آسیب سیل به آثار تاریخی خوزستان

از خوزستان خبر می‌رسد که آب تا یک کیلومتری محوطه‌های باستانی هفت تپه و چغازنبیل رسیده و 12کیلومتر از جاده‌ دسترسی به این محوطه را تخریب کرده‌است. از شوشتر نیز خبر می‌رسد که زباله‌ها و درختان شکسته و لاشه‌های حیوانات بند گرگر و سازه‌های آبی شوشتر را هم بی‌نصیب نگذاشته و تلنبار زباله و گل و لای چنان زیاد است که لایروبی آنها زمان زیادی می‌خواهد. در ایلام هم شدت آسیب دیدگی بناها و آثار تاریخی زیاد گزارش شد.

به گزارش همشهری آنلاین اگرچه هنوز آبگرفتگی‌ها در این استان‌ها فروکش نکرده و گزارش کاملی از میزان خسارت‌های وارد‌شده به آثار تاریخی به‌دست مسئولان میراث فرهنگی استان‌ها نرسیده است اما پیگیری‌های همشهری از مسئولان میراث فرهنگی بیانگر میزان آسیب‌های جزئی و شدید واردشده به آثار تاریخی است. همین دیروز در خبری که در روزنامه همشهری منتشر شد مسئولان میراث فرهنگی در دزفول اعلام کردند که به‌رغم نهایی‌نشدن گزارش‌های مرتبط با تخریب آثار تاریخی در دزفول، آسیاب‌های آبی دوره ساسانی در این استان آسیب زیاد دیده و به زیر آب رفته‌اند. حتی بافت آجری تاریخی بی‌نظیر این شهر نیز آسیب فراوان دیده است.

تهدید سازه‌های آبی شوشتر

بیژن حیدری، مدیر پایگاه میراث جهانی سازه‌های آبی شوشتر به همشهری گفت که آسیب مستقیم به این سازه‌ها وارد نشده است. اما حجم بسیار زیادی از زباله و نخاله و تنه درختان قطع شده پشت بند‌میزان در مسیر رودخانه گرگر که آب را به آسیاب‌های آبی شوشتر هدایت می‌کند تلنبار شده و ممکن است بنیان‌های بند‌میزان را متزلزل کند. براساس برآوردهای اولیه 30میلیون تومان تنها برای لایروبی بند میزان رودخانه گرگر نیاز است تا حجم زباله‌هایی که تا عمق 10متری این بند تاریخی و ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو را پوشانده است تخلیه شود.

به گفته بیژن حیدری، تنها 2دهانه از بند میزان توانسته آب رودخانه گرگر را به سمت سازه‌های آبی شوشتر هدایت کند و 7دهانه دیگر به‌دلیل تلنبار شدن زباله و گل‌ولای ناشی از طغیان رودخانه به عرض 7متر تا عمق 10متری مسدود شده‌اند. آنطور که مدیر پایگاه میراث جهانی سازه‌های آبی شوشتر به همشهری گفته است، پشت پل گرگر نیز 3دهانه به نام‌های سه کوره وجود دارد که آب را به سازه‌های آبی شوشتر هدایت می‌کرد و اکنون حجم زباله‌های تلنبار شده پشت این پل تاریخی چندین برابر حجم زباله‌هایی است که در بند میزان تلنبار شده است. به گفته او، در مجموعه پل تاریخی شادروان نیز حجم زیادی از زباله تلنبار شده که چون امکان خروج از دهانه پل‌ وجود ندارد ممکن است تا ماه‌های آینده همزمان با گرمای هوا در خوزستان رطوبتی که به پایه‌های پل نفوذ می‌کند موجب متلاشی شدن سنگ‌های به‌کار رفته در این پل تاریخی و خسارت سنگین بر مجموعه بند میزان شود.

حیدری با تأکید بر لزوم لایروبی سریع رودخانه گرگر و تخلیه زباله‌هایی که با طغیان رودخانه در بند میزان و پل‌های تاریخی شوشتر از بالا دست رودخانه به این مناطق آورده شده است، گفت: شرایط هنوز به‌گونه‌ای نیست تا بتوان حجم خسارت‌ها را برآورد کرد. به گفته او، به‌رغم فعالیت‌های میراث فرهنگی و مدیریت شهری در شوشتر تخلیه رودخانه از زباله‌ها زمانبر است. او با اشاره به اینکه عبور تنه درختان قطع شده به‌دلیل سیلاب ممکن است خساراتی به تونل‌ها و دستکندهایی که آب را به آسیاب‌های آبی سازه‌های آبی شوشتر می‌رساندند، وارد کند، افزود: احتمال وارد شدن آسیب‌های بیشتر وجود دارد ولی هنوز برآورد ریالی حجم خسارات ممکن نیست.

