراهیمى و محمد مراد مرادى که مشغول ساختن بمب دستى بودهاند بر اثر انفجار به قتل میرسند در بازدید مامورین شهربانى از محل مقدارى مواد منفرجه خمیرى شکل و تعدادى چاشنى بدست میآید.2
2ـ عملیات گروههاى مخالف در مدت دوره.
الف ـ استعداد و گسترش. تغییرى نداشته است.
ب ـ تاکتیکها و جنگ افزارهاى جدید، گزارش دریافت نشده است.
3ـ سایر عناصر اطلاعاتى
الف ـ هویت گروههاى مخالف، تغییرى گزارش نشده است.
ب ـ سازمان و شایستگى عملیاتى. تغییرى نداشته است.
پ ـ تلفات.
کرمانشاه. کشته غیر ارتشى 2 نفر آغاجارى. زخمى غیر ارتشى 2 نفر
ت ـ روحیه. روحیه مخالفین نسبت به گذشته تقویت گردیده است.
ث ـ فعالیتهاى مخالفین جدید. در اینمورد گزارشى دریافت نشده است.
ج ـ تاسیسات ادارى و پشتیبانى ـ تغییرى دریافت نشده است.
4ـ ضد اطلاعات
الف ـ اقدامات اطلاعاتى. در مدت دوره گزارشى دریافت نشده است.
ب ـ اقدامات خرابکارى. گزارشى دریافت نشده است.
پ ـ تبلیغات و براندازى مخالفین به تبلیغات مضر خود علیه رژیم و دولت قانونى ادامه میدهند.
ت ـ شایعات.
ـ قرار است تا روز 19 یا 20/11/1357 توسط جبهه آزادى بخش فلسطین حدود 30000 قبضه جنگافزار با کالیبرهاى مختلف از منطقه بندرعباس و حومه وارد ایران گردد.
ـ شخصى بنام نظرخان ناروى از مخالفین رژیم در استان سیستان و بلوچستان مبالغى پول جمعآورى نموده تا براى آنان از خارج اقدام به تهیه اسلحه نماید.
ـ عدهاى ناشناس قصد دارند در مرکز آموزش زبان ن د ش واقع در خیابان بهار دست به عملیات تخریب بزنند (تاریخ نامعلوم)
5ـ امکانات گروههاى مخالف تغییرى در امکانات گروههاى مخالف گزارش نشده است.
6ـ اخباریکه در گزارش روزهاى پیش نوشته نشده است. از تاریخ 8/11/1357 عدهاى از پرسنل پایگاه قلعه مرغى (هوانیروز تهران) از رفتن به نهارخورى و خوردن غذا خوددارى نمودهاند. بدنبال درج مصاحبه خمینى در روزنامه فرمان در تاریخ 12/11/1357 مبنى بر اینکه حکومت اسلامى عمر و ابوبکر را بعلت غصب حق قبول ندارد، موجبات خشم اهل تسنن را فراهم آورده است.3
7ـ تجزیه و تحلیل ـ عملیات مخالفین در این دوره بیشتر در زمینه حمایت و پشتیبانى از پرسنل بازداشتى و اخراجى همافران بوده و بدین ترتیب در صدد نفوذ در افکار و عقاید پرسنل و جلب و جذب آنها بسوى خویش میباشد.4
تلاش مخالفان در زمینه تجهیز خویش به سلاحهاى لازم جهت رویاروئى احتمالى با نیروهاى انتظامى محتمل و قابل توجه است.
8ـ نتیجه. در حال حاضر دستگاه رهبرى گروههاى مخالف اهم فعالیت خود را در زمینههاى زیر متمرکز نموده است.
