اختلافات زیاد در کابینه هویدا

موضوع : وضع دولت

به : بخش 322 تاریخ 30/3/45

از : 300 / الف شماره : 315 ـ 300 / الف



اسداللّه‏ رشیدیان ضمن یک مذاکره خصوصى مى‏گفت که هویدا خیلى ناراحت مى‏باشد و بین وزراى کابینه او اختلافات زیادى بروز نموده است.

رشیدیان اضافه نمود همین امروز مهندس روحانى وزیر آب و برق که نزد من آمده بود مى‏گفت نمى‏دانم این بروبچه‏هاى کابینه از این دولت چه مى‏خواهند و بعد هم علیه وزیر آبادانى (دکتر نهاوندى1) بدگویى و انتقاد زیادى مى‏کرد.

رشیدیان علاوه کرد که وضع کابینه به هیچ‏وجه رضایت‏بخش نیست و در آخرین ملاقاتى که من با آقاى هویدا نمودم ایشان اظهار داشتند به طور قطع پس از بازگشت شاهنشاه ناچار خواهم شد مراتب را به عرض برسانم و ترمیم کلى در صورت موافقت معظم‏له در کابینه بوجود آورم.

رشیدیان مى‏گفت من اطمینان دارم که این کار به طور قطع انجام خواهد شد زیرا ادامه آن به هیچ‏وجه صلاح نیست. رشیدیان درباره شایعه کنار رفتن آقاى مهندس سرلک2 از شهردارى گفت که این موضوع صحت دارد و سرلک از شهردارى خواهد رفت و فعلاً بیش از همه مهندس شهرستانى3 شهردار مشهد شایستگى جانشینى او را دارد و به عنوان شهردار تهران پس از بازگشت شاهنشاه منصوب خواهد شد و روابط مهندس شهرستانى با وى و همچنین بانک تعاونى توزیع و شوراى عالى اصناف خوب است و نامبرده یکى از دوستان صمیمى او به شمار مى‏رود. بررسى گردید در بولتن سه ماه درج گردید و در پرونده‏هاى مربوطه نیز بایگانى شد

در پرونده د ـ 468 بایگانى شود... 8/4/45 رئیس بخش 322 کامیار آقاى غفارى 7/4/45

در بولتن سه ماهه درج گردید















1ـ هوشنگ نهاوندى فرزند على‏اکبر در سال 1312 ه ش به دنیا آمد. تحصیلات دانشگاهى را در رشته حقوق دانشگاه تهران آغاز کرد و پس از دریافت مدرک لیسانس به فرانسه رفت و در رشته اقتصاد دکتراى دولتى گرفت. نهاوندى خواهرزاده دکتر فریدون کشاورز ـ عضو سابق رهبرى حزب توده ـ مى‏باشد و سوابق فعالیتهاى سیاسى او در فرانسه مبهم است. ساواک وى را «مشکوک به داشتن فعالیتهاى کمونیستى» مى‏داند. با توجه به نقشى که نهاوندى بعدها در صحنه سیاسى و فرهنگى ایران ایفا نمود و ارتقاء سریع او در هرم دیوانسالارى پهلوى، این نظر را کاملاً معقول مى‏دانیم که او از همان زمان تحصیل در پاریس ـ مانند بسیارى از عناصر مشابه ـ به ارتباط ویژه با سرویس‏هاى اطلاعاتى غرب کشیده شد. سند بیوگرافیک ساواک، نامبرده را «متهم به بهائى گرى» نیز مى‏داند. نهاوندى پس از بازگشت به ایران مدتى کارمند بانک اعتبارات بود و ترقى وى زمانى آغاز شد که حسنعلى منصور در دولت منوچهر اقبال به دبیرکلى شوراى عالى اقتصاد و وزارت کار رسید. بدین ترتیب از مرداد ماه 1337 مشاغل عدیده نهاوندى آغاز شد:

