عمق عمیق داستان انقلاب را نشناختیم/ به دم دستی‌ترین موضوعات اکتفا می‌کنیم

خسرو باباخانی، از داوران ششمین دوره جشنواره داستان انقلاب، در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، با اشاره به کیفیت و کمیت آثار ارسال شده به این دوره جشنواره، آن را مثبت نسبت به دوره پیشین خود خواند و گفت: جشنواره ششم از نظر کیفی و هم از منظر کمی جشنواره‌ای خوب و مفید بود. آثار ارسال شده به این دوره، گذشته از تعداد آنها که قریب به 400 اثر بود و حجم قابل توجهی را شامل می‌شد، از نظر کیفی هم قابل ملاحظه بود. نثر بسیاری از آثار قابل ستایش بودند. در کنار این حضور سرشناسان نیز به جشنواره اعتبار بخشیده است. همانطور که می‌دانید، آثار به صورت کدنویسی شده به داوران داده می‌شود و ما از اسامی نویسندگان مطلع نیستیم، اما از نثر و سبک نوشتاری برخی از آثار متوجه می‌شدم که برای نویسندگان باتجربه است و همین امر اعتبار جشنواره را بیشتر می‌کند.

وی یکی از آسیب‌های داستان‌های انقلاب را توجه نویسنده به تم و موضوعات تکراری دانست و یادآور شد: این معضل ادبیات داستانی امروز ماست. نویسندگان ما در کشف موضوعات و فضای جدید تنبل شده‌اند، به همین خاطر به سراغ دم دستی‌ترین موضوعات می‌روند. معمولاً داستان‌های انقلاب از شش محور تکراری اعم از پخش اعلامیه، ساواکی‌ها، راهپیمایی، نوشتن شعار روی دیوارها و ... خارج نمی‌شوند. اکثر این تصاویر و فضا از فیلم‌هایی گرفته می‌شود که در ایام دهه فجر از رسانه ملی پخش می‌شود؛ به عبارت دیگر نویسنده به خود این فرصت را نمی‌دهد که فضای جدیدتری را کشف کند.

باباخانی افزود: این در حالی است که داستان انقلاب ریشه و عمقی عمیق‌تر از آن چیزی دارد که نویسندگان ما تصور می‌کنند. گستره این داستان از کودتای 1332 آغاز و تا سال 57 ادامه می‌یابد، اما نویسنده ما تنها به سال 57 و حوادث پیرامونی آن اکتفا می‌کند. نویسنده برای کشف فضا و موضوع جدید باید تحقیقی جامع حول این برهه زمانی انجام گیرد. این تحقیق فضاهای جدید را نشان می‌دهد، اما متأسفانه نویسندگان به امور دم دستی اکتفا می‌کنند و در آثارشان نمود انقلاب را نشان می‌دهند.

داور ششمین دوره جشنواره داستان انقلاب ادامه داد: البته بخشی از مشکل به کم‌لطفی تئوریسین‌ها نیز بازمی‌گردد. کتاب‌های متعددی در خصوص داستان معاصر به چاپ می‌رسد، نویسنده به بررسی وجوه مختلف داستان معاصر می‌پردازد، اما در بسیاری از این آثار جای داستان انقلاب و ارائه تعریفی دقیقی از آن خالی است. هنوز بررسی دقیقی انجام نشده که داستان انقلاب چه گستره‌ای را شامل می‌شود و تعریف دقیق آن چیست؟ الآن داستان‌هایی به جشنواره ارسال شده که در فلسطین، افغانستان و یا عراق رخ می‌دهد، اما ما هنوز مرددیم که این داستان‌ها را می‌توان از این منظر که اعمال صورت گرفته براساس انقلاب ایران بوده، جزء داستان انقلاب به حساب آوریم یا خیر.

باباخانی افزود: در حال حاضر شش دوره از جشنواره داستان انقلاب برگزار شد، نویسندگان مختلفی در این دوره‌ها شرکت کردند، آثار متعددی بازخوانی و بررسی شد، اما در این میان هنوز جای بررسی دقیق از عملکرد و آثار به صورت کلی خالی است. ما در آزمون و خطای داستان انقلاب ماندیم و تلاش نکردیم که از تجربه‌اندوزی خارج شده و ایده جدیدی را ارائه دهیم. این ظلم بزرگی در حق داستان انقلاب است.