الف ـ تشدید فعالیتهاى سیاسى خود بمنظور حفظ وحدت فکرى و همآمیختگى در بین اعضاء و نیز انجام مانورهاى سیاسى مانند تعیین کابینه بمنظور از پاى در آوردن آقاى بختیار که در این
زمینه بطور محسوس نگران عکسالعمل احتمالى ارتش در مقابل تندروى خود بوده و بهمین منظور با استفاده از شگردهاى تبلیغاتى و بخصوص انعکاس پارهاى مطالب در جراید در زمینه ایجاد تماس در ارتباط براى رسیدن به تفاهم با مقامات نظامى سعى در ایجاد تردید و احتمالاً دو دستگى در بین مسئولین امر و مقامات ارتشى نموده و تلاش مینمایند حمایت ارتش شاهنشاهى را جلب نمایند. اقدامات غیر محسوس مخالفین بمنظور جمعآورى سلاح و تجهیز خود براى عملیات آتى حائز نهایت اهمیت بوده و بعید نیست که در این زمینه از غافلگیرى و حملات به مراکز نظامى و پایگاههاى دور افتاده استفاده نمایند که جلب توجه به اهمیت و خطر هر چه بیشتر فرماندهان پادگانها و تاکید بر اقدامات پیشگیرى و حفاظتى ضرورت کامل دارد و در زمینه رفع نگرانى پرسنل ارتش و ایجاد اطمینان کافى در آنها بنظر میرسد که از راههاى قانونى و مقتضى از درج مطالب مجعول و تحریکآمیز در جراید بایستى جلوگیرى بعمل آید.
ر سب 3 ـ سپهبد خواجه نورى
بجاى سرلشگر مکرى
گیرندگان
1ـ وزارت جنگ (2 نسخه)
2ـ ن ز ش (معاونت عملیات و اطلاعات)
3ـ ن ه ش (معاونت عملیات)
4ـ ن د ش (معاونت عملیات)
5ـ ژ ک ش (رکن 3)
6ـ ش ک ش (عملیات)
7ـ ساواک
8ـ سب 2 (ر ک) ـ ف د (ا د) ـ ف ه (دسک داخلى) ـ (داد)
9ـ روابط عمومى سب
1ـ این خبر تکرارى است و در بولتن پیشین ذکر شده بود.
* امروز (16/11/57) در مراسمى در مدرسه علوى تهران و در حضور حدود سیصد خبرنگار داخلى و خارجى مهندس مهدى بازرگان به عنوان نخست وزیر دولت موقت معرفى شد. در این مراسم ابتدا امام خمینى صحبت کردند. ایشان در بخشى از سخنان خود فرمودند : «چون ما مجلس را غیر قانونى مىدانیم و دولت را هم غیر قانونى مىدانیم و اوضاع کشور را آشفته مىبینیم، براى این که خاتمه بدهیم به وضع [آشفته] کشور، ما بهواسطه اتکا به این آراى عمومى... از این جهت ما یک دولتى را معرفى مىکنیم، رئیس دولتى را معرفى مىکنیم [تا] موقتا دولتى تشکیل بدهد...» امام در ادامه وظایف دولت موقت را براى حاضران تشریح کردند و گفتند که تبعیت از دولت بازرگان واجب است. پس از پایان سخنان امام خبرنگاران با طرح پرسشهایى، از امام خمینى پاسخ گرفتند. در پایان مراسم آقاى هاشمى رفسنجانى متن حکم نخست وزیرى آقاى بازرگان را قرائت کرد. (صحیفه امام، ج 6، ص 56 تا 61)
2ـ «انفجار بمب در کوچه زارع خیابان پهلوى کرمانشاه [رخ داد.] دو نفر مسئول تهیه بمب دستى بودند [و] بر اثر انفجار بمب کشته شدند و یک نفر مجروح شد و مأموران کلانترى چهار بلافاصله به محل رفتند و تحقیقات خود را براى کشف علت انفجار، انگیزه عاملان تهیه بمبهاى دستى شروع کردند.» (بولتن خبرگزارى پارس، ش 311، ص 36)
3ـ براى آگاهى از متن چاپ شده در روزنامه فرمان، شماره یاد شده در کتابخانه ملى ایران یافت نشد. اما نظرات امام غیر از این بود. براى نمونه ایشان در سخنانى که روز هفدهم بهمن در جمع کثیرى از مردم ایراد کردند در این مورد فرمودند : «در اسلام بین شیعه و سنى ابدا تفرقه نیست. بین شیعه و سنى نباید تفرقه باشد. باید وحدت کلمه را حفظ کنید. ائمه اطهار ما سفارش کردند به ما که بپیوندید با هم و با همه اجتماعمان را حفظ کنیم و کسى که این اجتماع را بخواهد که به هم بزند یا جاهل است یا مغرض.» (صحیفه امام، ج 6، صص 83 و 84)