ـ مشاور شوراى عالى اقتصاد (مرداد 37ـ آبان 40) ـ مشاور عالى وزارت کار (آبان 38) ـ استاد دانشکده افسرى (37ـ 40) ـ مشاور اقتصادى سفارت ایران در بروکسل (آبان 40 ـ آذر 42) ـ نایب رئیس نمایندگى ایران در اتحادیه اقتصادى اروپا (فروردین 41 ـ آذر 42) ـ عضویت هیئت مدیره باشگاه فردوسى (دى 42 ـ اردیبهشت 43) ـ رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل شرکت معاملات خارجى (آذر ـ اسفند 42) ـ تدریس در دانشگاه تهران (از مهر 38) هوشنگ نهاوندى از جمله عناصرى بود که در چارچوب سناریوى نخبگان آمریکائى، فعالیت خود را آغاز کرد و در دولت حسنعلى منصور در رأس وزارت نوبنیاد آبادانى و مسکن قرار گرفت و این سمت را در دولت امیر عباس هویدا تا سال 1347 حفظ کرد. اسناد موجود در ساواک، هوشنگ نهاوندى را در این زمان از اعضاى فعال باند آمریکائى جمشید آموزگار نشان مى‏دهد. هوشنگ نهاوندى در سال 1347 به عنوان «آجودان کشورى» شاه منصوب شد و به جاى امیر متقى ریاست دانشگاه پهلوى (شیراز) را به دست گرفت. او در همین زمان عضو هیئت امناء دانشگاه مشهد نیز بود. در این دوران وى به عنوان یکى از چهره‏هاى علمى و فرهنگى رژیم پهلوى مطرح شد و پس از 3 سال ریاست بر دانشگاه شیراز، در رأس دانشگاه تهران قرار گرفت. هوشنگ نهاوندى در این زمان عضو هیئت امناء دانشگاه هنر (1352) و دانشگاه گیلان (1353) و عضو شوراى عالى آموزش و پرورش (1351) نیز بود. اسناد ساواک عموما از اختلافات نهاوندى با همکاران و رؤساى خود خبر مى‏دهد که یا ناشى از مسائل مالى و یا جاه‏طلبى و تفرعن بیمارگونه اوست. هوشنگ نهاوندى در آبان 1353 به ریاست دفتر مخصوص فرح پهلوى منصوب شد. با آغاز امواج انقلاب اسلامى، نهاوندى در ارتباط فعال با برخى مقامات مؤثر امریکا قرار گرفت. از جمله ریچارد هلمز ـ رئیس پیشین سیا ـ در سفر خرداد ماه 57 به تهران با وى ملاقات‏هاى خصوصى و پنهانى نمود. در نتیجه این ارتباطات، نهاوندى منادى تأسیس «جناح اندیشمندان» شد و سناریوى ضعیف و مضحکى را آغاز کرد. نهاوندى در دولت «آشتى ملى!» در رأس وزارت علوم و آموزش عالى قرار گرفت. وى به عنوان یکى از چهره‏هاى بدنام رژیم، در چارچوب عقب‏نشینى‏ها و مانورهاى این رژیم در قبال انقلاب در تاریخ 15/11/57 دستگیر و زندانى شد و در اثناى حوادث 22 بهمن از زندان گریخت و به خارج از کشور فرار کرد. نهاوندى عضو تشکیلات فراماسونرى بود و در لژهاى : آفتاب، فارابى، شیراز، ژاندارک، بزرگ ایران، امیرکبیر، فروغى و... عضویت داشت.



2ـ محمدتقى سرلک فرزند تیمور (تقى بختیارى سرلک) (محمدتقى سرلک بختیارى) متولد 1290 ه ش از وزراى رژیم پهلوى، در رشته برق از دانشگاه کشور بلژیک درجه مهندسى گرفت. پس از بازگشت در راه‏آهن مشغول به کار شد و پس از چندى به معاونت راه‏آهن سراسرى ایران منصوب شد و مدتى بعد معاونت وزارت راه به او تفویض شد. او که زمانى در رشته ارتباطات در آمریکا تحصیل و تحقیق کرده بود به سمت رئیس ارتباطات سازمان برنامه و بودجه منصوب و با سمت وزیر صنایع و معادن وارد کابینه على امینى شد. مدتى هم استاندارى گیلان و آذربایجان شرقى را در اختیار داشت. چندى شهردار تهران بود تا اینکه با سمت مدیر عامل سازمان عمران و نوسازى غرب تهران در آبان 1355 ش در گذشت.



3ـ جواد شهرستانى فرزند هاشم متولد 1306 در مشهد از رجال سیاسى رژیم پهلوى و در کابینه امیرعباس هویدا به عنوان وزیر راه بود. وى در دو مرحله شهردار تهران بود یک بار از آبان 1347 تا مهر ماه 1348 و همچنین پس از نیک‏پى باز هم به عنوان آخرین شهردار تهران در زمان محمدرضا پهلوى مسئولیت شهردارى را تا بهمن 1357 بر عهده داشت. شهرستانى با پیروزى انقلاب و آمدن حضرت امام (ره) به کشور، اولین مقام دولتى بود که استعفاى خود را در مدرسه علوى تقدیم حضرت امام کرد. در همان زمان بختیار او را ممنوع‏الخروج کرد.