19 آبان 1401
دخالت‌های دولت انگلیس در اختلافات مرزی ایران و عراق
«انگلستان در قرارداد 1316 رسماً از عراق پشتیبانی کرد»
«به دنبال انتشار نخستین سند محرمانه وزارت خارجه انگلیس از طرف وزارت خارجه ایران در توجیه چگونگی تحمیل قرارداد 1316 مرزی ایران و عراق از جانب دولت انگلیس، وزارت خارجه دیروز به انتشار دومین سند محرمانه در این‌باره اقدام کرد. ناظران سیاسی در تهران اظهار عقیده می‌کنند که دولت ایران اسناد محرمانه دیگری نیز درباره این مسأله در دست دارد که در صورت لزوم اقدام به انتشار آنها خواهد کرد. دومین سند محرمانه حاوی دخالت وزارت دریاداری انگلستان در مسئله شط العرب[=اروندرود] است. این سند نامه‌ایست که در تاریخ 27 فوریه 1936 از طرف مستر «رندل» مسئول اداره شرق در وزارت خارجه انگلیس به سفیر این کشور در بغداد «سر کلارک» در مورد اختلافات و مذاکرات ایران و عراق درباره شط‌العرب[=اروندرود] نوشته شده است. رندل در این نامه خطاب به سفیر انگلیس در بغداد مینویسد:«واضح است که ایرانیها با کمال شدت برای خط قعرالمیاه(که احتمالاً منظورشان خط تالوگ است) فشار خواهند آورد ولى عراقی‌ها با پشتیبانی «کلنل وارد» و در حقیقت دریاداری اینجا ظاهراً به همان اندازه مصمم هستند که در مقابل چنین ادعایی مقاومت کنند و فقط حاضرند که با یک باریکه کم عرض آب موافقت کنند.» نکته مهمتر اینکه به دنباله این مطلب آقای «رندل» یادآوری می‌کند اگر فقط به خاطر نظر دریاداری هم در این مورد باشد ما نمی‌توانیم در این مرحله به عراقی‌ها فشار بیاوریم که رویه خود را تغییر دهند.»(روزنامه اطلاعات؛ 13 اردیبهشت 1348)