4ـ امروز (16/11/57) «گروهى از خانوادههاى کادر نیروى هوایى زندانى، تحصن خود را تا آزادى بدون قید و شرط همه دستگیر شدگان در کانون وکلا آغاز کردند. آنها خواستار ملاقات با آیتاللّه خمینى شدند و از مردم نیز خواستند که براى همصدا شدن به آنها بپیوندند. از طرف کمیته اقامتگاه آیتاللّه خوراک و وسایل خواب این گروه در کانون وکلا تهیه و در اختیار آنها گذاشته شد.» (آیندگان، ش 3282، ص 3) همین منبع افزود که 28 نفر از همافرهایى که در تهران دستگیر و به خاش منتقل شده بودند، به تهران باز گردانده شدند. «آنجا 40 نفر درجهدار، افسر، همافر زندانى بودند که از این تعداد فقط 28 نفر را آزاد کردند.» (همان)
مدرک مورد مراجعه. گزارشهاى فرمانداریهاى نظامى یازدهگانه و اطلاعیه هاى رسیده از منابع خبرى (پس بهره بردارى معدوم گردد)
1ـ وضعیت عمومى گروههاى مخالف
الف ـ مناطق با فعالیت شدید
(1) تهران
ـ هر شب قبل از ساعت منع عبور و مرور عدهاى حدود 54 نفر ظاهرا بعنوان مامور انتظامات ولى عملاً بمنظور حفاظت از جنگ افزارهاى انبار شده احتمالى در بیمارستان پهلوى (هزار تختخوابى) به این بیمارستان مراجعه و مشغول کار میشوند.1
ـ ساعت 1230 عده اى در حدود 3000 نفر از دانشگاه تهران خارج و در محوطه هاى اطراف شروع به دادن شعار علیه بختیار و امراى ارتش و بر له خمینى نموده اند ضمنا در بین این عده شخصى که در یک ساک دستى کتابهاى مضره و مواد منفجره براى چریکها میفروخته دیده شده است.
ـ ساعت 1030 عده اى نزدیک به 2000 نفر در میدان بهارستان اجتماع و شخصى که هویتش شناخته نگردیده است درباره مضار رژیم سلطنت مشروطه و فوائد حکومت اسلامى سخنرانى نموده است.
(2) خوزستان
ـ گروهى از عناصر اخلالگر به شهربانى آغاجارى حمله و ضمن محاصره محل و قطع ارتباطات تلفنى مبادرت به آتش زدن منازل رئیس و معاون شهربانى مذکور نمودهاند. با تقاضاى کمک شهربانى فورا وسیله ژاندارمرى آغاجارى کمکهاى لازم انجام و به حمله پایان داده میشود در این هجوم 2 نفر غیر نظامى مجروح شدهاند که از حال آنان اطلاعى در دست نیست.
ـ در اهواز از ساعت 1730 گروههائى از زن و مرد در دستجات هزار و دو هزار نفرى در خیابانهاى نادرى، پهلوى و 24 مترى این شهر در حالیکه شعارهاى «اللّه اللّه نصر من اللّه رفتیم براى جهاد اسلام» میدادهاند بطرف حسینیه اعظم شهر در حرکت بودهاند.
ب ـ مناطق با فعالیتهاى متوسط (شیراز)
ـ بعداز ظهر روز یاد شده حدود 150 نفر جوان که گفته شده است همافر بودهاند در دانشکده ادبیات اجتماع و سپس بهمراه 3000 نفر از مردم شهر به شاه چراغ رفته و قطعنامه زیر را صادر نمودهاند. ما آزادى بدون قید و شرط درجهداران دستگیر شده نیروى هوائى را خواستاریم. ما خروج مستشاران آمریکائى را خواهانیم. ما خواستار بر چیده شدن ساواک میباشیم.
پ ـ مناطق با فعالیتهاى کم (کرمانشاه)
ساعت 1745 دو نفر باسامى یداله ابراهیمى و محمد مراد مرادى که مشغول ساختن بمب دستى بودهاند بر اثر انفجار به قتل میرسند در بازدید مامورین شهربانى از محل مقدارى مواد منفرجه خمیرى شکل و تعدادى چاشنى بدست میآید.2
2ـ عملیات گروههاى مخالف در مدت دوره.
الف ـ استعداد و گسترش. تغییرى نداشته است.
ب ـ تاکتیکها و جنگ افزارهاى جدید، گزارش دریافت نشده است.
3ـ سایر عناصر اطلاعاتى
الف ـ هویت گروههاى مخالف، تغییرى گزارش نشده است.
