17 آذر 1400
انتشار پس از نود و هشت سال؛
سندی از دهن‌کجی انگلیس به تمامیت ارضی ایران
آخرین سالهای سلطنت قاجار و اوایل پهلوی، انگلیس مشغول فتنه‌گری در منطقه خلیج فارس بخصوص جزایر جنوبی آن بود. آذرماه 1302 رئیس پست نگهبانی بندر لنگه در گزارشی به مقام بالادستی خود یعنی رییس ارکان حرب لشکر جنوب، توصیفات دقیق و جالبی از اقدامات کنسولگری انگلستان در این منطقه دارد. متن این سند که پس از 98 سال منتشر می‌شود، به شرح زیر است:
چنانچه هفته قبل به عرض عالی رسانیدم که بندر لنگه از حیث سیاست مهم‌ترین بنادر ایران و بدترین نقاط ایران است از حیث گرما و بد آب و هوایی و به قدری نفوذ اجانب در این بندر زیاد است که حدی برای آن متصور نیست. مثلاً اولاً پول ایران در این بندر خیلی نادر و کمیاب است و تمام معامله آنجا با روپیه می‌شود و تمام پول انگلیسی دست اهالی و کسبه است. ثانیاً به طوری قونسول[کنسول] انگلیس در تمام کارها دخالت می‌کند مثل اینکه کسی در مقابل خود قابل نمی‌داند.
مثلاً جمعی از تجار این بندر بحرینی هستند اگر یک نفر از آنها شکایتی داشته باشد، قونسول جداً حمایت از بحرینی‌ها می‌کند. به اسم اینکه بحرینی‌ها تبعه انگلیس هستند در صورتی که کدام وقت بحرین از ایران مجزی بوده. در خود بحرین و عمان هم اعراب شورش کردند که انگلیسی‌ها را خارج نمایند. یک عده از محترمین بحرین را دستگیر کرده و به هندوستان تبعید نمودند. بحرینی‌ها هم دست از خانه و زندگی کشیده و قریب پانزده هزار نفر از بحرین خارج شده و در سایر بنادر جزء، سکنا گرفته‌اند. راپورتهای متعدد از بحرین به بنده نوشته بودند. نظر به اینکه دخالت در این کار و سیاست را وظیفه خود ندانسته، ابداً جوابی ندادم و شفاهاً پیغام دادم به من راپورت ننویسند. مستقیماً به بوشهر ارسال نمایند.
در همین بندر لنگه در تمام کارها قونسول[انگلیس] دخالت می‌کند. آقای دبیر اکرم حکومت و میرزا خلیل امین مالیه هم که خودشان را جاروب کش قنسولخانه می‌دانند و مثل این است که دبیراکرم فراش‌باشی قونسول انگلیس است و آنچه تصور می‌کنم با اوضاع امروز و کابینه هیئت‌الوزرایی حضرت اشرف اعظم آقای سردار سپه روحی فداه این اعمال بی رویه مأمورین دولت ایران خیلی منافات دارد و از طرف دیگر دخالت در این کارها وظیفه خود ندانسته و با یک دنیا غصه و افسردگی حال، تحمل و بردباری می‌نمایم و حتی‌الامکان به‌طور[ناخوانا] از بعضی اقدامات خودسرانه آنها جلوگیری می‌نمایم.