16 فروردین 1400
اظهارات «لوبرانی» در باره شاه
روز دوم فروردین 1357 شاه که در جزیره کیش به سر می برد «یوری لوبرانی» سرپرست هیأت اسرائیلی اعزامی به تهران را به حضور پذیرفت. چند هفته بعد از این ملاقات لوبرانی که به اسرائیل بازگشته بود در تل آویو به موشه دایان گفت که او اطمینان دارد کار شاه تمام است. این پیش بینی اطلاعاتی بلافاصله به آمریکا مخابره شد. اما عکس العمل آمریکا به سخنان لوبرانی منفی بود. ایالات متحده گفته بود «نگرانی لوبرانی توخالی است. زیرا شاه 10 تا 15 سال دیگر در رأس حکومت ایران باقی خواهد ماند.» (1) «پیر سالینجر» در کتاب «آمریکا در بند» درباره دیدار لوبرانی با شاه می نویسد: «واکنش آمریکایی ها در برابر هشدار اسرائیلی ها مبنی بر رو به پایان بودن روزهای شاه، دلیلی بر این مدعاست که آنها در شناخت رو به زوال بودن حکومت شاه کند بودند.»
لوبرانی که خود سالها در سازمانهای اطلاعاتی و جاسوسی سابقه کار داشت، پیش بینی کرده بود که شاه با بحران جدی مواجه است و طی گزارش تلگرافی مبسوطی به وزارت خارجه اسرائیل اطلاع داد که سرنوشت شومی در انتظار شاه است. وی پیش بینی کرد که شاه بیش از 2 و یا 3 سال دیگر درمسند قدرت باقی نخواهد بود. وی دست کم از اوایل سال 1978م (اواخر سال 1356 شمسی) گزارشهای تیره و تاری به تل آویو می فرستاد. او پس از آنکه در جزیره کیش با شاه ملاقات کرد، با یکی از مشاوران وی روبرو شد که از او پرسید: «آیا اعلیحضرت همایونی را دیدید؟»
لوبرانی پاسخ داد: «آری»
وی گفت: «آیا واقعاً جرثومة انحطاط ایران را دیدی؟»
لوبرانی شگفت زده شده می گوید: «نمی توانستم آنچه را که می شنیدم باور کنم. این بدان معنی بود که مغز و ریشه دستگاهی که شاه به آن متکی بود پوسیده و فاسد شده است.» (2) و نیز بعدها اظهار کرد که ماهیت تشنجات در ایران را پیش بینی کرده بود. «زیرا از اتیوپی به ایران منتقل شده بودم و قبلاً یک رژیم پادشاهی دیگر را که در حال پوسیدن بود مشاهده کرده بودم. در موقع اقامت خود در ایران خیلی زود تشخیص دادم که تنها زیربنای سازمان یافته که میتواند در کشور فعالیت داشته باشد ، جامعه مذهبی است.»(3)
به گفته ویلیام سولیوان آخرین سفیر آمریکا در ایران پیش بینی لوبرانی بر اطلاعاتی استوار است که اسرائیلی ها از شبکه جاسوسی گسترده خود در تهران کسب میکردند. زیرا آنها با گروهی متجاوز از هشتاد هزار یهودی که در کلیه شئون مملکت رخنه کرده بودند در تماس بودند (4)
یادآوری میشود «یوری لوبرانی»، آخرین سفیر رژیم صهیونیستی در ایران است. او که در اکتبر 1926 در حیفا متولد شد از ماموران عالی رتبه اطلاعاتی سازمان موساد بود. برخی او را خطرناک ترین فرد اسرائیلی و عنصر اطلاعاتی موساد نامیده اند. او که رابطه بسیار محکم و صمیمانه ای با محمدرضا پهلوی داشت، هفت سال در ایران بوده و با شاه مخلوع در تهران دیدارهای مکرر داشته است. گفته میشود که او در ایجاد اتاق های بازجویی ساواک همکاری و نقش داشته است. او از دوستان یعقوب نیمرودی بود و در سال 1967 تا 1971 سفیر اسرائیل و رئیس شعبه سازمان موساد در اتیوپی بود. لوبرانی را هماهنگ کننده فعالیت های اشغالگران اسرائیلی در جنوب لبنان و عنصر موثر در ایجاد بازداشتگاه های مخوف خیام در آن سامان دانسته اند.(5) وی اکنون مشاور نخست وزیر رژیم صهیونیستی در امور ایران و از دشمنان عصبانی جمهوری اسلامی به شمار می رود!
پی نوشت:
1 - روزشمار انقلاب اسلامی، دفتر ادبیات انقلاب اسلامی، ج 3، ص 20، به نقل از پیر سالینجر، آمریکا در بند، کتابسرا، تهران، 1362، ص 51
2 - ایران و تحولات فلسطین، علی اکبر ولایتی، مرکز اسناد و خدمات پژوهشی وزارت امور خارجه، ص 43
3 – ویلیام شوکراس، آخرین سفر شاه، ترجمه عبدالرضا هوشنگ مهدوی، ص 360
4 – سازمانهای یهودی و صهیونیستی در ایران، موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی، بهار 1384، ص 96
5 – همان، ص 95
مجله الکترونیکی «دوران» شماره 125، فروردین 1395