ب ـ سازمان و شایستگى عملیاتى. تغییرى نداشته است.
پ ـ تلفات.
کرمانشاه. کشته غیر ارتشى 2 نفر آغاجارى. زخمى غیر ارتشى 2 نفر
ت ـ روحیه. روحیه مخالفین نسبت به گذشته تقویت گردیده است.
ث ـ فعالیتهاى مخالفین جدید. در اینمورد گزارشى دریافت نشده است.
ج ـ تاسیسات ادارى و پشتیبانى ـ تغییرى دریافت نشده است.
4ـ ضد اطلاعات
الف ـ اقدامات اطلاعاتى. در مدت دوره گزارشى دریافت نشده است.
ب ـ اقدامات خرابکارى. گزارشى دریافت نشده است.
پ ـ تبلیغات و براندازى مخالفین به تبلیغات مضر خود علیه رژیم و دولت قانونى ادامه میدهند.
ت ـ شایعات.
ـ قرار است تا روز 19 یا 20/11/1357 توسط جبهه آزادى بخش فلسطین حدود 30000 قبضه جنگافزار با کالیبرهاى مختلف از منطقه بندرعباس و حومه وارد ایران گردد.
ـ شخصى بنام نظرخان ناروى از مخالفین رژیم در استان سیستان و بلوچستان مبالغى پول جمعآورى نموده تا براى آنان از خارج اقدام به تهیه اسلحه نماید.
ـ عدهاى ناشناس قصد دارند در مرکز آموزش زبان ن د ش واقع در خیابان بهار دست به عملیات تخریب بزنند (تاریخ نامعلوم)
5ـ امکانات گروههاى مخالف تغییرى در امکانات گروههاى مخالف گزارش نشده است.
6ـ اخباریکه در گزارش روزهاى پیش نوشته نشده است. از تاریخ 8/11/1357 عدهاى از پرسنل پایگاه قلعه مرغى (هوانیروز تهران) از رفتن به نهارخورى و خوردن غذا خوددارى نمودهاند. بدنبال درج مصاحبه خمینى در روزنامه فرمان در تاریخ 12/11/1357 مبنى بر اینکه حکومت اسلامى عمر و ابوبکر را بعلت غصب حق قبول ندارد، موجبات خشم اهل تسنن را فراهم آورده است.3
7ـ تجزیه و تحلیل ـ عملیات مخالفین در این دوره بیشتر در زمینه حمایت و پشتیبانى از پرسنل بازداشتى و اخراجى همافران بوده و بدین ترتیب در صدد نفوذ در افکار و عقاید پرسنل و جلب و جذب آنها بسوى خویش میباشد.4
تلاش مخالفان در زمینه تجهیز خویش به سلاحهاى لازم جهت رویاروئى احتمالى با نیروهاى انتظامى محتمل و قابل توجه است.
8ـ نتیجه. در حال حاضر دستگاه رهبرى گروههاى مخالف اهم فعالیت خود را در زمینههاى زیر متمرکز نموده است.
الف ـ تشدید فعالیتهاى سیاسى خود بمنظور حفظ وحدت فکرى و همآمیختگى در بین اعضاء و نیز انجام مانورهاى سیاسى مانند تعیین کابینه بمنظور از پاى در آوردن آقاى بختیار که در این
زمینه بطور محسوس نگران عکسالعمل احتمالى ارتش در مقابل تندروى خود بوده و بهمین منظور با استفاده از شگردهاى تبلیغاتى و بخصوص انعکاس پارهاى مطالب در جراید در زمینه ایجاد تماس در ارتباط براى رسیدن به تفاهم با مقامات نظامى سعى در ایجاد تردید و احتمالاً دو دستگى در بین مسئولین امر و مقامات ارتشى نموده و تلاش مینمایند حمایت ارتش شاهنشاهى را جلب نمایند. اقدامات غیر محسوس مخالفین بمنظور جمعآورى سلاح و تجهیز خود براى عملیات آتى حائز نهایت اهمیت بوده و بعید نیست که در این زمینه از غافلگیرى و حملات به مراکز نظامى و پایگاههاى دور افتاده استفاده نمایند که جلب توجه به اهمیت و خطر هر چه بیشتر فرماندهان پادگانها و تاکید بر اقدامات پیشگیرى و حفاظتى ضرورت کامل دارد و در زمینه رفع نگرانى پرسنل ارتش و ایجاد اطمینان کافى در آنها بنظر میرسد که از راههاى قانونى و مقتضى از درج مطالب مجعول و تحریکآمیز در جراید بایستى جلوگیرى بعمل آید.
