اسناد جدید از نقش انگلیس در کودتای ۲۸ مرداد

اسناد وزارت خارجه آمریکا که روز سه شنبه 17 مرداد 1396 از حالت محرمانه خارج شدند. این اسناد  نقش لندن را در کودتا علیه دولت مصدق در ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ نشان می دهد. این اسناد  که از حالت محرمانه خارج شده‌اند، جزئیات جدیدی از نقش لندن را در کودتا علیه دولت مصدق در 28 مرداد سال 1332 ارائه می کند.

این اسناد توسط  موسسه غیرانتفاعی «آرشیو امنیت ملی امریکا» منتشر شد.  دو پژوهشگر این موسسه اسناد جدید را «نخستین تأیید رسماً منتشر شده از هدف اعلام‌شده انگلیس در اواخر سال 1952 (برابر با 1332 هجری شمسی) برای متقاعد کردن واشنگتن به عزل مصدق از قدرت» توصیف کرده‌اند. این دو یادداشت تا قبل از این «فوق محرمانه» بوده‌اند و در بخش عنوان آنها عبارت «پیشنهاد بریتانیا برای سازمان‌دهی کودتا در ایران» درج شده است.

روزنامه فایننشال‌تایمز انگلیس نوشته انتشار این اسناد، اطلاعات تازه‌ای درباره ارزیابی لندن از فضای سیاسی ایران در آن زمان و احساس خطر این کشور از تهدید منافعش در تهران در اختیار قرار می‌دهد.

یادداشت‌های وزارت خارجه آمریکا نشان می‌دهند مقام‌های انگلیسی و آمریکا از مهرماه سال 1331 دست‌کم سه بار برای بحث درباره سرنگون کردن دولت مصدق دیدار کرده‌اند. «کریستوفر استیل»، دومین مقام عالی‌رتبه سفارت انگلیس در واشنگتن این ایده را با مقام‌های آمریکایی در میان گذاشته است.

دولت انگلیس در سال‌های گذشته بارها مقام‌های آمریکایی را برای جلوگیری از اعلان علنی نقش لندن در کودتای 28 مرداد سال 1332 تحت فشار قرار داده‌اند.

به همین دلیل، سندهای تازه انتشار یافته جزو مواردی بوده‌اند که از مجموعه مفصل اسنادی که چند وقت پیش وزارت خارجه آمریکا برای اولین بار درباره طراحی کودتای 28 مرداد سال 1332 منتشر کرد حذف شده‌اند.

به نوشته وب‌سایت آرشیو امنیت ملی آمریکا در حالی که عنوان و تاریخ این دو سند در مجموعه اسناد اخیراً منتشر شده وزارت خارجه آمریکا گنجانده شده‌اند محتوای آنها به کل حذف شده و جای آنها خالی گذاشته شده است.  

اولین یادداشت با عنوان «پیشنهاد سازمان‌دهی کودتا در ایران» مربوط به تاریخ 26 نوامبر 1952 (ششم آذرماه 1331) است. در این یادداشت «هنری بایرود»، دستیار وزیر خارجه آمریکا به مافوقش، «فریمن متیوز» که معاون قائم وقت مقام وزیر خارجه است اطلاع داده که مشاور سفیر انگلیس ، «کریستوفر استیل» خواستار نشستی با موضوع بحث درباره یک کودتای احتمالی شده است.

«بایرود» در این یادداشت به «متیوز» خاطرنشان کرده که سفارت انگلیس قبلاً و برای اولین بار این پیشنهاد را در قالب سندی به تاریخ 8 اکتبر 1952 (17 مهرماه 1331) مکتوب کرده است.

 سند دوم که در بخش عنوان آن عبارت «پیشنهاد بریتانیا برای سازمان‌دهی کودتا در ایران» درج شده یادداشتی مربوط به 3 دسامبر 1952 (13 آذر 1331) است. این سند، صورت‌جلسه مربوط به دیدار دیدار مقام وزارت خارجه آمریکا با «کریستوفر استیل» است.