تهدید محوطه‌های تاریخی

علی‌محمد چهارمحالی، مدیر اداره میراث فرهنگی شوشتر نیز در پاسخ به این سؤال که آیا سیلاب‌های اخیر و طغیان رودخانه در شوشتر به بافت تاریخی پشت سازه‌های آبی شوشتر خسارت زده است؟ گفت: سیلاب‌های اخیر بسیاری از تپه‌های تاریخی اطراف شوشتر و محوطه‌های تاریخی بین شوشتر و چغازنبیل را تهدید کرده است اما هنوز امکان نهایی شدن گزارش خسارت‌ها وجود ندارد.

به گفته او، طغیان‌های اخیر آسیبی به بافت تاریخی شوشتر وارد نکرده اما مهم‌ترین مشکل برای آثار تاریخی شوشتر حجم انبوهی از زباله‌ها و درختان قطع شده و گل و لای است که با سیلاب اخیر پشت آثار تاریخی شوشتر تلنبار شده و موجب فشار به پایه پل‌ها و آثار تاریخی است.

آبگرفتگی در نزدیکی چغازنبیل

اندودهای گلی در محوطه تاریخی هفت تپه و چغازنبیل نیز در بارش‌ها و آبگرفتگی‌های اخیر دچار صدمه شده‌اند. این خبر را علیرضا رازقی مدیر پایگاه میراث جهانی چغازنبیل و هفت تپه به روزنامه همشهری داد و گفت: صدمه جدی از سیلاب‌ها در چغازنبیل و هفت‌تپه مشاهده نشده اما بارش‌های تند اخیر در خوزستان به سطح اندودهای حفاظتی که بر محوطه‌های باستانی کشیده شده بود خسارت وارد کرد که بلافاصله پس از اتمام بارش‌ها پایش شده و بخش‌هایی از اندودها که متحمل خسارت شده بودند مرمت می‌شوند. به گفته رازقی آب به عرصه محوطه باستانی چغازنبیل نرسیده است اما راه دسترسی به چغازنبیل در 2کیلومتری این اثر تاریخی دچار آبگرفتگی شد و ارتباط با چغازنبیل را قطع کرد. وی افزود: مسیر دسترسی به چغازنبیل از ورودی کارخانه نیشکر به‌دلیل آبگرفتگی مسدود شد.

از ایلام در غرب کشور نیز خبر می‌رسد که در شهرستان‌های این استان به‌خصوص در دهلران حجم بیشتری از آسیب به‌دلیل بارندگی‌ها و سیلاب‌ها به بناهای تاریخی وارد شده است.

خسارت شدید به آثار تاریخی در ایلام

عبدالمالک شنبه‌زاده، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان ایلام به همشهری گفته است که قلعه شاخ مربوط به دوره ساسانی، امامزاده سیدابراهیم زرین آباد مربوط به دوره سلجوقی و چشمه‌های آبگرم که از تاسیسات گردشگری استان ایلام است به‌دلیل سیلاب و بارش‌ها متحمل خسارات زیادشده است. به گفته شنبه زاده، بناهای شهر تاریخی سیمره نیز دچار ترک خوردگی شده‌اند. همچنین دیوارهای بازارچه تاریخی سیمره نیز که سال‌های قبل کاوش شده بود به‌دلیل بارندگی‌های شدید آسیب دید. به گفته او، صاعقه همچنین منجر به قطع برق و سیستم دوربین‌های مدار بسته موزه باستان‌شناسی دره شهر در استان ایلام شد. آنطور که شنبه‌زاده گفته است، 8کیلومتر از راه دسترسی به غار زینه‌گان و تاسیسات گردشگری آن نیز مسدود و تخریب شده است. مدیرکل میراث فرهنگی استان ایلام همچنین از آسیب دیدن قلعه قاجاری پوراشرف، کاخ شیرین و فرهاد، کوشک ساسانی غیفر در شهرستان ملکشاهی و راه دسترسی به شهر تاریخی دربند و آسیب شدید به عمارت والی کهره مربوط به دوره قاجار در چرداول نیز خبر داد