ر سب 3 ـ سپهبد خواجه نورى
بجاى سرلشگر مکرى
گیرندگان
1ـ وزارت جنگ (2 نسخه)
2ـ ن ز ش (معاونت عملیات و اطلاعات)
3ـ ن ه ش (معاونت عملیات)
4ـ ن د ش (معاونت عملیات)
5ـ ژ ک ش (رکن 3)
6ـ ش ک ش (عملیات)
7ـ ساواک
8ـ سب 2 (ر ک) ـ ف د (ا د) ـ ف ه (دسک داخلى) ـ (داد)
9ـ روابط عمومى سب
1ـ این خبر تکرارى است و در بولتن پیشین ذکر شده بود.
* امروز (16/11/57) در مراسمى در مدرسه علوى تهران و در حضور حدود سیصد خبرنگار داخلى و خارجى مهندس مهدى بازرگان به عنوان نخست وزیر دولت موقت معرفى شد. در این مراسم ابتدا امام خمینى صحبت کردند. ایشان در بخشى از سخنان خود فرمودند : «چون ما مجلس را غیر قانونى مىدانیم و دولت را هم غیر قانونى مىدانیم و اوضاع کشور را آشفته مىبینیم، براى این که خاتمه بدهیم به وضع [آشفته] کشور، ما بهواسطه اتکا به این آراى عمومى... از این جهت ما یک دولتى را معرفى مىکنیم، رئیس دولتى را معرفى مىکنیم [تا] موقتا دولتى تشکیل بدهد...» امام در ادامه وظایف دولت موقت را براى حاضران تشریح کردند و گفتند که تبعیت از دولت بازرگان واجب است. پس از پایان سخنان امام خبرنگاران با طرح پرسشهایى، از امام خمینى پاسخ گرفتند. در پایان مراسم آقاى هاشمى رفسنجانى متن حکم نخست وزیرى آقاى بازرگان را قرائت کرد. (صحیفه امام، ج 6، ص 56 تا 61)
2ـ «انفجار بمب در کوچه زارع خیابان پهلوى کرمانشاه [رخ داد.] دو نفر مسئول تهیه بمب دستى بودند [و] بر اثر انفجار بمب کشته شدند و یک نفر مجروح شد و مأموران کلانترى چهار بلافاصله به محل رفتند و تحقیقات خود را براى کشف علت انفجار، انگیزه عاملان تهیه بمبهاى دستى شروع کردند.» (بولتن خبرگزارى پارس، ش 311، ص 36)
3ـ براى آگاهى از متن چاپ شده در روزنامه فرمان، شماره یاد شده در کتابخانه ملى ایران یافت نشد. اما نظرات امام غیر از این بود. براى نمونه ایشان در سخنانى که روز هفدهم بهمن در جمع کثیرى از مردم ایراد کردند در این مورد فرمودند : «در اسلام بین شیعه و سنى ابدا تفرقه نیست. بین شیعه و سنى نباید تفرقه باشد. باید وحدت کلمه را حفظ کنید. ائمه اطهار ما سفارش کردند به ما که بپیوندید با هم و با همه اجتماعمان را حفظ کنیم و کسى که این اجتماع را بخواهد که به هم بزند یا جاهل است یا مغرض.» (صحیفه امام، ج 6، صص 83 و 84)
4ـ امروز (16/11/57) «گروهى از خانوادههاى کادر نیروى هوایى زندانى، تحصن خود را تا آزادى بدون قید و شرط همه دستگیر شدگان در کانون وکلا آغاز کردند. آنها خواستار ملاقات با آیتاللّه خمینى شدند و از مردم نیز خواستند که براى همصدا شدن به آنها بپیوندند. از طرف کمیته اقامتگاه آیتاللّه خوراک و وسایل خواب این گروه در کانون وکلا تهیه و در اختیار آنها گذاشته شد.» (آیندگان، ش 3282، ص 3) همین منبع افزود که 28 نفر از همافرهایى که در تهران دستگیر و به خاش منتقل شده بودند، به تهران باز گردانده شدند. «آنجا 40 نفر درجهدار، افسر، همافر زندانى بودند که از این تعداد فقط 28 نفر را آزاد کردند.» (همان)